Red Norvo – Wikipedia, wolna encyklopedia

Red Norvo

Red Norvo (1947)
Imię i nazwisko	Kenneth Norville
Pseudonim	„Mr Swing”
Data i miejsce urodzenia	31 marca 1908 Beardstown
Data i miejsce śmierci	6 kwietnia 1999 Santa Monica
Instrumenty	wibrafon, marimba, ksylofon
Gatunki	jazz (swing, bebop)
Zawód	muzyk
Wydawnictwo	Brunswick, Vocalion, Columbia
Powiązania	Paul Whiteman, Benny Goodman, Charlie Barnet, Woody Herman
Zespoły
Red Norvo and His Orchestra
Multimedia w Wikimedia Commons

Red Norvo, właśc. Kenneth Norville, ps. „Mr Swing” (ur. 31 marca 1908 w Beardstown, zm. 6 kwietnia 1999 w Santa Monica)^[1] – amerykański muzyk jazzowy, wibrafonista, kompozytor i bandlider. Był pionierem wprowadzenia do instrumentarium jazzowego marimby, ksylofonu i wibrafonu.

Urodził się w muzykalnej rodzinie jako Kenneth Norville^[2]. Jego ojcem był Joseph Oliver, matką zaś Clara Estelle „Stella” z d. Smith^[3]. Mając czternaście lat, zobaczył studenta grającego na marimbie w zespole lokalnego kinoteatru i postanowił spróbować swoich sił na tym polu. Sprzedał swojego kucyka i kupił ksylofon. Sam nauczył się na nim grać, słuchając w domu płyt popularnego wówczas ksylofonisty George’a Hamiltona Greena^[2].

Po przeprowadzce do Chicago, w 1925 rozpoczął karierę muzyka w grupie The Collegians. Następnie grał w zespole marimbowym, akompaniującym przedstawieniom wodewilowym, oraz występował jako steper^[1]. Zmienił też nazwisko, gdy przekręcił je prowadzący orkiestrę Paul Ash. W 1932 został członkiem radiowego zespołu Paula Whitemana^[4]. W tym czasie, poza występami z Whitemanem, akompaniował wokalistce orkiestry Mildred Bailey. Od 1933 do 1942 byli małżeństwem i występowali jako „Mr i Mrs Swing”^[4].

W pierwszej połowie lat 30. dokonał kilku nagrań, które zaprezentowały jego wirtuozerię i wyobraźnię muzyczną^[1]. W dwóch utworach – Dance of the Octopus i In a Mist – na klarnecie basowym (co było rzadkością), pięknie zagrał Benny Goodman^[1]. W 1935 założył The Red Norvo Swing Sextet, który w krótkim czasie przekształcił się w big-band^[2]. Dzięki aranżacjom Eddiego Sautera The Red Norvo Swing Orchestra miała (szczególnie w początkowym okresie istnienia) oryginalne brzmienie z zawsze słyszalnym ksylofonem lidera. Zespół cieszył się dużą popularnością. Miał długotrwałe angaże w nowojorskim hotelu Commodore i chicagowskiej restauracji Blackhawk, z której przeprowadzano ogólnokrajowe transmisje radiowe pn. „Live! From the Blackhawk!”^[2]. W 1944, m.in. idąc za przykładem Lionela Hamptona, zamienił ksylofon na bardziej dynamiczny wibrafon^[4]. W tym samym roku rozwiązał też orkiestrę i podjął pracę w sekstecie Benny’ego Goodmana. Niemal równocześnie sformował septet, z którym występował w nowojorskim klubie Famous Door, grając z powodzeniem jazz bliski rozpoczynającemu wówczas dominację stylowi bebop^[2]. W 1945 dla wytwórni Comet odbył sesję nagraniową z współtwórcami nowego nurtu – saksofonistą Charliem Parkerem i Dizzym Gillespiem^[1]. W następnym roku współpracował z The First Herd Woody’ego Hermana.

W 1949, chcąc znaleźć pracę bliżej domu (mieszkał już wtedy w Kalifornii) oraz mając kłopoty z utrzymaniem większych zespołów, powołał w Los Angeles trio o nowatorskim składzie: wibrafon, gitara i kontrabas. Zespół – jak mawiał – grał jazz kameralny^[4]. Po odejściu pierwotnie zaangażowanych: gitarzysty Mundella Lowe’a i kontrabasisty Reda Kelly’ego, zaprosił do współpracy dwóch młodych muzyków, późniejsze sławy jazzu. Tal Farlow należał do najważniejszych gitarzystów swojego pokolenia, zaś kontrabasista, kompozytor i bandlider Charles Mingus został uznany przez krytyków i słuchaczy za jedną z największych postaci w historii jazzu^[4]. W 1951 Mignusa zastąpił Red Mitchell, a dwa lata później Farlowa – Jimmy Raney. Trio nagrało dwie płyty dla wytwórni Savoy.

