French
DeutschSanktuarium – Wikipedia, wolna encyklopedia
Sanktuarium (od łac. sanctuarium z sanctus „święty”)[1] – miejsce uznawane za święte, często identyfikowane ze świątynią, budowlą wzniesioną na miejscu uznawanym za święte.
Występuje w wielu religiach. Za jedno z najstarszych sanktuariów w Europie uznawana jest monumentalna budowla w Stonehenge. U dawnych Słowian na sanktuaria obierane były zazwyczaj miejsca szczególne pod względem geograficznym i przyrodniczym, wyróżniające się z najbliższego otoczenia – szczyty gór i większych wzniesień, zakola rzek, wyspy i półwyspy. Takie święte miejsca zwane były kapiszczami lub trzebiszczami[2]. W trakcie chrystianizacji powszechne było ich niszczenie lub budowanie na ich miejscu świątyń chrześcijańskich.
Kościół katolicki
[edytuj | edytuj kod]W Kościele katolickim sanktuarium stanowi przestrzeń uznaną za miejsce święte, w której w sposób szczególny Bóg udziela swojej łaski. Zazwyczaj sanktuarium to kościół lub jego część. W Kościele katolickim istnieją sanktuaria:
- erygowane, tzn. takie, których istnienie usankcjonowała kompetentna władza kościelna;
- takie, które nie posiadają takiego statusu, np. parafialne, lokalne, regionalne[3].
Erygowane sanktuarium katolickie musi posiadać własnego rektora lub innego przełożonego, którego zadaniem jest troska o pielgrzymów, zapewnienie im swobodnego dostępu do form kultu w formie liturgicznej (sakramentów), jak też do praktykowania pobożności ludowej. Do przełożonego sanktuarium należy również gromadzenie i strzeżenie dokumentacji sanktuarium oraz wotów.
Kodeks Prawa Kanonicznego dzieli sanktuaria erygowane ze względu na władzę, która je ustanowiła[4]:
- diecezjalne (erygowane przez biskupa diecezjalnego)
- narodowe (przez Konferencję Episkopatu)
- międzynarodowe (przez Stolicę Apostolską).
Erygujący sanktuarium ustanawia dla niego przełożonego oraz wyznacza mu zadania, określa prawo własności i majątek oraz określa przywileje dla sanktuarium lub dla jego pielgrzymów.
Współczesna katolicka teologia moralna stosuje powszechnie definicję sumienia określoną przez Sobór watykański II, w której ma zastosowanie metaforyczne odwołanie do sanktuarium:
Sumienie jest najtajniejszym ośrodkiem i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Słownik Wyrazów Obcych. [dostęp 2017-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-14)].
- ↑ Andrzej Szyjewski: Religia Słowian. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003, s. 151.
- ↑ Waldemar Kulbat: Sanktuaria − miejsca Bożej obecności. www.niedziela.pl, 2007. [dostęp 2014-02-15].
- ↑ Kodeks Parawa Kanonicznego, kan. 1231-1232.
- ↑ Gaudium et spes. W: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje.... s. 548.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]
- ABC chrześcijanina. Mały słownik, Sylwester Zalewski (red.), Warszawa 1999. ISBN 83-85762-95-7
- Codex Iuris canonici auctoritate Joannis Pauli PP. II promulgatus, Kodeks prawa kanonicznego.Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu. tekst dwujęzyczny, Edward Sztafrowski (tłumaczenie) i komisja naukowa pod redakcją Kazimierza Dynarskiego. Poznań: Pallottinum, 1984.
- Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Julian Groblicki, Eugeniusz Florkowski (redaktorzy naukowi). Wyd. 3. Poznań: Pallottinum.
