Nagroda Goncourtów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Nagroda Goncourtów

Prix Goncourt

Edmond Goncourt
Nagroda za	najlepszy utwór prozatorski roku
Przyznający	Société littéraire des Goncourt
Państwo	Francja
Pierwsze rozdanie	1903
Strona internetowa

Nagroda Goncourtów lub Nagroda Goncourta (fr. Prix Goncourt) – francuska nagroda literacka, którą ufundował w 1896 w swoim testamencie francuski pisarz Edmond de Goncourt. Towarzystwo Literackie jego imienia (Société littéraire des Goncourt) powstało oficjalnie w 1902, a nagroda została wręczona po raz pierwszy 21 grudnia 1903.

Nagroda może być przyznana jednemu autorowi tylko raz w życiu. Jedynym wyjątkiem, który otrzymał ją dwukrotnie, był Romain Gary. Po raz pierwszy w 1956 za powieść Korzenie nieba (Les racines du ciel), a po raz drugi w 1975 za Życie przed sobą (La vie devant soi), którą wydał pod pseudonimem Émile Ajar. Prawdziwą tożsamość autora Gary ujawnił dopiero w książce Życie i śmierć Emile'a Ajara (Vie et mort d’Émile Ajar), wydanej po śmierci.

Laureat Nagrody Goncourta, przyznawanej najlepszemu w danym roku utworowi prozaicznemu (zwykle powieściom), ogłaszany jest zawsze w listopadzie. Od 1988 swoją Nagrodę Goncourta – Prix Goncourt des lycéens – wręczają francuscy licealiści.

Polską nagrodę Goncourt (La Liste Goncourt – le choix polonais) przyznaje jury złożone ze studentów romanistyki z całej Polski. Ogłoszenie laureata następuje co roku podczas Festiwalu Conrada w Krakowie^[1].

