Organizacja Wyzwolenia Palestyny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Organizacja Wyzwolenia Palestyny (arab. منظمة التحرير الفلسطينية, trl. Munaẓẓamat at-Taḥrīr al-Filasṭīnijjah) − organizacja polityczna uważająca się za reprezentację narodu palestyńskiego, która ma na celu utworzenie niepodległego państwa Palestyny.

Powołana w 1964 roku na I Palestyńskim Kongresie Narodowym we Wschodniej Jerozolimie^[1][2]. Inicjatorem sformowania organizacji była Liga Państw Arabskich^[2]. Głównym celem utworzenia OWP było zintegrowanie działalności ugrupowań palestyńskich, dążących do budowy niepodległej, świeckiej i demokratycznej Palestyny^[2]. Pierwszym przewodniczącym OWP został Ahmad asz-Szukajri. Wraz z OWP sformowano Armię Wyzwolenia Palestyny, będącą oficjalnymi siłami zbrojnymi organizacji^[3]. Od 1967 roku wiodącą rolę w OWP pełni al-Fatah^[2]. W 1968 roku przyjęto Palestyńską kartę narodową, będącą programem ruchu oraz statut OWP^[2]. W 1969 roku nowym przewodniczącym OWP został Jasir Arafat z al-Fatahu^[1].

Od końca lat 60. OWP organizowała akcje militarne i terrorystyczne skierowane przeciwko Izraelowi^[2]. Działania te podejmowane były z obszarów Libanu i Jordanii, gdzie znajdowały się obozy partyzanckie OWP^[4]. Z czasem struktury OWP w Libanie i Jordanii rozrosły się na tyle, że przybrały formę „państwa w państwie”^[4]. Palestyńczycy stworzyli własny system socjalny i podatkowy, kontrowali ulice i podważali znaczenie lokalnych rządów^[4]. We wrześniu 1970 roku coraz śmielsze działania Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny sprowokowały otwartą wojnę pomiędzy Palestyńczykami a jordańskim rządem (Czarny Wrzesień)^[5]. W konflikcie Palestyńczycy zostali wsparci przez armię syryjską. Wojna zakończyła się porażką OWP i ewakuacją jej jordańskich struktur do Libanu^[6].

Klęska OWP w Jordanii przyczyniła się do nasilenia palestyńskiej działalności terrorystycznej poza granicami Izraela^[2]. W 1971 roku członkowie OWP i al-Fatah powołali działająca międzynarodowo organizację terrorystyczną Czarny Wrzesień^[6]. Formacja odpowiedzialna była między innymi za masakrę izraelskich sportowców w Monachium w 1972 roku^[7]. W odwecie za masakrę izraelskie służby przeprowadziły serię zamachów na przywódców OWP^[8].

W 1973 roku OWP opuścił Abu Nidal. Założył on ekstremistyczną organizację Rewolucyjna Rada Fatah^[9]. Celem terrorystycznych ataków Nidala stały się między innymi struktury OWP^[9].

W 1973 roku Arafat wystąpił przed delegatami posiedzenia plenarnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Przemówienie przyczyniło się do uznania przez ONZ prawa Palestyńczyków do samostanowienia^[10]. W 1974 roku Arafat potępił stosowanie terroryzmu i obiecał, że OWP przestanie stosować go poza terenami Izraela^[2]. Deklaracja Arafata nie została uznana przez Izrael, który w dalszym ciągu uznawał OWP za organizację terrorystyczną i odmawiał jej nawiązania oficjalnych kontaktów^[2].

W 1982 roku struktury OWP w Libanie zostały zniszczone przez armię izraelską w ramach Operacji Pokój dla Galilei^[2]. Siedziba OWP została przeniesiona do Tunisu, a bazy do innych państw arabskich. Arafat pozostał przewodniczącym organizacji, niemniej jednak wewnątrz OWP wybuchł poważny kryzys, na którego skutek radykalne frakcje przeniosły się do Damaszku^[6][2].

W 1986 roku Kneset przyjął ustawę zabraniającą kontaktów z OWP^[2]. W 1987 roku OWP była głównym organizatorem intifady kamieni, czyli powstania palestyńskiego na Terytoriach Okupowanych^[11]. W 1988 roku OWP ogłosiła symboliczne utworzenie „państwa Palestyny”, uznanie państwowości Izraela^[12], oraz rezygnację z terroryzmu^[12][2]. W 1990 roku OWP poparła Saddama Husajna w trakcie agresji Iraku na Kuwejt. Decyzja organizacji spowodowała jej izolację w świecie arabskim i wstrzymanie finansowania działalności przez kraje regionu (głównie Zatoki Perskiej)^[2][11].

