French
DeutschParafia św. Apostoła Jana Teologa w Mostowlanach – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Cerkiew parafialna | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres | Mostowlany 8 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Dekanat | |
| Cerkiew | |
| Filie | |
| Proboszcz | ks. prot. Sławomir Jakimiuk |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne | 8/21 maja, |
Położenie na mapie gminy Gródek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu białostockiego  | |
 53°03′55,1″N 23°52′45,0″E/53,065306 23,879167 | |
| Strona internetowa | |
Parafia św. Apostoła Jana Teologa – parafia prawosławna w Mostowlanach, w dekanacie Gródek diecezji białostocko-gdańskiej.
Na terenie parafii funkcjonują 2 cerkwie i 1 kaplica:
- cerkiew św. Apostoła Jana Teologa w Mostowlanach – parafialna
- cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Bobrownikach – filialna
- kaplica Świętych Kosmy i Damiana w Mostowlanach – cmentarna
Zasięg terytorialny
[edytuj | edytuj kod]Parafia liczy około 300 wiernych[1], zamieszkujących Mostowlany, Bobrowniki, Chomontowce, Dublany, Gobiaty, Narejki, Jaryłówkę, Skroblaki, Świsłoczany, Wierobie, Zubki i Zubry.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa miejscowości przypuszczalnie pochodzi od mostu na rzece Świsłocz. Wieś była ważnym punktem na drogach z Grodna i Wołkowyska do Korony.
Z zachowanych źródeł wynika, iż pod koniec XVI wieku w Mostowlanach istniała drewniana cerkiewka, która była filią parafii prawosławnej w Jałówce. Na początku XVII wieku parafia i podległe jej filie zostały zabrane prawosławiu i przekazane unitom, a wierni siłą nakłaniani do przejścia wiary unickiej. Opór wiernych był bardzo silny. W tym okresie wielu wiernych poniosło męczeńską śmierć za wiarę prawosławną[potrzebny przypis]. Istnieją informacje, że budynek nowej cerkwi fundowała w 1791 właścicielka dóbr Bułharynowa[2].
W 1839 w Mostowlanach istniała już samodzielna parafia, która powróciła do prawosławia. Rozległość parafii i zapewne ciasnota w istniejącej cerkwi w Jałówce, była powodem utworzenia w Mostowlanach samodzielnej parafii. Należy przypuszczać, że było to w pierwszej połowie XIX wieku. Cerkiew wybudowana w 1791 spłonęła w 1841 i parafianie wybudowali tymczasową cerkiew w 1843[2].
W 1861 rozpoczęto budowę nowej cerkwi pod wezwaniem św. Jana Teologa (istnieje obecnie) ze stojącą samodzielnie dzwonnicą. Pod koniec XIX wieku parafia składała się z 11 wiosek (Mostowlany, Bursowszczyzna, Wierobie, Grzybowce, Dublany, Zubki, Zubry, Kołosy, Świsłoczany, Skroblaki, Straszewo) i należało do niej ponad 3200 wiernych. Oprócz szkoły ludowej w Mostowlanach na terenie parafii istniały 3 szkoły cerkiewne (w Straszewie, Grzybowcach i Skroblakach)[2]. Na początku XX wieku cerkiew rozbudowano. Parafia podlegała diecezji grodzieńskiej.
W 1915 miała miejsce ewakuacja ludności prawosławnej w głąb Rosji w obliczu zbliżającego się frontu. Powroty ludności miały miejsce po 1919.
Po II wojnie powstanie granicy na rzece Świsłocz i zamknięcie tradycyjnych szlaków z zachodu na wschód przyczyniło się do powolnego upadku miejscowości i – w konsekwencji – spadku liczby parafian.
W dniu 15 lutego 1995, około godz. 12:00 w Mostowlanach wydarzył się tragiczny wypadek. Spłonęła plebania, a w niej wieloletni proboszcz parafii Św. Ap. Jana Teologa Ks. protojerej mitrat Anatol Mielniczek i jego małżonka Matuszka Helena Mielniczek. Ks. Anatol wraz z Matuszką Heleną zostali pochowani w Mostowlanach przy cerkwi dla której służył przez wiele lat[potrzebny przypis].
Proboszczowie
[edytuj | edytuj kod]- 1837–1851 – ks. Mikołaj Szumowicz
- 1851–1855 – ks. Justynian Koncewicz
- 1859–1867 – ks. Łukjan Romanowicz
- 1867–1892 – ks. Stefan Babulewicz
- 1902–? – ks. Aleksander Żelazowski
- 1921–1926 – ks. Mateusz Petelski
- 1926–1930 – ks. Jan Wasiljew
- 1930–1931 – ks. Joil Sosnowski
- 1932–1961 – ks. Anatol Kasperski
- 1961–1994 – ks. Anatol Mielniczek
- 1994–2004 – ks. Aleksander Dobosz
- 2004–2013 – ks. Roman Kiszycki
- od 15.08.2013 – ks. Sławomir Jakimiuk[3]
Galeria
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ O parafii | Parafia świętego Jana Teologa w Mostowlanach [online], parafiamostowlany.pl [dostęp 2017-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02].
- ↑ a b c Iosif 1899 ↓, s. 36.
- ↑ Daniel Grygiewicz: Ruch służbowy w diecezji białostocko-gdańskiej. cerkiew.pl, 5 sierpnia 2013. [dostęp 2021-04-14].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kalendarz Prawosławny 2021, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171, ss. 180–187, 224
- Hierarchia i kler kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej w XIX–XXI wieku, ks. Grzegorz Sosna i m. Antonina Troc-Sosna, Ryboły 2012
- Episkop Iosif, Гродненскій православно-церковный календарь или Православіе въ Брестко-Гродненской землѣ въ концѣ ХІХ вѣка, Woroneż: Типографія В. И. Исаева, 1899.