W 1959, stojąc na czele kwintetu, w którym gościnnie występował Frank Sinatra, odbył duże tournée po Australii^[2]. W lat 60. zwolnił tempo pracy ze względu na przebytą w 1961 poważną operację słuchu^[1]. W końcu dekady powrócił do normalnej aktywności. Występował m.in. z formacją The Newport All-Stars pianisty George’a Weina. Pracował do 1986, kiedy to doznał udaru mózgu i musiał zaprzestać wszelkiej działalności^[5].

W czasie kariery miał epizody filmowe. Najczęściej pojawiał się na ekranie jako on sam. Wystąpił w takich obrazach fabularnych, jak Hit Parade of 1947 (reż. Frank McDonald, 1947), Disc Jockey (reż. Will Jason, 1951), Karnawał w Teksasie (Texas Carnival, reż. Charles Walters, 1961), Screaming Mimi (reż.Gerd Oswald, 1958), Wojenna miłość (Kings Go Forth, reż. Delmer Daves, 1958) i Ryzykowna gra (reż. Lewis Milestone, 1960)^[6]. Ponadto na przełomie lat 50. i 60. kilkakrotnie wystąpił ze swoim zespołem w telewizyjnym programie rozrywkowym „The Dinah Shore Chevy Show”.

Zmarł w domu opieki w Santa Monica. Miał 91 lat. Został pochowany na miejscowym cmentarzu Woodlawn^[3]. Pozostawił córkę – Portię, której matką była jego druga żona – Eva, siostra trębacza „Shorty’ego” Rogersa, zmarła w 1991^[4][7].

Blues in E-flat, Bughouse (wspolnie z Irvingem Millsem i Teddym Wilsonem), A Cigarette and a Silhouette, Congo Blues, Dance of the Octopus, Decca Stomp, Hole in the Wall, Knockin' on Wood, The Night is Blue, Seein’ Red, Tomboy, 1-2-3-4 Jump

• 1950 The Wilson–Norvo All Stars – Improvisations (Mercury)
• 1951 Red Norvo’s Fabulous Jam Session (Dial Records)
• 1953 Edmond Hall–Charlie Christian–Meade Lux Lewis–Red Norvo–Teddy Wilson – Memorable Sessions in Jazz (Blue Note)
• 1956
  • Red Norvo with Strings (Fantasy)
  • Move! – Red Norvo Trio with Tal Farlow & Charlie Mingus (Savoy)
  • Red Norvo – Vibe-Rations in Hi-Fi (Liberty Records)
  • Midnight on Cloud 69 – George Shearing Quintet–Red Norvo Trio (Savoy)
  • Norvo... Naturally! (Rave Records) lub Pretty is the Only Way to Fly (Charlie Parker Records)
• 1957
  • Red Norvo – Music to Listen to Red Norvo by (Contemporary Records)
  • HI-FIve – Red Norvo Quintet (RCA)
  • Red Norvo – Ad Lib – Featuring Buddy Collette (Liberty)
  • Some of My Favorites – Red Norvo–Matt Dennis (RCA)
• 1958
  • Red Plays the Blues (RCA)
  • Windjammer City Style (Dot Records)
• 1969 Dinah Shore–The Red Norvo Quintet – Dinah Sings Some Blues with Red (Liberty)
• 1973 Rose Room (BYG Records)
• 1975 The Second Time Around – The Red Norvo Combo with Dave McKenna and Kenny Davern (Famous Door)
• 1977 Red In New York (Famous Door)
• 1979 Red & Ross – Red Norvo & Ross Tompkins – Recorded Live January 1979 (Concord Jazz)
• 1982 The Red Norvo Trios (Prestige) – 2 LP, kompilacja
• 1983 Just Frinds (Stash Records)
• 1987 Just A Mood – The Red Norvo Small Bands (Bluebird)
• 1998 Red Norvo – 1933–1944 (Giants of Jazz) – CD, kompilacja
• 1999 Red Norvo and His Orchestra – 1933-1936 (Classics)
• 2000
  • Red Norvo and His Orchestra – 1936–1937 (Classics)
  • Red Norvo And His Orchestra – 1937–1938 (Classics)
• 2001 Red Norvo and His Orchestra – 1938–1939 (Classics)
• 2002 Red Norvo and His Orchestra – 1939–1943 (Classics)
• 2003
  • Red Norvo and His Orchestra – 1943–1944 (Classics)
  • Vibes A La Red (Progressive Records)
• 2004 Red Norvo and His Orchestra – 1944–1945 (Classics)
• 2005 Red Norvo and His Orchestra – 1945–1947 (Classics)
• 2006 Red Norvo – 1950–1951 (Classics)

Zestawienie wg dat wydania płyt

• Red Norvo, allmusic.com
• Red Norvo: „Mr. Swing”, NPR
• Red Norvo obituary, „The Guardian”

• Red Norvo – dyskografia