Münster – Wikipedia, wolna encyklopedia

Münster
Herb	Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Nadrenia Północna-Westfalia
Burmistrz	Markus Lewe
Powierzchnia	302,96 km²
Populacja (31.12.2020); • liczba ludności; • gęstość	; 316 403; 1044 os./km²
Nr kierunkowy	0251
Kod pocztowy	48143–48167
Tablice rejestracyjne	MS
	Położenie na mapie Nadrenii Północnej-Westfalii Münster
	Położenie na mapie Niemiec Münster
	51°58′N 7°38′E/51,966667 7,633333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Münster – miasto na prawach powiatu w Niemczech, położone w północnej części kraju związkowego Nadrenia Północna-Westfalia, siedziba rejencji Münster.

Historia

Na terenie obecnego miasta znajdowało się zniszczone w VIII wieku osiedle saskich plemion o nazwie Mimigernaford. Oficjalnie Münster został założony w 793 przez Karola Wielkiego jako klasztor monasterium z osadą przyklasztorną. W roku 1168 nastąpiło przyznanie praw miejskich, pod koniec XIII wieku miasto przystąpiło do Hanzy. W 1534/1535 do władzy w Münster doszli anabaptyści (m.in. Jan Matthijs, Jan z Lejdy), którzy założyli tzw. komunę monasterską. W 1648 w Münster i Osnabrück został podpisany traktat pokojowy kończący wojnę trzydziestoletnią. W 1803 miasto wcielono do Prus. Podczas II wojny światowej w Münster funkcjonowało kilka podobozów pracy przymusowej, a za egzekucje polskich robotników odpowiedzialny był zastępca szefa tamtejszego Gestapo Gerhard Bast. Stare Miasto zostało w 91% zniszczone podczas nalotów alianckich w październiku 1944, lecz po wojnie w znacznym stopniu odbudowane.

W języku polskim używana bywa też nazwa Monaster/Monastyr^[1]^[2].

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, chemiczny, gumowy, materiałów budowlanych, szklarski, drzewny, spożywczy oraz poligraficzny^[3].

Polityka

Nadburmistrz: Markus Lewe (CDU)
Rada miejska (po wyborach w dniu 30.08.2009):
- CDU: 31 radnych
- SPD: 20 radnych
- Zieloni: 16 radnych
- FDP: 7 radnych
- Inne partie i inicjatywy łącznie: 6 radnych

Turystyka

Münster jest jednym z najbardziej atrakcyjnych turystycznie miast w Westfalii. Szacuje się, że co roku przyjeżdża tu ok. pięć milionów turystów. W 2004 roku nocowało ich tu pół miliona, z czego prawie 50 tysięcy było obcokrajowcami^[4].

Dużą część stanowią Holendrzy, którzy przyjeżdżają masowo na zakupy podczas imprez jak jarmark wigilijny, ale także i ze względu na powiązania miasta z dziejami Holandii: podpisanie pokoju westfalskiego w 1648 w Münster zapoczątkowało państwowość Republiki Zjednoczonych Prowincji, która odzyskała niepodległość od korony hiszpańskiej. W mieście przebywa także wielu innych, przede wszystkim młodych, obcokrajowców, studiujących tu na uniwersytecie i w innych szkołach wyższych.

Ze względu na dużą liczbę studentów i małe uprzemysłowienie, Münster sprawia wrażenie miasta, w którym kwitnie życie towarzyskie, czego dowodem są liczne knajpy i kawiarnie. W 2004 roku miasto wygrało w swojej kategorii nagrodę LivCom przyznawaną miastom o najwyższej jakości życia na świecie.

Zabytki

Stary Ratusz z tzw. Salą Pokoju (Friedenssaal)
Bazar Kupców – Prinzipalmarkt, wąski, długi plac w samym centrum miasta ze średniowiecznym zarysem. Otoczony jest kamienicami z charakterystycznymi szczytami i arkadami. Przy placu stoi też ratusz i kościół św. Lamberta (St. Lamberti). Prinzipalmarkt jest swoistą galerią handlową i jednym z najbardziej ulubionych przez Niemców miejsc w całym kraju^[5].
Katedra św. Pawła (St. Paulus)
kościół św. Lamberta – Lambertikirche
pałac książąt-biskupów – Fürstbischöfliches Schloss
dwór rodziny Erbdroste – Erbdrostenhof.

Transport

Münster jest nazywany miastem rowerowym. Szacuje się, że w mieście jest około 500 000 rowerów. Drogi rowerowe tworzą sieć o długości 275 km.

Sport

USC Münster – klub piłki siatkowej kobiet
Preußen Münster – klub piłkarski

14 września 2024 roku w Münster odbył się start 67. Balonowego Pucharu Gordona Bennetta.

Ludzie związani z Münsterem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Münsterem.

Współpraca

Miejscowości partnerskie:

Przypisy

↑ Słownik ortograficzny języka polskiego wraz z zasadami pisowni i interpunkcji, red. nauk. Mieczysław Szymczak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, s. 467.
↑ Wprawdzie Wielki słownik ortograficzny PWN z roku 2010 podaje dwa warianty: Münster oraz Monaster, to Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych opowiedziała się już jednoznacznie za formą Münster – Nazewnictwo geograficzne Świata, zeszyt 12, s. 150.
↑ Münster, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-02-09] .
↑ https://web.archive.org/web/20100525042334/http://www.muenster.de/stadt/stadtentwicklung/pdf/Jahres-Statistik-2005.pdf, s. 12.
↑ ZDF.de – Sendungen & Programm.

