Kazimierz Wojtowicz – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kazimierz Wojtowicz
ps. „Głóg”, „Zbyszek”
podporucznik podporucznik
Data i miejsce urodzenia

7 marca 1913
Hanaczów

Data i miejsce śmierci

19 stycznia 1996
Wrocław

Przebieg służby
Lata służby

1934–1945

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

14 Pułk Ułanów Jazłowieckich we Lwowie

Główne wojny i bitwy

Obrona Warszawy (1939) Obrona Hanaczowa (1944)

Późniejsza praca

księgowy, dyrektor majątku rolnego, rolnik

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (od 1941, czterokrotnie) Medal Wojska Krzyż Armii Krajowej
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Kazimierz Wojtowicz ps. „Głóg”, „Zbyszek” (ur. 7 marca 1913 w Hanaczowie, zm. 19 stycznia 1996 we Wrocławiu) – podporucznik Armii Krajowej, dowódca obrony Hanaczowa przed UPA, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Dzieciństwo i młodość

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 07.03.1913 roku w Hanaczowie (powiat Przemyślany). Syn Szczepana i Katarzyny (z domu Prochera). W młodości Kazimierz Wojtowicz zdobył niepełne wyższe wykształcenie ekonomiczne[1]. W 1934 ukończył podoficerską szkołę 14 pułku ułanów jazłowieckich we Lwowie.

Od 1937 roku żonaty z Kazimierą Bałaj (w czasie II wojny światowej łączniczką SZP, ZWZ, AK, NIE i WiN). Miał dwie córki: Danutę (ur. 15.10.1940- zmarła 16.12.2019) i Marię (ur. 07.02.1948).[2]

Po wybuchu drugiej wojny światowej

[edytuj | edytuj kod]

Podczas kampanii wrześniowej awansowany do stopnia wachmistrza walczył koło Zbąszyna, pod Kutnem. Wziął udział w obronie Warszawy. Za zasługi w tych walkach otrzymał Krzyż Walecznych.

Po kapitulacji przedostał się do Lwowa, gdzie udzielał się w konspiracji w organizacji Służba Zwycięstwu Polski. Odkomenderowany do Hanaczowa w listopadzie utworzył okręg SZP Hanaczów i był jego komendantem. Jego oddział starał się ochraniać polską ludność przed wywózkami na Syberię. W czerwcu 1941 r. przeprowadził udaną akcję odbicia polskich jeńców wojennych z rąk NKWD, przed wywozem do łagrów i niechybną śmiercią.

Od 1942 z inicjatywy Kazimierza Wojtowicza mieszkańcy Hanaczowa udzielali we wsi schronienia kilkudziesięciu Żydom oraz pomagali kilkuset ukrywającym się w okolicznych lasach[3]. Żydzi tworzyli własny oddział partyzancki pod dowództwem Abrama Bauma „Bunia”, który brał udział w walkach obronnych Hanaczowa[4]. Służył w nim m.in. Leopold Kleinmann (Kozłowski) – „Poldek”, późniejszy kompozytor[5].

Na przełomie 1943/1944 zorganizował obronę polskiej ludności Hanaczowa przed UPA i wziął aktywny udział w walkach. 10 kwietnia 1944 roku osobiście poprowadził kontratak w decydującej fazie bitwy, który rozstrzygnął o niepowodzeniu ataku UPA i dzięki temu ocalił zgromadzoną w Hanaczowie ludność cywilną. Przypłacił to ciężką raną ręki.

 Osobny artykuł: Obrona Hanaczowa.

W uznaniu zasług awansowany do stopnia podporucznika. Pod koniec 1944 r. na wniosek mjr. A. Sawickiego i komendanta AK Obszaru Lwów płk/gen. Władysława Filipkowskiego został czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.

Brał udział w akcji "Burza", walczył o wyzwolenie Lwowa.

Po wojnie

[edytuj | edytuj kod]

Po wojnie poszukiwany przez NKWD i UB kilkakrotnie zmieniał miejsce zamieszkania wraz z rodziną. Był dowódcą sekcji specjalnej okręgu NIE Lwów, a po repatriacji organizował eksterytorialny okrąg WiN Lwów. W 1947 roku rozpoczął pracę jako księgowy w Nowej Soli. Dnia 11.05.1956 roku ujawnił się generalnej prokuraturze w Warszawie po uprzednich gwarancjach redaktora Trybuny Ludu Jerzego Rawicza, że nie zostanie aresztowany. Po ujawnieniu się pracował jako dyrektor majątku Bykowo, jednak z powodu przesłuchań przeprowadzanych przez SB zrezygnował z pracy i został rolnikiem. W ostatnich latach życia mieszkał w Radzimowie.

W 1993 roku za ratowanie Żydów Kazimierz Wojtowicz wraz z braćmi – Alojzym (pośmiertnie) i Antonim został odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[6]. W tym roku został także odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę Krzyżem Komandorskim Oderu Polona Restituta za całokształt działalności bojowej w latach 1939-1956.

Zmarł 19.01.1996 roku i został pochowany z honorami wojskowymi na cmentarzu osobowickim we Wrocławiu[7].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Kazimierz Wojtowicz został uhonorowany następującymi odznaczeniami[1]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Biegalski 2002 ↓.
  2. Bogdan Biegalski, Antoni Wojtowicz, Leokadia Wojtowicz, Ocalić od zapomnienia: kronika I Brygady Kadrowej V Dywizji Lwowskiej: 1945-1956, Zielona Góra: s.n., 2002 [dostęp 2022-09-17].
  3. Biogram Kazimierza Wojtowicza. [dostęp 2009-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-13)].
  4. Jerzy Węgierski, W Lwowskiej Armii Krajowej, Warszawa 1989
  5. Wywiad z Leopoldem Kozłowskim na stronie midrasz.home.pl. [dostęp 2009-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-13)].
  6. Jad Waszem – lista polskich Sprawiedliwych. [dostęp 2016-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  7. http://www.worldcat.org/title/ocalic-od-zapomnienia-kronika-i-brygady-kadrowej-v-dywizji-lwowskiej-1945-1956/oclc/830431240

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jerzy Węgierski, W Lwowskiej Armii Krajowej, Warszawa 1989.
  • Bogdan Biegalski, Antoni Wojtowicz, Leokadia Wojtowicz: Ocalić od zapomnienia : kronika I Brygady Kadrowej V Dywizji Lwowskiej 1945-1956. Zielona Góra: 2002.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]