Polilaktyd – Wikipedia, wolna encyklopedia

Polilaktyd
	wzór szkieletowy polilaktydu racemicznego
Nazewnictwo
	Inne nazwy i oznaczenia
	poli(kwas mlekowy), PLA, PLLA
	Ogólne informacje
Monomery	laktyd
Struktura meru	−[−CH(CH; 3)C(O)O−]−
Właściwości
Temperatura mięknienia	173 °C
Biodegradowalność	biodegradowalny
Biokompatybilność	wysoka
Właściwości mechaniczne	termoplast
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Polilaktyd, poli(kwas mlekowy), PLA (z ang. polylactic acid) – biodegradowalny polimer należący do grupy poliestrów alifatycznych. Otrzymuje się go z surowców odnawialnych, na przykład mączki kukurydzianej^[1].

Historia

Po raz pierwszy polilaktyd został uzyskany w 1932 roku dzięki pracownikom z firmy DuPont przez ogrzewanie kwasu mlekowego w próżni. W 1954 metoda jego oczyszczania została opatentowana^[1].

Otrzymywanie

PLA otrzymuje się w wyniku polimeryzacji z otwarciem pierścienia laktydu:

lub poprzez polikondensację kwasu mlekowego:

Polilaktyd, zależnie od zastosowanych do jego polimeryzacji katalizatorów, może być izotaktyczny lub ataktyczny. Przy syntezie z laktydu pochodzącego ze źródeł naturalnych możliwe jest otrzymanie tylko poli-L-laktydu (izotaktycznego z merami o konfiguracji „L”) oraz poli-DL-laktydu (ataktycznego). Poli-L-laktyd (PLLA) ma stopień krystaliczności rzędu 35% i wykazuje typowe własności mechaniczne sztywnego tworzywa termoplastycznego, ma też długi czas całkowitej biodegradacji (powyżej 2 lat). Poli-DL-laktyd (PDLLA) ma własności mechaniczne podobne do kauczuku i znacznie krótszy czas biodegradacji (12–16 miesięcy). Zmieniając stopień taktyczności polilaktydu można uzyskiwać materiały o własnościach pośrednich^[2]^[3].

Zastosowanie

Polilaktyd jest używany głównie dla celów biomedycznych, m.in. do produkcji implantów dentystycznych i resorbowalnych nici chirurgicznych. Istnieją plany stosowania polilaktydu jako zamiennika dla poliolefin i innych polimerów pochodzących z surowców nieodnawialnych. Z polilaktydu produkuje się też butelki i naczynia jednorazowe, które w warunkach specjalistycznego kompostowania przemysłowego rozkładają się w ciągu poniżej 90 dni. Barierą dla zastosowań masowych jest jednak koszt produkcji i przetwarzania tego polimeru^[4].

Współcześnie stosowany jest także jako filament (materiał drukarski) w domowych i profesjonalnych drukarkach 3D (w technice osadzania topionego materiału)^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b Polilaktyd – uniwersalny biodegradowalny polimer do produkcji opakowań, [w:] Chemical Review [online], chemical.pl, 8 września 2006 [zarchiwizowane z adresu 2016-06-13] .
↑ John C.J.C. Middleton John C.J.C., Arthur J.A.J. Tipton Arthur J.A.J., Biodegradable Polymers as Medical Devices, Medical Plastics and Biomaterials Magazine, marzec 1998 [zarchiwizowane 2007-03-12] (ang.).
↑ J.C.J.C. Middleton J.C.J.C., A.J.A.J. Tipton A.J.A.J., Synthetic biodegradable polymers as orthopedic devices, „Biomaterials”, 21 (23), 2000, s. 2335–2346, DOI: 10.1016/s0142-9612(00)00101-0, PMID: 11055281 [dostęp 2021-04-26] (ang.).
↑ ElizabethE. Royte ElizabethE., Corn Plastic to the Rescue [online], Smithsonian Magazine, sierpień 2006 [dostęp 2024-06-24] (ang.).
↑ Filament PLA, który czyni druk 3D prostym [online], Fiberlogy [dostęp 2024-06-24] .

[ChemRev-1] Polilaktyd – uniwersalny biodegradowalny polimer do produkcji opakowań, [w:] Chemical Review [online], chemical.pl, 8 września 2006 [zarchiwizowane z adresu 2016-06-13] .

[devicelink-2] John C.J.C. Middleton John C.J.C., Arthur J.A.J. Tipton Arthur J.A.J., Biodegradable Polymers as Medical Devices, Medical Plastics and Biomaterials Magazine, marzec 1998 [zarchiwizowane 2007-03-12] (ang.).

[Biomaterials-3] J.C.J.C. Middleton J.C.J.C., A.J.A.J. Tipton A.J.A.J., Synthetic biodegradable polymers as orthopedic devices, „Biomaterials”, 21 (23), 2000, s. 2335–2346, DOI: 10.1016/s0142-9612(00)00101-0, PMID: 11055281 [dostęp 2021-04-26] (ang.).

[Royte-4] ElizabethE. Royte ElizabethE., Corn Plastic to the Rescue [online], Smithsonian Magazine, sierpień 2006 [dostęp 2024-06-24] (ang.).

[5] Filament PLA, który czyni druk 3D prostym [online], Fiberlogy [dostęp 2024-06-24] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]