Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego na wyspie Kij – Wikipedia, wolna encyklopedia

Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego
Крестный монастырь
Zabytek: nr rej. 2910063000
Ilustracja
Główny sobór monasteru
Państwo

 Rosja

Miejscowość

wyspa Kij

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Rodzaj klasztoru

monaster

Eparchia

archangielska i chołmogorska

Klauzura

nie

Typ monasteru

męski

Obiekty sakralne
Sobór

Podwyższenia Krzyża Pańskiego

Cerkiew

Narodzenia Matki Bożej

Założyciel klasztoru

patriarcha moskiewski i całej Rusi Nikon

Styl

staroruski

Materiał budowlany

kamień

Data budowy

1656–1660

Data zamknięcia

1922

Data reaktywacji

nie reaktywowany

Położenie na mapie obwodu archangielskiego
Mapa konturowa obwodu archangielskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego”
Ziemia64°00′00″N 37°52′00″E/64,000000 37,866667
Multimedia w Wikimedia Commons

Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego – nieczynny klasztor prawosławny na wyspie Kij w zatoce Onega.

Według tradycji, w 1630 hieromnich Nikon, zamieszkujący w jednej z filii Monasteru Sołowieckiego, skicie Anzerskim, pokłócił się z jej przełożonym, schimnichem Eleazarem, i opuścił skit. Postanowił udać się do Kożejezierskiego Monasteru Objawienia Pańskiego. Jednak w czasie podróży łodzią zaskoczyła go burza. Łódź Nikona, który cały czas modlił się o swoje ocalenie, została wyrzucona na brzeg wyspy Kij. Aby podziękować Bogu za zachowanie życia, mnich wzniósł na brzegu krzyż[1].

W 1652 Nikon, będący już metropolitą nowogrodzkim, ponownie odwiedził wyspę Kij, gdzie odnalazł pozostawiony przez siebie krzyż. Wówczas miał postanowić, że na miejscu tym powstanie męski klasztor[2]. W 1656 hierarcha został wybrany na patriarchę Moskwy i całej Rusi i uzyskał od cara zgodę na budowę nowego klasztoru, po czym osobiście zainicjował zbiórkę środków na ten cel. Aleksy I Romanow osobiście przekazał 6 tys. rubli[2]. Prace budowlane rozpoczęto już w roku następnym, wtedy też formalnie powstała wspólnota monastyczna[2]. W 1660 Nikon po raz trzeci i ostatni odwiedził wyspę, mieszkając przez rok w będącym nadal w budowie klasztorze. Przywiózł ze sobą dzwony oraz wyposażenie dla świątyń monasterskich, w tym najważniejszej – kamiennego soboru Podwyższenia Krzyża Pańskiego. W soborze umieścił krzyż z relikwiami m.in. Krzyża Pańskiego (tzw. Krzyż z Kij)[2]. Oprócz głównej cerkwi w skład kompleksu klasztornego wchodziły kamienny refektarz i kaplica[2]. Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego został zlokalizowany w najwyższym punkcie skalistej wyspy i zwieńczony pojedynczą kopułą na ośmiobocznym bębnie. Nawa obiektu została zbudowana na planie kwadratu[3].

Na planie kwadratu o boku 15 metrów wzniesiono również kamienny refektarz, kopię podobnego obiektu w Monasterze Sołowieckim. Od zachodu jadalnia była połączona z cerkwią Narodzenia Matki Bożej, zaś od północno-zachodniej – z krytą dachem namiotowym dzwonnicą. Do dzwonnicy przylegała kaplica grzebalna przełożonych monasteru[3]; groby mnichów mieściły się na odrębnym cmentarzu[4]. Na terytorium monasteru znajdowało się uznawane za cudowne źródło o głębokości dziesięciu metrów, które zgodnie z tradycją zostało odkryte przez patriarchę Nikona[3]. Mnisi monasteru zamieszkiwali w jednopiętrowym budynku z celami zbudowanym pod koniec XVII w., którego parter zajmowały pomieszczenia gospodarcze[3].

W 1854, w czasie desantu angielskiego na wyspie podczas wojny krymskiej, monaster został uszkodzony. Poważniejsze straty poniósł jednak w czasie pożaru, jaki miał miejsce rok później. Odbudowę klasztoru sfinansował sumą 9 tys. rubli rząd rosyjski[5]. Monaster nigdy nie odzyskał znaczenia, jakie posiadał w czasach Nikona; ostatecznie zamknięty został w 1922[3]. Krzyż z Kij został przeniesiony najpierw do muzeum religii i ateizmu, następnie był przechowywany w magazynach moskiewskiego Muzeum Historycznego, aż w 1991 r. został wstawiony do cerkwi św. Sergiusza z Radoneża w rejonie Twierskim Moskwy[6].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
  • M. Priesniakow (2010). Cerkiew św. drzewa Krzyża Pańskiego
    M. Priesniakow (2010). Cerkiew św. drzewa Krzyża Pańskiego
  • M. Priesniakow (2010). Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego
    M. Priesniakow (2010). Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego
  • Plaża na wyspie Kij
    Plaża na wyspie Kij

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.423
  2. ↑ a b c d e A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.424
  3. ↑ a b c d e A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.425
  4. ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.426
  5. ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., ss.424–425
  6. ↑ M. Wostryszew, I. Szokariew, Moskwa: wsie prawosławnyje chramy i monastyri, Moskwa, Algoritm-Eksmo 2009, ISBN 978-5-699-34703-2, s. 406.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • A. Nizowskij, Samyje znamienityje monastyri i chramy Rossii, Wecze, Moskwa 2000, ISBN 5-7838-0578-5
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Monaster_Podwyższenia_Krzyża_Pańskiego_na_wyspie_Kij&oldid=75009006”