Trichloroeten – Wikipedia, wolna encyklopedia

Trichloroeten
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	trichloroeten
	Inne nazwy i oznaczenia
	trichloroetylen, nazwa handlowa: tri
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C2HCl3
Inne wzory	CHCl=CCl; 2
Masa molowa	131,39 g/mol
Wygląd	bezbarwna ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	79-01-6
PubChem	6575
DrugBank	DB13323
SMILES
	ClC=C(Cl)Cl
InChI
	InChI=1S/C2HCl3/c3-1-2(4)5/h1H
	InChIKey
	XSTXAVWGXDQKEL-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,4642 g/cm³ (20 °C); ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	1,45 g/kg (0 °C); 1,28 g/kg (25 °C); 1,33 g/kg (60 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	mieszalny bez ograniczeń z etanolem, eterem dietylowym, rozpuszczalny w acetonie, słabo w tetrachlorometanie
Temperatura topnienia	−84,7 °C
Temperatura wrzenia	86,8 °C
Punkt krytyczny	271,1 °C
logP	2,53
Lepkość	0,703 mPa·s (0 °C, 1013 hPa); 0,545 mPa·s (25 °C, 1013 hPa); 0,444 mPa·s (50 °C, 1013 hPa); 0,376 mPa·s (75 °C, 1013 hPa)
Prężność pary	8,13 kPa (20 °C); 9,91 kPa (25 °C)
Budowa
Moment dipolowy	0,8 D
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-10-18]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Zwroty H	H315, H319, H336, H341, H350, H412
Zwroty P	P201, P261, P273, P281, P305+P351+P338, P308+P313
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 2 0
Temperatura zapłonu	32 °C (zamknięty tygiel)
Temperatura samozapłonu	410,0 °C
Granice wybuchowości	8–10,5%
Numer RTECS	KX4550000
Dawka śmiertelna	LD50 4920 mg/kg (szczur, doustnie)
	Podobne związki
Podobne związki	chloroform, dichloroeten, trichloroetan, tetrafluoroeten, tetrachloroeten
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Trichloroeten, trichloroetylen – organiczny związek chemiczny, chlorowa pochodna etenu (etylenu).

Charakterystyka

Jest to bezbarwna ciecz, niepalna, o charakterystycznym zapachu. Wrze w temperaturze 87 °C, słabo rozpuszcza się w wodzie, natomiast dobrze w etanolu, eterze dietylowym i benzynie.

Otrzymywany przemysłowo z acetylenu przez addycję dwóch cząsteczek chloru, a następnie z tak utworzonego 1,1,2,2-tetrachloroetanu, pod wpływem ogrzewania z wodorotlenkiem wapnia, następuje eliminacja cząsteczki chlorowodoru z utworzeniem trichloroetenu.

Dawniej stosowany jako rozpuszczalnik tłuszczów: do ekstrakcji i odtłuszczania czyszczonych powierzchni (np. przed klejeniem czy malowaniem), obecnie zaprzestano go używać z powodu silnych właściwości narkotycznych oraz rakotwórczych^[12]. Wyniki badań opublikowanych w Journal of Parkinson’s Disease w 2023 roku wskazują, że ekspozycja na trichloroeten pięciokrotnie zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę Parkinsona^[13].

Uwagi

↑ Wartość wyznaczona w fazie ciekłej z możliwym dużym błędem wskutek asocjacji.

Przypisy

↑ ^a ^b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
↑ ^a ^b ^c ^d Haynes 2016 ↓, s. 3-520.
↑ Haynes 2016 ↓, s. 5-176.
↑ ^a ^b ^c Haynes 2016 ↓, s. 5-165.
↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-176.
↑ ^a ^b ^c ^d Haynes 2016 ↓, s. 6-247.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Trichloroethylene (nr 437530) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2017-10-18]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b ^c Haynes 2016 ↓, s. 15-19.
↑ Haynes 2016 ↓, s. 9-66.
↑ Trichloroeten, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2017-10-18] (ang.).
↑ Trichloroeten (nr 437530) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2017-10-18]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Known and Probable Human Carcinogens [online], American Cancer Society [dostęp 2016-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-03] (ang.).
↑ Scientists Warn: Common Cleaning Chemical Linked to 500% Increased Risk of Parkinson’s Disease [online], SciTechDaily [dostęp 2023-03-16] (ang.).

Bibliografia

CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[MD-9] Wartość wyznaczona w fazie ciekłej z możliwym dużym błędem wskutek asocjacji.

[FPX-1] Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .

[CITEREFHaynes2016'''3'''-520-2] Haynes 2016 ↓, s. 3-520.

[CITEREFHaynes2016'''5'''-176-3] Haynes 2016 ↓, s. 5-176.

[CITEREFHaynes2016'''5'''-165-4] Haynes 2016 ↓, s. 5-165.

[CITEREFHaynes2016'''6'''-176-5] Haynes 2016 ↓, s. 6-176.

[CITEREFHaynes2016'''6'''-247-6] Haynes 2016 ↓, s. 6-247.

[SA-7] Trichloroethylene (nr 437530) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2017-10-18]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[CITEREFHaynes2016'''15'''-19-8] Haynes 2016 ↓, s. 15-19.

[CITEREFHaynes2016'''9'''-66-10] Haynes 2016 ↓, s. 9-66.

[CLI-11] Trichloroeten, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2017-10-18] (ang.).

[SA-US-12] Trichloroeten (nr 437530) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2017-10-18]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Cancer-13] Known and Probable Human Carcinogens [online], American Cancer Society [dostęp 2016-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-03] (ang.).

[Parkinson-14] Scientists Warn: Common Cleaning Chemical Linked to 500% Increased Risk of Parkinson’s Disease [online], SciTechDaily [dostęp 2023-03-16] (ang.).

[1]

[2]

[4]

[5]

[3]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]