Belarus Cumhuriyeti Devlet Marşı - Vikipedi

Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь
Türkçe: Beyaz Rusya Cumhuriyeti Devlet Marşı
Dziarjaunı himn Respubliki Byelaruś
 Belarus
Ulusal Marşı
Diğer ismiМы, беларусы
Türkçe: Biz Beyaz Ruslar
GüfteMihas Klimkoviç ve Uladzimir Karızna, 2002
BesteNestser Sakalouski, 1944
Kabul tarihi24 Eylül 1955 (beste)
2 Temmuz 2002 (güfte)
Ses örneği
noicon

Belarus Cumhuriyeti Devlet Marşı (Belarusça: Dziarjaunı himn Respubliki Byelaruś; Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь) veya şarkı sözlerinin ilk kısmının kullanıldığı resmî olmayan adıyla Mı, Byelarusı (Belarusça: Мы, беларусы; Türkçe: Biz Beyaz Ruslar), Belarus'un devlet marşıdır. Ülkenin devlet sembolleri arasında yer alır. Marş ilk olarak 1940'lı yıllarda yazıldı ve 1955'te Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde kullanılmak üzere kabul edildi. Marşın müziği Nestser Sakalouski tarafından bestelendi, sözleri Mihas Klimkoviç tarafından yazıldı. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonraki dönemde 1995'ten 2002'ye kadar marşı resmi törenlerde sözsüz olarak Sakalouski tarafından bestelenen müzikle birlikte kullanılmaya devam etti. Klimkoviç ve Uladzimir Karızna tarafından yazılan yeni şarkı sözleri, 2 Temmuz 2002'de yayınlanan devlet başkanlığı kararnamesiyle kabul edilirken, Belarus ile olan tarihi bağlantılarından dolayı bestede değişikliğe gidilmedi. Bu açıdan Belarus, Rusya (Rusya Devlet Marşı), Özbekistan (Özbekistan Ulusal Marşı) ve Tacikistan (Surudi milliy) ile birlikte Sovyet marşlarının müziğini kullanımdan kaldırılmadan devam eden eski Sovyet ülkelerinden biridir.

Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devlet Marşı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devlet Marşı

Sovyet cumhuriyetlerinin kendi devlet marşlarının oluşturulma tarihi Tahran Konferansı'na dayanır. Dönemin ABD başkanı Franklin D. Roosevelt Birleşmiş Milletler yaratma fikrini ortaya koyduğunda Sovyetler Birliği yönetimi Sovyet nüfuzunu güçlendirme amacının bir yansıması olarak birlik cumhuriyetlerine kendi savunma ve dışişleri bakanlıkları oluşturmalarını, bununla birlikte ulusal bayrak, amblem ve marşlar oluşturarak tam teşekküllü devletlerin maksimum niteliklerinin verilmesine karar verdi. 3 Şubat 1944'te Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti tarafından "Sovyet Cumhuriyetlerinin Devlet Marşları Hakkında" adlı kararname yayınlandı ve birlik cumhuriyetlerinin hükûmetleri çalışmalara başladı. Yeni devlet marşının oluşturulması üzerine Beyaz Rusyalı şair ve bestecilerle gerçekleştirilen ilk toplantı 8 Nisan 1944'te Moskova'da yapıldı.[1]

Bu toplantıdan sonra şairler ve besteciler yeni marş için çalışmalara başladı. Yıllar süren çalışmaların ve elemelerin ardından Mı, Byelarusı Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin yeni devlet marşı seçildi ve 24 Eylül 1955'ten itibaren resmî olarak kullanılmaya başlandı.[1] Marşın müziği Nestser Sakalouski tarafından bestelendi ve sözler Mihas Klimkoviç tarafından yazıldı. 1944'te devlet yetkililerinden oluşan jüriye sunuldu ancak resmî olarak kabul edilmeden önce 11 yıl boyunca değişiklikler geçirdi.[1][2] Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte Belarus'un bağımsızlığını ilan etmesinden sonra marşın melodisi aynı kalırken, sözleri kaldırıldı.[3] 1995'te Natallya Arsenneva'nın Mahutnı Boja" (Türkçe: Yüce Tanrı) şiirini devlet marşı olarak kabul etmek için bir girişimde bulunuldu, öneri bir parlamento komitesi tarafından desteklenmesine rağmen yürürlüğe koyulmadı.[3]

Beyaz Rusya Cumhuriyeti Devlet Marşı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Mı, Byelarusı
Koro versiyonu
Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı alın.
My Belarusy
ABD Donanması'nın 2000 yılında çaldığı versiyon
Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı alın.

