Miķelis Valters – Wikipedia, wolna encyklopedia

Miķelis Valters

Data i miejsce urodzenia	7 maja 1874 Lipawa
Data i miejsce śmierci	27 marca 1968 Nicea
Minister spraw wewnętrznych Łotwy
Okres	od 1918 do 1919
Poprzednik	utworzenie urzędu
Poseł Łotwy we Włoszech
Okres	od 1920 do 1924
Poseł Łotwy we Francji, Hiszpanii i Portugalii
Okres	od 1924 do 1925
Poseł Łotwy w Polsce i na Węgrzech
Okres	od 1934 do 1938
Poprzednik	Oļģerds Grosvalds
Następca	Ludvigs Ēķis
Poseł Łotwy w Belgii i Luksemburgu
Okres	od 1938 do 1940
Odznaczenia

Miķelis Valters urodzony jako Walters (ur. 7 maja 1874 w Lipawie, zm. 27 marca 1968 w Nicei) – łotewski prawnik, polityk i dyplomata. Jaunstrawniek. Pisarz, publicysta i wydawca, współtórca konstytucji łotewskiej z 1922. Poseł Łotwy w Warszawie (1934–1938). Działacz emigracyjny na rzecz niepodległości Łotwy.

Urodził się w Kurlandii, w rodzinie pracownika portowego^[1]. W młodości zaangażował się w ruch łotewskich jaunstrāvnieków. Był pracownikiem redakcji pisma „Dienas Lapa”, współpracując z Rainisem i Pēterisem Stučką. Działał w Łotewskim Związku Socjaldemokratycznym (Latvijas Sociāldemokrātiskās savienība, LSS)^[2]. Za działalność antypaństwową szykanowany przez władze carskie, przez lata mieszkał w Niemczech, Szwajcarii, Finlandii, Francji i Wielkiej Brytanii. Studiował na uczelniach w Zurychu i na Sorbonie. Na łamach pisma „Proletārietis” formułował postulat wyodrębnienia Łotwy jako odrębnej jednostki od państwa rosyjskiego. W 1914 wydał w Brukseli książkę „Mūsu tautības jautājums. Domas par Latvijas tagadni un nākotni” („Kwestia naszej narodowości. Myśli o współczesności i przyszłości Łotwy”), w której postulował niepodległość Łotwy.

W 1917 powrócił do kraju. W tym samym roku został wybrany do Rady Ziemskiej Vidzeme. Znalazł się wśród założycieli Łotewskiego Związku Rolników oraz członków Łotewskiej Rady Narodowej (Latvijas Tautas Padome, LTP). W latach 1918–1919 sprawował funkcję pierwszego ministra spraw wewnętrznych niepodległej Łotwy. Od 1920 do 1924 był posłem we Włoszech, następnie Paryżu (1924–1925; z akredytacją w Hiszpanii i Portugalii). Sprawował również funkcję konsula generalnego w Królewcu, a także posła w Warszawie i Budapeszcie (1934–1938) oraz Brukseli i Luksemburgu (1938–1940).

Brał udział w pisaniu łotewskiej konstytucji z 1922. Jego zasługą jest zagwarantowanie w niej praw mniejszości narodowych (m.in. za jego sprawą zamiast określenia latviešu tauta – „naród łotewski” – figuruje w niej pojęcie Latvijas tauta – „naród Łotwy”).

Po włączeniu Łotwy w skład ZSRR w 1940 pozostał na Zachodzie, gdzie działał na rzecz Łotwy, m.in. publikując książki i artykuły poświęcone sowieckiej okupacji. Pisał wiersze pod pseudonimem „Andrejs Paparde”, ukazały się ich trzy tomy: „Tantris” (1908), „Ēnas uz akmeņiem” (1910) i „Mūžība” (1914). Zajmował się również krytyką literacką. Pod koniec życia zamieszkał w Nicei, gdzie zmarł w wieku 93 lat. W 1969 ukazały się w Sztokholmie jego wspomnienia „Atmiņas un sapņi”.

Żonaty z Eriką Valtere, odznaczoną w 1937 przez Polską Akademię Literatury Srebrnym Wawrzynem Akademickim za „szerzenie znajomości literatury polskiej wśród obcych”^[3]. Następnie w związku z Antoniją Jakobsone, mieli syna Andrisa (ur. 1938).

Kawaler Orderu Trzech Gwiazd. Na zakończenie misji dyplomatycznej w Warszawie odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski^[4]. W Lipawie działa obecnie biblioteka im. Valtersa^[5]. W 2010 Rihards Rubīns wydał książkę poświęconą Valtersowi Vientuļnieks^[6].

• Par eseju konkursa „Miķelis Valters – politiķis un domātājs” uzvarētāju apbalvošanu, iem.gov.lv [dostęp: 5 marca 2011] (łot.)
• Rihards Treijs, Ar Latviju sirdī, www2.la.lv z 4 kwietnia 2009 (łot.)