Mikołaj Kwaśniewski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mikołaj Kwaśniewski
Data i miejsce urodzenia	6 grudnia 1871 ; Niemoroż, gubernia kijowska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	1941 ; KL Auschwitz, Oświęcim, Polska pod okupacją III Rzeszy
	Wojewoda tarnopolski
Okres	od 28 grudnia 1927 (p.o. od 16 lutego 1927); do 28 listopada 1928
Poprzednik	Lucjan Zawistowski
Następca	Kazimierz Moszyński
	Wojewoda krakowski
Okres	od 1 stycznia 1929; do 25 czerwca 1935
Poprzednik	Ludwik Darowski
Następca	Władysław Raczkiewicz
	Wojewoda poznański
Okres	od 26 czerwca 1935; do 13 września 1935
Poprzednik	Artur Maruszewski
Następca	Artur Maruszewski
	Wicemarszałek Senatu IV kadencji
Okres	od 4 października 1935; do 13 września 1938
Przynależność polityczna	BBWR
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mikołaj Kwaśniewski (ur. 6 grudnia 1871 w Niemoroży, powiat zwinogródzki guberni kijowskiej, zm. prawdopodobnie 1941 w Auschwitz-Birkenau) – polski polityk, wicemarszałek Senatu IV kadencji (1935–1938). W 1938 członek założyciel Stronnictwa Demokratycznego, wojewoda tarnopolski, krakowski i poznański, doktor medycyny, pułkownik lekarz Wojska Polskiego.

Życiorys

Kariera medyczna i wojskowa

W 1891 rozpoczął studia na wydziale matematyczno-fizycznym Uniwersytetu Noworosyjskiego w Odessie. W 1897 wyjechał do Charkowa, gdzie rozpoczął studia na wydziale medycznym Uniwersytetu. W 1901 wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej. Wielokrotnie aresztowany za działalność polityczną, ukończył studia medyczne w 1904 na Uniwersytecie Lwowskim. W latach 1907–1914 był lekarzem ziemskim w Płoskirowie w guberni podolskiej. W 1914 przeniósł się do Warszawy.

Od lipca 1915 służył w 5 pułku piechoty Legionów Polskich. Awansował kolejno na podporucznika (28 października 1915) i porucznika (1 listopada 1916). Wiosną 1917 pełnił służbę w Komendzie Placu Rembertów^[1]. Po tzw. kryzysie przysięgowym (1917) przebywał w obozie dla internowanych legionistów w Beniaminowie.

Po odzyskaniu niepodległości służył w Wojsku Polskim. W grudniu 1921 ogłoszono jego przeniesienie do kompanii zapasowej sanitarnej nr 2 na stanowisko dowódcy^[2]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 30. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy, a jego oddziałem macierzystym była wówczas kompania zapasowa sanitarna nr 1 w Warszawie^[3]. W styczniu 1924 został przydzielony ze Szpitala Okręgowego Nr I do 1 batalionu sanitarnego w Warszawie na stanowisko dowódcy batalionu^[4]. We wrześniu 1926 roku został przeniesiony do Departamentu VIII Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko szefa Wydziału II^[5]. Z dniem 1 marca 1927 roku został mu udzielony dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia 1927 roku został przeniesiony w stan spoczynku^[6].

Kariera polityczna

W 1926 przeszedł do służby w administracji państwowej. Jako radca wojewódzki w marcu 1926 został mianowany naczelnikiem Wydziału V w Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie^[7]. W końcu listopada powierzono mu kierownictwo starostwa powiatu stolińskiego, po czym od 16 lutego 1927^[8] do listopada 1928 zajmował stanowisko wojewody tarnopolskiego, od listopada 1928 do czerwca 1935 wojewody krakowskiego, a od czerwca do września 1935 wojewody poznańskiego. W 1935 w dowód wdzięczności otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Zakopanego.

Wybrany senatorem RP we wrześniu 1935 z terenu Krakowa (z ramienia BBWR), utrzymał mandat do chwili rozwiązania parlamentu w końcu 1938. Był jednym z trzech wicemarszałków Senatu, ponadto przewodniczącym krakowskiej grupy parlamentarnej. W końcu 1937 współorganizował Klub Demokratyczny w Warszawie i Krakowie, został członkiem komitetu Organizacyjnego Stronnictwa Demokratycznego w Krakowie. W połowie kwietnia 1939 wybrany został prezesem Rady Naczelnej SD. W latach trzydziestych działał w Lidze Morskiej i Kolonialnej, należał do wybitnych wolnomularzy w Krakowie. Prezes Zarządu Okręgu Kraków Związku Legionistów Polskich w 1936 roku^[9].

