Barwa niebieska – Wikipedia, wolna encyklopedia

niebieski
 
Ilustracja
Odcienie niebieskiego
Przybliżone współrzędne barw1
Hex (szesnastkowo)

#0000FF

RGB [0-255]

(0, 0, 255)

CMYK [0–100%]

(100%, 100%, 0, 0)

HSV [°, %, %]

(240°, 100%, 100%)

1Dla większości barw są to dane orientacyjne.

Barwa niebieska – jedna z addytywnych barw podstawowych, na kole barw dopełnia barwę żółtą. Zakres światła niebieskiego ma długość fali od ok. 420 do ok. 490 nm. Barwa niebieska ma także swoją ciemniejszą odmianę.

 Osobne artykuły: -sk-ski (formant).

Początkowo do XIV wieku w języku polskim „niebieski” oznaczało „przynależny do nieba”, a dopiero później wyraz ten stał się osobnym określeniem barwy niebieskiej, charakterystycznej dla koloru nieba[1]. Nazwę tego koloru utworzono przez dodanie do nazwy nieba formantu przymiotnikowego "-ski", kontynuantu z języka prasłowiańskiego -ьskь-jь, który określał przynależność do czegoś[2]. Dzięki temu formantowi utworzono nazwę barwy podobnie jak inne przymiotniki. W wielu językach nie ma osobnych słów na odróżnienie barwy niebieskiej i zielonej, a w języku szwedzkim aż do początku XX wieku używano tego samego słowa na określenie koloru czarnego i niebieskiego.

Pochodzenie barwy

[edytuj | edytuj kod]

Bezchmurne niebo ma kolor niebieski z powodu efektu Rayleigha, natomiast lekko niebieska barwa czystej wody wynika z częściowego pochłaniania przez nią czerwonej składowej światła białego (słaba absorpcja <700 nm).

U zwierząt barwa niebieska często jest barwą strukturalną[3][4].

Historia i symbolika

[edytuj | edytuj kod]

Niebieski jest najzimniejszą z barw. Kojarzy się z otwartą przestrzenią, wodą, morzem, niebem. W starożytnej Grecji i Rzymie był symbolem najwyższych Bóstw – Zeusa i Jupitera. W starożytnym Egipcie lapis lazuli (kamień o głębokim niebieskim kolorze) symbolizował niebo, symboliczne miejsce przebywania Boga.

Uzyskiwano go z kamienia lapis lazuli, który był wówczas równie drogi jak złoto. Z powodu jego ceny używano go często do malowania szat na obrazach przedstawiających Maryję – by oddać jej najwyższy honor. W późniejszych czasach niebieski barwnik potaniał. Był to ostatni kolor podstawowy uzyskany syntetycznie przez człowieka.

Niebieski jest kolorem pełnym symboliki, posiada niemal tyle cech, co czerwień. Niektóre z nich to: uduchowienie, pokój, higiena, spokój, woda, świeżość, czystość i chłód, lecz również dynamizm, kreatywność i inspiracja. Niebieski to także kolor przyjaźni: podarowanie niebieskiego kwiatu symbolizuje duże znaczenie przyjaźni dla obdarowującego. Niebieski bywa też postrzegany jako symbol przywiązania do tradycji.

Dodatkowe informacje

[edytuj | edytuj kod]

Powiedzenia związane z kolorem niebieskim

[edytuj | edytuj kod]
  • to feel blue (ang. być smutnym)
  • once in a blue moon (ang. bardzo rzadko; raz na ruski rok)
  • out of the blue (ang. ni stąd, ni zowąd; spoza rzeczywistości)
  • błękitna krew
  • myśleć o niebieskich migdałach
  • niebieski ptak

Niektóre minerały o kolorze niebieskim

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, Warszawa: PWN, 1985, ISBN 83-01-06443-9, OCLC 830193302.
  2. Stanisław Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego z ćwiczeniami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 114, ISBN 978-83-01-13992-6.
  3. Kilka słów o kolorach strukturalnych, czyli motyle, mandryle i trochę zamieszania z fizyką. entomo.pl. [dostęp 2013-12-10].
  4. Kolory ptaków i papug. Papuzie Centrum Informacyjne. [dostęp 2013-12-10].