Świątynia – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: inne znaczenia.

Ten artykuł od 2019-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Świątynia – miejsce kultu religijnego. W sensie szerszym, jest to każda budowla wzniesiona w celu sprawowania w niej wszelkiego rodzaju obrzędów religijnych. W sensie węższym, świątynią może być tylko taka budowla, która spełnia przynajmniej niektóre wyższe funkcje kultowe (np. składanie ofiar), sprawowane jedynie przez kapłanów^{[potrzebny przypis]}.

Świątynie są miejscami specjalnie przeznaczonymi dla sprawowania takich obrzędów, jak modlitwa, śpiew, recytowanie świętych ksiąg, ślub czy pogrzeb. Jednak najważniejszymi funkcjami świątyni (stanowiącymi o jej ważności jako miejsca świętego) są:

• przeświadczenie o niezależnej od człowieka, literalnej obecności bóstwa w świątyni, która to obecność uświęca całe miejsce – w związku z tym świątynie są uważane za miejsca, gdzie człowiek może spotkać się z bóstwem, bądź w ogólnym sensie mieć styczność z rzeczywistością duchową^{[potrzebny przypis]},
• składanie ofiar w celu przebłagania lub zjednania bóstwa z ludźmi, bądź zapewnienia ludziom jego przychylności – ta posługa może być sprawowana jedynie przez wyznaczonych do tego celu kapłanów, którzy z tego względu są postrzegani jako pośrednicy między ludźmi a bóstwem.

Świątynie bardzo często są wyposażone w liczne obiekty służące wyłącznie kultowi religijnemu, np. ołtarze, wizerunki bogów, aniołów lub świętych, relikwie, kadzielnice, święty ogień i inne. Ich obecność również czyni miejsce świętym i są one niezbędne przy wielu obrzędach. Ze względu na obecność bóstwa w świątyni, człowieka, który w niej przebywa, obowiązuje często ściśle określona etykieta zachowania się^[1] .

Miejsca kultu religijnego, których funkcje ograniczają się jedynie do podstawowej służby na rzecz wiernych, jak np. zapewnienie miejsca do modlitwy i śpiewu, nazywane są najczęściej domami modlitwy zamiast świątyniami. Mogą się w nich znajdować również pomieszczenia niezwiązane bezpośrednio z kultem religijnym, jak biblioteka, klasa szkolna, lub jadalnia z kuchnią. Opiekunami domów modlitwy zwykle są duchowni np. pastorzy, rabini, imamowie^{[potrzebny przypis]}.

W domach modlitwy niektórych religii znajdują się sprzęty czy miejsca o szczególnym, sakralnym znaczeniu – np. aron ha-kodesz w synagogach, czy mihrab w meczetach. Ponadto, jak w przypadku klasycznych świątyń, mogą być narzucone określone normy zachowania się, często dotyczące także innowierców (np. w meczetach innowiercom nie wolno jeść ani spać, do wielu meczetów nie mają oni wstępu).

Różne religie używają własnych nazw określających świątynie bądź domy modlitwy:

• Ziggurat (świątynia religii mezopotamskich)
• Świątynia egipska
• Świątynia etruska
• Świątynia grecka
• Świątynia rzymska – templum, fanum
• Świątynia Jerozolimska (jedyna świątynia judaizmu, współczesną pozostałością po niej jest Ściana Płaczu)
• Mitreum (świątynia wyznawców mitraizmu)

• buddyzm – stupa (pagoda), ćajtja, wat, tera, honzan
• chrześcijaństwo (w zależności od odłamów):
  • katolicyzm
    • rzymskokatolicyzm – kościół, kaplica, katedra, kolegiata, bazylika
    • greckokatolicyzm – cerkiew
  • prawosławie – cerkiew, sobór
    • bezpopowcy – molenna
  • protestantyzm – kościół, zbór
  • mormoni – świątynia
• dżinizm – derasar
• hinduizm – mandir, koyil, gudi, kszetram
• konfucjanizm – świątynia Konfucjusza
• rodzimowierstwo słowiańskie – chram (kącina)
• shintō – jinja, taisha, miya, jingū (chram shintoistyczny)
• sikhizm – gurudwara
• taoizm – daoguan
• zaratusztrianizm – świątynia ognia

• chrześcijaństwo (w zależności od odłamów):
  • protestantyzm – kościół, kaplica (dom modlitwy, zbór)
  • mormoni – kaplica
  • Świadkowie Jehowy – Sala Królestwa, Sala Zgromadzeń
• islam – meczet
• judaizm – synagoga
• karaimizm – kienesa

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

• świątynia niebiańska (ważna doktryna w teologii adwentystów dnia siódmego)
• Występowanie tekstu „świątynia” w tytułach artykułów i w przekierowaniach
• Artykuły i przekierowania do artykułów zaczynające się od „Świątynia”

• S. Krajski: Savoir vivre w kościele. Podręcznik dla świeckich. Warszawa: Wydawnictwo św. Tomasza z Akwinu, 2009. ISBN 978-83-86535-32-3.
• L. Bouyer: Architektura i liturgia. Piotr Włodyga (przekł.). Kraków: Wydawnictwo Astraia, 2009, s. 109. ISBN 978-83-60569-15-3.
• J. Daniélou: Znak Świątyni czyli o obecności Boga. W: Trójca Święta i tajemnica egzystencji. M. Tarnowska (tłum.). Kraków: Znak, 1994, s. 77-134. ISBN 83-7006-227-X.
• T. Jelonek: Dzieje świątyni Jerozolimskiej. Kraków: WAM, 2004strony=128isbn=8373181768. Brak numerów stron w książce
• M. Parchem: Świątynia według zwoju z groty 11 w Qumran. Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Vocatio", 2006, s. 214. ISBN 978-83-7492-002-5.