Władysław Lisowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Władysław Lisowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 maja 1884
Sanok

Data i miejsce śmierci

1 kwietnia 1970
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

malarz, rzeźbiarz

Narodowość

polska

Małżeństwo

Katarzyna

Dzieci

Helena, Maria

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)
Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław Lisowski (ur. 24 maja 1884 w Sanoku, zm. 1 kwietnia 1970 tamże) – polski malarz, pozłotnik.

Wystawa sztuki w Sanoku w 1930. U dołu trzeci od lewej siedzi Władysław Lisowski. Obok niego po prawej siedzi starosta sanocki Romuald Klimów
Polichromia w kościele franciszkanów w Sanoku – adoracja Matki Bożej
Grobowiec rodziny Lisowskich
Ulica Władysława Lisowskiego

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Władysław Lisowski urodził się 24 maja 1884 w Sanoku[1][2][a]. Był synem Jana (ślusarz w Fabryce Maszyn i Wagonów w Sanoku) i Antoniny z domu Rudnik[1]. Ukończył szkołę powszechną, następnie zawodową, po czym pobierał nauki malarstwa artystycznego (udzielali mu ich Jan Włodarski, Karol Różycki i Tadeusz Popiel)[3]. Od 1910 funkcjonował w dziedzinie sztuki stosowanej w obiektach sakralnych. Pracował przy odnawianiu polichromii kościołów i cerkwi w Małopolsce, a także w Czechosłowacji i na Węgrzech. W okresie II Rzeczypospolitej działał w Polskiej Partii Socjalistycznej[4]. Podczas I wojny światowej został ranny, a w czasie leczenia w Wiedniu uczęszczał na zajęcia z malarstwa sztalugowego (wraz z nim inna sanoczanka, Emilia Słuszkiewicz, córka Michała i siostra Maksymiliana)[5]. Mimo tego nie ukończył szkoły w zakresie sztuki pięknej, posiadał rzemieślnicze wykształcenie, w dziedzinie malarstwa artystycznego uchodził zaś za samouka[2]. Po zakończeniu wojny, w latach II Rzeczypospolitej pracował jako konserwator i malarz w świątyniach Galicji (m.in. Lwów, Dukla, Kalwaria Zebrzydowska, Rymanów, Rzeszów, Klęczany, Klimkówka, Sanok, Brzozów, Grabownica Starzeńska, Grabówka, Nowosielce, Strachocina). Specjalizował się w zakresie prac artystycznych w zabytkowych obiektach architektury sakralnej, tworzeniu polichromii w świątyniach oraz w malarstwie sztalugowym[6]. Malował także pejzaże Sanoka i okolic, sceny rodzajowe i portrety[2]. W okresie II Rzeczypospolitej prowadził zakład artystyczno-malarski i pozłotniczy w Sanoku[7] przy ul. Stanisława Konarskiego[8].

Po zakończeniu I wojny światowej działał w interesie spółdzielczości niepodległego państwa polskiego; był założycielem Spółdzielczej Kasy Rzemieślniczej i został jej prezesem[6]. Pełnił funkcję prezesa Cechu Wielkiego w Sanoku[9][10]. Był także wiceprezesem Izby Rzemieślniczej w Rzeszowie. W 1934 jako mistrz malarski i pozłotniczy został wybrany radcą Izby Rzemieślniczej we Lwowie[11]. Działał społecznie na wielu polach. Wraz z Franciszkiem Martynowskim i Janem Rajchlem współtworzył sanocki oddział Związku Strzeleckiego „Strzelec”[6] (został jego honorowym członkiem[12]). W 1923 zainicjował zorganizowanie w formę związku sanockiej młodzieży rzemieślniczej, został członkiem komitetu organizacyjnego Katolickiego Związku Młodzieży Rzemieślniczej i Rękodzielniczej w Sanoku został jego prezesem honorowym[13][14], prezesem Czytelni Mieszczańskiej (z siedzibą w budynku Ramerówka)[15]. Był współzałożycielem utworzonego w 1944 koła Stronnictwa Demokratycznego w Sanoku[16], został jego prezesem[17], pełnił funkcję przewodniczącego Powiatowego Komitetu SD w Sanoku i zasiadał jako ławnik w Sądzie Okręgowym w Jaśle[18]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w okresie II RP[19][20], zaangażował się także w próbę reaktywacji „Sokoła” w 1946[21][22].