W 1993 roku Izrael zniósł zakaz kontaktów z OWP. W tym samym roku Arafat kierował rozmowami pokojowymi z Icchakiem Rabinem, które zaowocowały utworzeniem Autonomii Palestyńskiej oraz wzajemnym uznaniem OWP i Izraela^[11]. W 1994 roku Arafat i Rabin otrzymali Pokojową Nagrodę Nobla^[11]. Struktury powstałej w 1994 roku Autonomii zdominowane zostały przez OWP^[11]. Organizacja nie zdołała przy tym podporządkować sobie najbardziej radykalnych grup palestyńskich ani skłonić rządu Izraela do dalszych ustępstw, w efekcie stała się obiektem agresji z jednej i drugiej strony^[11].

Od śmierci Arafata w 2004 roku przewodniczącym OWP jest Mahmud Abbas^[11].

OWP uznana została za jedyną reprezentację narodu palestyńskiego przez: Ligę Państw Arabskich (1970), Organizację Jedności Afrykańskiej (1972) i przez Ruch Państw Niezaangażowanych (1973)^[11].

Począwszy od lat 70. organizacja otworzyła oficjalne przedstawicielstwa w wielu państwach na całym świecie^[2].

W 1974 roku OWP została uznana przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych, a co za tym idzie otworzono jej biuro przy ONZ. Jednocześnie OWP otrzymała status obserwatora Organizacji Narodów Zjednoczonych^[2][11].

W 1976 roku OWP została pełnoprawnym członkiem Ligi Państw Arabskich^[2].

Od 1993 roku Izrael uznaje OWP za jedyną reprezentację narodu palestyńskiego. OWP od tego czasu jest dla Izraela pełnoprawnym partnerem w procesie pokojowym^[2].

Organizacja grupuje szereg palestyńskich organizacji, głównie o profilu polityczno-militarnym. Frakcje wewnątrz OWP nierzadko zwalczają się nawzajem^[11]. W skład OWP wchodzą obecnie następujące ugrupowania: al-Fatah, Arabski Front Wyzwolenia, As-Sa’ika, Demokratyczny Front Wyzwolenia Palestyny, Front Wyzwolenia Palestyny, Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny, Palestyńska Partia Ludowa, Palestyńska Unia Demokratyczna, Palestyński Front Arabski i Palestyński Ludowy Front Walki^[13][14][9]. OWP bezpowrotnie opuścił Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny – Główne Dowództwo^[14][15].

Najważniejszą osobą w OWP jest jej przewodniczący, funkcję tę pełnili kolejno: Ahmad Szukajri, Jasir Arafat i Mahmud Abbas^[11][3][2]. Najwyższym organem OWP jest Palestyńska Rada Narodowa, która wybiera Komitet Wykonawczy i Centralną Radę − obie formacje reprezentują Palestyńską Radę Narodową pomiędzy jej sesjami^[2]. Organizacja powołała Armię Wyzwolenia Palestyny i Palestyński Fundusz Narodowy, który ma na celu finansowanie działalności OWP^[2]. Z inicjatywy OWP utworzono także mniejsze organizacje takie jak: Palestyński Czerwony Krzyż, Ośrodek Planowania, Palestyńskie Towarzystwo Pracy i Palestyńska Agencja Informacyjna^[2].

W 1970 roku sformowano Komitet Centralny OWP, w którym zasiadają przedstawiciele większości palestyńskich ugrupowań^[2].

Jest świecką organizacją separatystyczną. Podstawowym celem OWP jest utworzenie państwa palestyńskiego^[16]. Palestyna według OWP miałaby być państwem niepodległym, demokratycznym i świeckim^[2].

Początkowo OWP odmawiała uznania państwowości Izraela i domagała się jego całkowitej likwidacji. Pierwotnie zakładano, że w miejsce Izraela powstanie nowe, wielonarodowe państwo obejmujące cały obszar Palestyny^[2]. W 1988 roku kierownictwo organizacji przyjęło rozwiązanie dwupaństwowe i uznało istnienie Izraela^[2]. W 1998 roku organizacja zreformowała „Palestyńską kartę narodową”, usuwając z niej zapiski dotyczące całkowitego unicestwienia Izraela^[2].

• Ambasada Palestyny w Polsce

Zobacz multimedia związane z tematem: Organizacja Wyzwolenia Palestyny

• Priscilla Roberts: Arab-Israeli Conflict: The Essential Reference Guide. ABC-CLIO, 2014. ISBN 978-1-61069-067-6. Brak numerów stron w książce
• Wilhelm Dietl, Rolf Tophoven, Kai Hirschmann: Terroryzm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012. ISBN 978-83-01-16019-7. Brak numerów stron w książce