Podczas okupacji niemieckiej był organizatorem i przywódcą konspiracyjnego SD w Krakowie. Aresztowany w Krakowie między 11 a 13 stycznia 1941, został 21 lutego 1941 przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz i prawdopodobnie tam zamordowany.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6585
Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1935)^[10]^[11]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[12]^[13]
Order Krzyża Grunwaldu III klasy (pośmiertnie, 11 lipca 1946)^[14]
Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)^[15]
Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
Złoty Krzyż Zasługi (13 maja 1933)^[16]
Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża I stopnia (1935)^[17]

Przypisy

↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 54.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 6 grudnia 1921 roku, s. 1625.
↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 309.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 stycznia 1924 roku, s. 11.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 24 września 1926 roku, s. 318.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 40, 44.
↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Województwa Lwowskiego”. Nr 3, s. 2, 15 marca 1926.
↑ Ruch służbowy w Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w czasie od 1 do 28 lutego 1927 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. Nr 1 i 2, s. 165, 30 czerwca 1927.
↑ Związek Legionistów Polskich: 1936-1938 r.: sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 72.
↑ M.P. z 1935 r. nr 258, poz. 308 „za wybitne zasługi dla Państwa”.
↑ Odznaczenie dr. Kwaśniewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 138 z 19 czerwca 1936.
↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 630 „za zasługi na polu administracji państwowej”.
↑ Odznaczenie orderem „Polonia Restituta”. „Gazeta Lwowska”, s. 8, Nr 260 z 11 listopada 1928.
↑ M.P. z 1947 r. nr 34, poz. 286 „za działalność konspiracyjną w czasie okupacji na terenie całego Kraju”.
↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.
↑ Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 11.

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1017, 1078.
Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 404. [dostęp 2020-09-29].
Polski Słownik Biograficzny, t. XVI, Kraków 1971 (Piotr Stawecki).
Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 3, Warszawa 1992 (Andrzej Pilch).

[1] Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 54.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_41_z_6_grudnia_1921_roku,_s._1625-2] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 6 grudnia 1921 roku, s. 1625.

[3] Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 309.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_2_z_11_stycznia_1924_roku,_s._11-4] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 stycznia 1924 roku, s. 11.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_39_z_24_września_1926_roku,_s._318-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 24 września 1926 roku, s. 318.

[6] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 40, 44.

[7] Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Województwa Lwowskiego”. Nr 3, s. 2, 15 marca 1926.

[8] Ruch służbowy w Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w czasie od 1 do 28 lutego 1927 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. Nr 1 i 2, s. 165, 30 czerwca 1927.

[9] Związek Legionistów Polskich: 1936-1938 r.: sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 72.

[10] M.P. z 1935 r. nr 258, poz. 308 „za wybitne zasługi dla Państwa”.

[11] Odznaczenie dr. Kwaśniewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 138 z 19 czerwca 1936.

[12] M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 630 „za zasługi na polu administracji państwowej”.

[13] Odznaczenie orderem „Polonia Restituta”. „Gazeta Lwowska”, s. 8, Nr 260 z 11 listopada 1928.

[14] M.P. z 1947 r. nr 34, poz. 286 „za działalność konspiracyjną w czasie okupacji na terenie całego Kraju”.

[15] M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[16] M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.

[17] Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 11.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Wojewodowie poznańscy (1919–1939)	Witold Celichowski (1919–1923) Adolf Rafał Bniński (1923–1928) Piotr Dunin Borkowski (1928–1929) Roger Adam Raczyński (1929–1934) Artur Maruszewski (1934–1935) Mikołaj Kwaśniewski (1935) Artur Maruszewski (1935–1939) Ludwik Bociański (1939)
Wojewodowie poznańscy (1945–1950)	Michał Gwiazdowicz (1945) Feliks Widy-Wirski (1945–1946) Stefan Brzeziński (1946–1950)
Wojewodowie poznańscy (1973–1999)	Tadeusz Grabski (1973–1975) Stanisław Cozaś (1975–1981) Marian Król (1981–1986) Bronisław Stęplowski (1986–1990) Włodzimierz Łęcki (1990–1997) Maciej Musiał (1997–2000)
Wojewodowie wielkopolscy po 1999	Maciej Musiał (1997–2000) Stanisław Tamm (2000–2001) Andrzej Nowakowski (2001–2005) Tadeusz Dziuba (2005–2007) Piotr Florek (2007–2015) Zbigniew Hoffmann (2015–2019) Łukasz Mikołajczyk (2019–2020) Michał Zieliński (2021–2023) Agata Sobczyk (od 2023)