Linki zewnętrzne

[1] Słownik ortograficzny języka polskiego wraz z zasadami pisowni i interpunkcji, red. nauk. Mieczysław Szymczak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, s. 467.

[2] Wprawdzie Wielki słownik ortograficzny PWN z roku 2010 podaje dwa warianty: Münster oraz Monaster, to Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych opowiedziała się już jednoznacznie za formą Münster – Nazewnictwo geograficzne Świata, zeszyt 12, s. 150.

[PWN-3] Münster, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-02-09] .

[4] ttps://web.archive.org/web/20100525042334/http://www.muenster.de/stadt/stadtentwicklung/pdf/Jahres-Statistik-2005.pdf, s. 12.

[5] ZDF.de – Sendungen & Programm.

[przyw-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f miasto-przywódca rejonu lub okręgu

[wazne-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t miasto odegrało poważną rolę w Hanzie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[A]

[B]

Miasta na prawach powiatu	Bottrop Gelsenkirchen Münster
Powiaty ziemskie	Borken Coesfeld Recklinghausen Steinfurt Warendorf

Miasta na prawach powiatu	Akwizgran (Aachen) Bielefeld Bochum Bonn Bottrop Dortmund Duisburg Düsseldorf Essen Gelsenkirchen Hagen Hamm Herne Kolonia (Köln) Krefeld Leverkusen Mönchengladbach Mülheim an der Ruhr Münster Oberhausen Remscheid Solingen Wuppertal
Powiaty	Borken Coesfeld Düren Ennepe-Ruhr Euskirchen Gütersloh Heinsberg Herford Hochsauerland Höxter Kleve Lippe Märkischer Kreis Mettmann Minden-Lübbecke Oberbergischer Kreis Olpe Paderborn Recklinghausen Rhein-Erft Rhein-Kreis Neuss Rhein-Sieg Rheinisch-Bergischer Kreis Siegen-Wittgenstein Soest Steinfurt Unna Viersen Warendorf Wesel
Rejencje (Regierungsbezirk)	Arnsberg Detmold Düsseldorf Kolonia (Köln) Münster
Związki komunalne	Region miejski Akwizgran (Städteregion Aachen)

Region nadreński (Ren – Moza)	Dinant Duisburg Düsseldorf Emmerich Grieth KOLONIA^[A] Neuss Nijmegen Roermond Tiel Venlo Wessel Zaltbommel
Region IJssel i Zuiderzee	Arnhem DEVENTER^[B] Doesborg Elburg Harderwijk Hasselt Hattem KAMPEN^[B] Ommen Stavoren Zutphen Zwolle
Wybrzeże Morza Północnego	Groningen BREMA^[B] Stade Buxtehude HAMBURG^[B]
Między Renem i Wezerą (Westfalia)	Ahlen Allendorf Altena Arnsberg Attendorn Beckum Belecke Bielefeld Blankenstein (Hattingen) Bocholt Bochum Bödefeld Borgentreich Borken Brakel Breckerfeld Brilon Coesfeld Dorsten DORTMUND^[A] Drolshagen Dülmen Essen Eversberg Freienohl Fürstenau Geseke Grevenstein Hachen Hagen Haltern Hamm Hattingen Herford Hirschberg Hörde Hüsten Iburg Iserlohn Kallenhardt Kamen Langscheid Lemgo Lüdenscheid Lünen Melle Menden Minden MÜNSTER^[B] Neheim Neuenrade Neustadt Nieheim Oldenzaal Olpe OSNABRÜCK^[B] Paderborn Peckelsheim Plettenberg Quakenbrück Ratingen Recklinghausen Rheine Rüthen Schwerte SOEST^[B] Solingen Sundern Telgte Unna Vörden Vreden Warburg Warendorf Warstein Wattenscheid Werl Werne Westhofen Wetter Wiedenbrück
Między Wezerą i Łabą (Dolna Saksonia)	Alfeld Aschersleben Bockenem BRUNSZWIK^[A] Einbeck Gardelegen GOSLAR^[B] Gronau Halberstadt Hameln Hanower Helmstedt HILDESHEIM^[B] LÜNEBURG^[B] MAGDEBURG^[B] Osterburg Quedlinburg Salzwedel Seehausen Stendal Tangermünde Ulzen Werben
Niemcy środkowe (na południe do Harzu między górną Wezerą i Soławą)	Duderstadt Erfurt Getynga Halle Merseburg Mühlhausen Naumburg Nordhausen Northeim Osterode Uslar
Brandenburgia	Berlin Brandenburg Frankfurt nad Odrą Havelberg Cölln Kyritz Perleberg Pritzwalk
Południowe wybrzeże Bałtyku w granicach cesarstwa	Kilonia LUBEKA^[A] WISMAR^[B] ROSTOCK^[B] STRALSUND^[B] Greifswald Demmin Gützkow Szczecin Białogard Darłowo Goleniów Gryfice Kamień Kołobrzeg Koszalin Sławno Słupsk Stargard Trzebiatów Wolin
Prusy, Polska	Braniewo Chełmno GDAŃSK^[A] Elbląg KRÓLEWIEC^[B] TORUŃ^[B] Wrocław Kraków
Inflanty	DORPAT^[B] Goldingen Kokenhusen Lemsal Parnawa REWEL^[B] Roop RYGA^[B] Valmiera Viljandi Wenden Windawa
Szwecja	Kalmar Nyköping SZTOKHOLM^[B] VISBY^[A]