2002'den önce marşa dair Beyaz Rusya Anayasası'ndaki tek ifade, birinci bölüm 19. maddede yer alan "Beyaz Rusya Cumhuriyeti'nin egemen bir devlet olarak sembolleri devlet bayrağı, devlet arması ve devlet marşı olacaktır" şeklindeydi. Anayasada arma, bayrak ve marşın devlet sembolleri olarak kullanılmasından bahsedilirken, her sembolün kanunla tanımlanması gerekiyordu.[4] 350 numaralı Devlet Başkanlığı Kararnamesi, Beyaz Rusya'nın bağımsızlık gününden önceki gün 18 Temmuz 2002'de yürürlüğe girinceye kadar bir marşı tanıtan bir yasa çıkarılmadı. Kararnamenin temel amacı, marşın yeni sözlerini ve bestesini oluşturmaktı. Kararname ile ayrıca marşın ne zaman, nerede ve nasıl kullanılacağı da belirlendi.[5]

Marş ile ilgili toplanan devlet komisyonu, marş ile ilgili kararını 12 Haziran 2002'de Sakalouski'nin bestesi ile birlikte Klimkoviç ve Karızna'nın güftesini Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko'nun onayına sundu. Karar, 118 binden fazla kişinin katıldığı interaktif bir ankette söz konusu esere 50.271 kişinin verdiği oya binaen ortaya çıkan tabloya dayandırıldı.[6] Marşın yürürlüğe girmesi ilk kez 2 Temmuz 2002'de gerçekleşen toplantıda duyuruldu ve marşın ilk performansının 3 Temmuz'da gerçekleştirilmesine karar verdi. Bu tarih, Nazi Almanyası'nın Beyaz Rusya'yı işgalinin ardından 1944'te Wehrmacht'ın Kızıl Ordu tarafından Minsk'ten uzaklaştırıldığı Beyaz Rusya Bağımsızlık Günü'dür.[6]

Lukaşenko yeni bir devlet marşı seçme kararını verdiğinde, Sovyet dönemi marşında yalnızca küçük değişiklikler yapıldı. Rusya, Sovyetler Birliği Komünist Partisi ve Vladimir Lenin'e yapılan atıflar değiştirilerek "halkların dostluğu" teması işlendi ve Sakalouski tarafından bestelenen özgün müzik korundu.[7][8][9] Bununla beraber "halkların dostluğu"nun yanında "Biricik ana vatanımız Beyaz Rusya, sen çok yaşa!" ifadesi de marşta yer aldı.[10] Hükûmet, Sakalouski'nin müziğini tarihsel sürekliliği sağlamak ve ayrıca popülerliği ile müzik kalitesi nedeniyle kullanmaya karar verdi.[9][11] Yeni devlet marşının kabul edilmesinden sonra, 1995 Beyaz Rusya referandumunun ardından kabul edilen kararlarla birlikte Beyaz Rusya devlet sembollerinin benimsenmesi süreci tamamlandı.[9]

Aralık 2002'de marşın ses ve görüntü kaydının yapılması için Minsk'de yer alan Bağımsızlık Meydanı'nda yaklaşık 3.000 kişi toplandı. Bu kayıt ilk olarak 2003 yılına girilen yılbaşı akşamında televizyonda naklen yayınlandı ve o zamandan sonra da sabah açılış ve akşam kapanış vakitlerinde Beyaz Rusya devlet televizyonunda yayımlanmaya devam etti. Sovyet propaganda tekniklerinin uygulandığı kayıtta panoramik görüntüler eşliğinde farklı yaş gruplarından oluşan 5-6 kişilik gruplar yer almakta ve "halkların dostluğu" ile ilgili sözler sırasında eski Sovyet cumhuriyetlerinin geleneksel kıyafetlerini giyen kişiler gösterilmektedir.[10]