• 1903 – John Antoine Nau(inne języki), Wroga siła (Force ennemie)
• 1904 – Léon Frapié(inne języki), La Maternelle
• 1905 – Claude Farrère(inne języki), Ludzie cywilizacji (Les Civilisés)
• 1906 – Jérôme(inne języki) i Jean Tharaud(inne języki), Dingley, l’illustre écrivain
• 1907 – Émile Moselly(inne języki), Le Rouet d’ivoire
• 1908 – Francis de Miomandre(inne języki), Pisane na wodzie (Écrit sur de l’eau...)
• 1909 – Marius-Ary Leblond, En France
• 1910 – Louis Pergaud(inne języki), Od lisa do sroki (De Goupil à Margot)
• 1911 – Alphonse de Châteaubriant, Monsieur des Lourdines
• 1912 – André Savignon(inne języki), Les Filles de la pluie
• 1913 – Marc Elder(inne języki), Le Peuple de la mer
• 1914 – Adrien Bertrand(inne języki), l’Appel du Sol
• 1915 – René Benjamin(inne języki), Żołnierze Wielkiej Wojny (Gaspard)
• 1916 – Henri Barbusse, Ogień. Dziennik pewnego oddziału (Le Feu)
• 1917 – Henri Malherbe(inne języki), La Flamme au poing
• 1918 – Georges Duhamel, Civilisation
• 1919 – Marcel Proust, À l’ombre des jeunes filles en fleurs (2. tom W poszukiwaniu straconego czasu, À la recherche du temps perdu,)
• 1920 – Ernest Pérochon(inne języki), Nene
• 1921 – René Maran(inne języki), Batouala
• 1922 – Henry Béraud(inne języki), Le Vitriol de la lune et Le Martyre de l’obèse
• 1923 – Lucien Fabre(inne języki), Rabevel ou le Mal des ardents
• 1924 – Thierry Sandre(inne języki), Le Chèvrefeuille, le Purgatoire, le Chapitre XIII
• 1925 – Maurice Genevoix(inne języki), Raboliot
• 1926 – Henri Deberly(inne języki), Le Supplice de Phèdre
• 1927 – Maurice Bedel(inne języki), Biała przygoda (Jérôme 60° latitude nord)
• 1928 – Maurice Constantin Weyer(inne języki), Un homme se penche sur son passé
• 1929 – Marcel Arland, L’Ordre
• 1930 – Henri Fauconnier, Malajska przygoda (Malaisie)
• 1931 – Jean Fayard(inne języki), Mal d’amour
• 1932 – Guy Mazeline(inne języki), Les Loups
• 1933 – André Malraux, Dola człowiecza (La Condition humaine)
• 1934 – Roger Vercel(inne języki), Capitaine Conan
• 1935 – Joseph Peyre(inne języki), Sang et lumières
• 1936 – Maxence van der Meersch, Piętno boże (L’Empreinte de Dieu)
• 1937 – Charles Plisnier, Faux Passeports
• 1938 – Henri Troyat, L’Araigne
• 1939 – Philippe Hériat, Wybrańcy losu (Les Enfants gâtés)
• 1940 – Francis Ambriere(inne języki), Długie wakacje (Les Grandes Vacances)
• 1941 – Henri Pourrat(inne języki), Le Vent de Mars
• 1942 – Marc Bernard(inne języki), Pareil à des enfants
• 1943 – Marius Grout(inne języki), Passage de l’Homme
• 1944 – Elsa Triolet, Kochankowie z Avignonu i inne opowiadania (Le Premier Accroc coûte 200 Francs)
• 1945 – Jean-Louis Bory(inne języki), Moja wieś w godzinie klęski (Mon village à l’heure allemande)
• 1946 – Jean-Jacques Gautier(inne języki), Histoire d’un fait divers
• 1947 – Jean-Louis Curtis(inne języki), Les Forêts de la nuit
• 1948 – Maurice Druon, Potentaci (Les Grandes Familles)
• 1949 – Robert Merle, Weekend w Zuydcoote (Week-end à Zuydcoote)
• 1950 – Paul Colin, Les Jeux sauvages
• 1951 – Julien Gracq, Brzegi Syrtów (Le Rivage des Syrtes)
• 1952 – Béatrix Beck(inne języki), Léon Morin, prêtre
• 1953 – Pierre Gascar(inne języki), Les Bêtes
• 1954 – Simone de Beauvoir, Mandaryni (Mandarins)
• 1955 – Roger Ikor(inne języki), Les Eaux mêlées
• 1956 – Romain Gary, Korzenie nieba (Les Racines du ciel)
• 1957 – Roger Vailland, La Loi
• 1958 – Francis Walder(inne języki), Saint Germain ou la Négociation
• 1959 – André Schwartz-Bart(inne języki), Le Dernier des Justes
• 1960 – Vintila Horia(inne języki), Dieu est né en exil
• 1961 – Jean Cau(inne języki), Litość Boga (La Pitié de Dieu)
• 1962 – Anna Langfus, Les Bagages de sable
• 1963 – Armand Lanoux(inne języki), Kiedy morze się cofa (Quand la mer se retire)