Pracował na stanowisku nauczyciela rysunku w Publicznej Zawodowej Szkole Dokształcającej w Sanoku[2][23]. Otrzymał wiele odznaczeń państwowych i wyróżnień[12]. W maju 1930 prezentował swoje prace malarskie na wystawie obrazów i rzeźby w Sanoku[2][24]. 11 listopada 1937 został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za zasługi na polu pracy zawodowej w rzemiośle[25][26]. W 1945 jego prace znalazły się na pierwszej powojennej wystawie wspólnej sanockich artystów zorganizowanej przez Muzeum Historyczne w Sanoku[27]; ponadto Muzeum Historyczne w Sanoku zorganizowało pośmiertną wystawę od 10 czerwca 1974[6][28][29]. Praktyki pobierał u niego artysta malarz Stanisław Jakubczyk[30][31].

Po zakończeniu II wojny światowej od grudnia 1944 był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku[32]. W sierpniu 1950 został wybrany delegatem powiatu sanockiego na Kongres Obrońców Pokoju w Warszawie[33] i brał w nim udział[34]

Pracownia Władysława Lisowskiego mieściła się na Stawiskach w Sanoku[35]. Jego uczniem był Tadeusz Turkowski[36]. Do końca życia zamieszkiwał przy ul. 800-lecia 7[1]. Zmarł 1 kwietnia 1970 w Sanoku[1]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 4 kwietnia 1970[1][37][38].

Jego żoną była Katarzyna (1886–1962): Ich córkami były Helena (1909-1993, nauczycielka, po mężu Świerzowicz, matka lekarza Jerzego Neringa) i Maria (1910-2004, nauczycielka, pedagog, harcerka[39][40]). Na terenie Sanoka w dzielnicy Dąbrówka znajduje się ulica nazwana jego imieniem i nazwiskiem[41].

Prawnuczką Władysława Lisowskiego jest rzeźbiarka Agnieszka Świerzowicz-Maślaniec[42]:

Prace

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Data urodzin 24 maja 1884 została podana w księdze parafialnej oraz została wymieniona w inskrypcji nagrobnej Władysława Lisowskiego. Historyk Edward Zając podał datę 21 maja 1883: Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 60.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 131 (poz. 29).
  2. ↑ a b c d e f g Sztuka współczesna ziemi sanockiej. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2013-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-16)]. (pol.).
  3. ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 60.
  4. ↑ Wojciech Sołtys, Stosunki społeczno-polityczne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 560.
  5. ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 61-62.
  6. ↑ a b c d Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 63.
  7. ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 35.
  8. ↑ Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa. Warszawa: 1928, s. 798.
  9. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne / Środowisko kulturalne / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Feliks Kiryk (red.), Kraków 1995, s. 623.
  10. ↑ a b c d Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 62.
  11. ↑ 63. Ogłoszenie. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 13, s. 102, 30 czerwca 1934. 
  12. ↑ a b Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 65.
  13. ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 15, 16.
  14. ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 67-68. ISBN 978-83-935385-7-7.
  15. ↑ Stefan Stefański. Ramerówka. „Tygodnik Sanocki”, s. 10, Nr 12 (95) z 28 lipca 1993. 
  16. ↑ Z okazji 50-lecia SD. Uroczysta wieczornica w Krośnie. „Nowiny”, s. 2, Nr 276 z 25 listopada 1987. 
  17. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Kształtowanie się lokalnych struktur polityczno-administracyjnych w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 766.
  18. ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 6.
  19. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2014-07-24].
  20. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 151, 156. ISBN 978-83-939031-1-5.
  21. ↑ Historia 1889 – 1918 – 1945 – 1999. sokolsanok.pl, 31 maja 2009. [dostęp 2014-07-24].
  22. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 158. ISBN 978-83-939031-1-5.
  23. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne / Środowisko kulturalne / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Feliks Kiryk (red), Kraków 1995, s. 623.
  24. ↑ Wystawa obrazów i rzeźby w Sanoku. Maj 1930 r.. Sanok: 1930, s. 10-11.
  25. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 412.
  26. ↑ Odznaczenia w rzemiośle. „Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza”. Nr 21, s. 8, 20 listopada 1937. 
  27. ↑ Józef Ząbkiewicz, W latach powojennych. Życie kulturalne. Muzeum Historyczne, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 911.
  28. ↑ Sanok. Dzieje miasta, Feliks Kiryk (red.), Kraków 1995, s. 951.
  29. ↑ Edward Zając – bibliografia. biblioteka.sanok.pl. [dostęp 2013-08-10]. (pol.).
  30. ↑ Pan Stanisław Jakubczyk. Przeszliśmy 65 kilometrów. 1939.podgorze.pl. [dostęp 2013-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-23)]. (pol.).
  31. ↑ Archiwum. Dni Kultury Chrześcijańskiej. galeria.resman.pl. [dostęp 2013-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)]. (pol.).
  32. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Kształtowanie się lokalnych struktur polityczno-administracyjnych. w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 768.
  33. ↑ Realizacja Planu 6-letniego to bojowe zadania mas pracujących powiatu sanockiego w walce o pokój. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 4, Nr 229 z 21 sierpnia 1950. 
  34. ↑ Silne pomocą ZSRR – twarde ręce robotników zbudują trwały pokój. Sprawozdawcze Konferencje Obrońców Pokoju w powiatach woj. rzeszowskiego. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 3, Nr 264 z 25 września 1950. 
  35. ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 89. ISBN 978-83-935385-7-7.
  36. ↑ 90. rocznica urodzin Tadeusza Turkowskiego. esanok.pl, luty 2013. [dostęp 2014-10-03].
  37. ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 16.
  38. ↑ Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 2014-05-17].
  39. ↑ Kondolencje. „Nowiny”, s. 2, Nr 93 z 6 kwietnia 1970. 
  40. ↑ Maria Lisowska (1910-2004). Wspomnienie, Tygodnik Sanocki nr 36 (669) z 3 września 2004, s. 4.
  41. ↑ Wykaz nazw ulic miasta Sanoka. sanok.pl, 13 stycznia 2012. [dostęp 2014-05-10].
  42. ↑ Marian Struś. Pomnik związałby nas z Sanokiem. „Tygodnik Sanocki”. Nr 41, s. 6, 12 października 2007. 
  43. ↑ Przewodnik po kościele i klasztorze Franciszkanów w Sanoku w opracowaniu o. Witolda Pobiedzińskiego OFMConv, Sanok 2007, s. 16.
  44. ↑ Sanok: klasztor i kościół oo. franciszkanów. dziedzictwo.ekai.pl. [dostęp 2013-08-10]. (pol.).
  45. ↑ Stefan Stefański. Dwa portrety zbiorowe w kościele o. Franciszkanów w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”, s. 6, Nr 31 (195) z 4 sierpnia 1995. 
  46. ↑ a b c d Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w Województwie Podkarpackim na lata 2018–2021. edziennik.rzeszow.uw.gov.pl, 2018. s. 70. [dostęp 2021-06-26].
  47. ↑ a b Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 61.
  48. ↑ Edward Zając: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. W stulecie konsekracji 1897-1997. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1997, s. 68. ISBN 83-905046-4-2.
  49. ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 68. ISBN 978-83-935385-7-7.
  50. ↑ Edward Zając: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. W stulecie konsekracji 1897-1997. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1997, s. 65. ISBN 83-905046-4-2.
  51. ↑ Rys historii Kościoła i Parafii Iwonicz. iwonicz.przemysl.opoka.org.pl. [dostęp 2013-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-31)]. (pol.).
  52. ↑ Pomoc powodzianom. epopejarevenue.adrem.pl. [dostęp 2013-08-10]. (pol.).
  53. ↑ Za poręką Matki Bożej Kalwaryjskiej. nasza-arka.pl. [dostęp 2013-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-20)]. (pol.).
  54. ↑ Czesław Bogdalski: Błogosławiony Jan z Dukli : wspomnienia z jego życia i czci pośmiertnej (z rycinami). Dukla: 1938, s. 74.
  55. ↑ Historia. nspj-sanok.pl. [dostęp 2013-08-10]. (pol.).
  56. ↑ Wypisy z kroniki parafialnej. Rok 1939. strachocina.przemyska.pl. [dostęp 2013-08-10]. (pol.).
  57. ↑ Okolice Iwonicza-Zdroju. byway.pl. [dostęp 2013-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)]. (pol.).
  58. ↑ a b Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w Województwie Podkarpackim na lata 2018–2021. edziennik.rzeszow.uw.gov.pl, 2018. s. 80. [dostęp 2021-06-26].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Lisowski&oldid=74771963”