• 1964 – Georges Conchon(inne języki), L’État sauvage
• 1965 – Jacques Borel, Uwielbienie (L’Adoration)
• 1966 – Edmonde Charles-Roux, Zapomnieć Palermo (Oublier Palerme)
• 1967 – André Pieyre de Mandiargues(inne języki), La Marge
• 1968 – Bernard Clavel, Owoce zimy (Les Fruits de l’hiver)
• 1969 – Félicien Marceau, Creezy (Creezy)
• 1970 – Michel Tournier, Król Olch (Le Roi des Aulnes)
• 1971 – Jacques Laurent(inne języki), Les Bêtises
• 1972 – Jean Carrière(inne języki), L’Epervier de Maheux
• 1973 – Jacques Chessex, L’Ogre
• 1974 – Pascal Lainé, Koronczarka (La Dentellière)
• 1975 – Émile Ajar (Romain Gary), Życie przed sobą (La Vie devant soi)
• 1976 – Patrick Grainville(inne języki), Les Flamboyants
• 1977 – Didier Decoin(inne języki), John piekło (John l’enfer)
• 1978 – Patrick Modiano, Ulica Ciemnych Sklepików (Rue des boutiques obscures)
• 1979 – Antonine Maillet, Pélagie la Charette
• 1980 – Yves Navarre(inne języki), Lunapark (Le Jardin d’acclimatation)
• 1981 – Lucien Bodard(inne języki), Anne Marie
• 1982 – Dominique Fernandez, Dans la main de l’Ange
• 1983 – Frédérick Tristan(inne języki), Les égarés
• 1984 – Marguerite Duras, Kochanek (L’Amant)
• 1985 – Yann Queffelec, Barbarzyńskie zaślubiny (Les Noces barbares)
• 1986 – Michel Host(inne języki), Valet de nuit
• 1987 – Tahar Ben Jelloun, Dziecko z piasku; Święta noc (La Nuit sacrée)
• 1988 – Érik Orsenna(inne języki), L’Exposition coloniale
• 1989 – Jean Vautrin(inne języki), Un grand pas vers le Bon Dieu
• 1990 – Jean Rouaud(inne języki), Pola chwały (Les Champs d’honneur)
• 1991 – Pierre Combescot(inne języki), Les Filles du Calvaire
• 1992 – Patrick Chamoiseau, Texaco (Texaco)
• 1993 – Amin Maalouf, Skała Taniosa (Le Rocher de Tanios)
• 1994 – Didier Van Cauwelaert, Bilet w jedną stronę (Un Aller simple)
• 1995 – Andreï Makine, Francuski testament (Le Testament français)
• 1996 – Pascale Roze(inne języki), Le Chasseur Zéro
• 1997 – Patrick Rambaud(inne języki), Bitwa (La Bataille)
• 1998 – Paule Constant(inne języki), Confidence pour confidence
• 1999 – Jean Echenoz, Odchodzę (Je m’en vais)
• 2000 – Jean-Jacques Schuhl, Ingrid Caven
• 2001 – Jean-Christophe Rufin(inne języki), Rouge Brésil
• 2002 – Pascal Quignard, Błędne cienie (Les Ombres errantes)
• 2003 – Jacques-Pierre Amette, Kochanka Brechta (La Maîtresse de Brecht)
• 2004 – Laurent Gaudé(inne języki), Słońce Scortów (Le Soleil des Scorta)
• 2005 – François Weyergans(inne języki), Trois jours chez ma mère
• 2006 – Jonathan Littell, Łaskawe (Les Bienveillantes, Gallimard)
• 2007 – Gilles Leroy(inne języki), Alabama song (Mercure de France)
• 2008 – Atiq Rahimi, Kamień cierpliwości (Syngué Sabour. Pierre de patience, P.O.L.)
• 2009 – Marie NDiaye,Trzy silne kobiety (Trois femmes puissantes, Gallimard)
• 2010 – Michel Houellebecq, Mapa i terytorium (La carte et le territoire)
• 2011 – Alexis Jenni(inne języki), L'Art français de la guerre(inne języki) (Gallimard)
• 2012 – Jérôme Ferrari, Le Sermon sur la chute de Rome(inne języki)
• 2013 – Pierre Lemaitre, Do zobaczenia w zaświatach (Au revoir la-haut)
• 2014 – Lydie Salvayre, Pas pleurer^[2]
• 2015 – Mathias Énard(inne języki), Busola (Boussole)
• 2016 – Leïla Slimani(inne języki), Kołysanka (Chanson douce)
• 2017 – Éric Vuillard(inne języki), Porządek dnia (L’ordre du jour)
• 2018 – Nicolas Mathieu(inne języki), Leurs enfants après eux
• 2019 – Jean-Paul Dubois(inne języki), Tous les hommes n'habitent pas le monde de la même façon^[3]
• 2020 – Hervé Le Tellier, Anomalia (L'Anomalie)^[4]
• 2021 – Mohamed Mbougar Sarr, Najskrytsza pamięć ludzi (La Plus Secrète Mémoire des hommes^[5]
• 2022 – Brigitte Giraud, Vivre vite^[6]
• 2023 – Jean-Baptiste Andrea(inne języki), Veiller sur elle^[7]

• Prix Goncourt des lycéens

• Strona oficjalna Académie Goncourt