Yönetmelik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eser, Beyaz Rusya Anayasası'nın 1. bölümü 19. maddesi uyarınca devleti marşıdır.[12] Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko 2 Temmuz 2002 günü Belarus Cumhuriyeti Devlet Marşı adlı kararnameyi imzaladı. Kararnameye göre marş yasa ile belirlenmiş sözlere ve notalara uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Her gün devlete ait televizyon ve radyo istasyonlarının sabah 6'da açılması ve kapanması sırasında devlet marşının çalınması zorunludur. Marş; spor müsabakaları ve hükûmet toplantıları gibi devlet başkanlığı açılışlarından önce de çalınabilir. Marş çalınırken, vatandaşların dikkatini vermeleri, askeri veya polis üniformalı olanların ise selam durmaları gerekir. Marşın kararnameye uygun olmayan şekilde çalınması halinde Beyaz Rusya yasalarına göre cezaya tabidir.[13][14]

17 Mayıs 2011'de alınan karara göre marş, telif hakkına tâbi değildir.[15]

Görüşler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Freedom House, 2003 yılında yayınlanan Beyaz Rusya hakkındaki raporunda marşın kabulü hakkında görüşlerini bildirdi. "Beyaz Rusya Raporu" nun 125. sayfasında, Devlet Başkanı Lukaşenko'nun eski Sovyet devletinin sembollerini yeniden tanıttığı belirtildi. Raporda ayrıca Lukaşenko 1991 yılında Belarus'un bağımsızlığından bu yana kullanılan Pahonya arması ve Nazi Almanyası'nın Beyaz Rusya'yı işgali döneminde Beyaz Rusya Merkez Konseyi tarafından kullanılan beyaz-kırmızı-beyaz bayrak gibi sembollere yasak getirdiği ifade edildi.[16] 2003 yılında Taras Kuzio Özgür Avrupa Radyosu'nda Lukaşenko'nun "Sovyet nostaljisinde hüküm süren gerçek bir Sovyet Beyaz Rusyası yurtseveri" olduğunu belirerek Rusya ve Beyaz Rusya'nın Sovyet dönemi sembollerini yeniden benimseme konusundaki tavırlarını bu nostaljinin yeniden geri getirme düşüncesinin bir parçası olduğunu söyledi.[17]

Diğer eserler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Oginski Polonaise, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından eski Beyaz Rusya marşına alternatif olarak düşünüldü ancak yürürlüğe konulmadı.[18] Vayatski marş (Türkçe: Savaşçıların Yürüyüşü), Belarus Halk Cumhuriyeti'nin yıkılmasının ardından yazılan marştı.[19] I. Dünya Savaşı sırasında 1918'de Alman İmparatorluğu işgali sırasında kurulmuş olan devlet 10 ay hüküm sürdü.[20] Eserin yazıldığı tarihte cumhuriyet fiilen sona ermişti ve Belarus Demokratik Cumhuriyeti Radası sürgündeydi. 1919'da sonra şarkı, Batı Avrupa ve Kuzey Amerika'daki Beyaz Rus antikomünist göçmen toplulukları tarafından Beyaz Rusya'nın marşı olarak kabul edildi. Sovyetler Birliği döneminde bu marş Sovyet düşmanlığının simgesi kabul edildi, Basında Devlet Sırlarını Koruma Genel Müdürlüğü 3 Kasım 1939'da yayınladığı bildiride bu marşın kullanımının yasak olduğunu yazdı.[21] Günümüzde Belarus Demokratik Cumhuriyeti Radası tarafından resmi marş olarak kabul edilmektedir.[22] Benzer olarak Mahutnı Boja da Lukaşenko'ya karşı olanlar tarafından zaman zaman kullanılmaktadır.[23]

Beyaz Rusya ve Rusya hükûmetlerinin birbirleriyle daha yakın bir ilişki kurma çabaları sonucu 1997 yılında Birlik Devleti adlı devletler üstü bir yapı kuruldu. Buna göre Beyaz Rusya ve Rusya kendi sembollerini de kullanmasının yanı sıra Bağımsız Milletler Birliği marşı adlı gayri resmi kullanımda olacak olan bir marş önerildi. Sovyetler Birliği Devlet Marşı'ndan uyarlanan marşın iki ulusun daha geniş birliğini ifade ettiği düşünülmektedir.[24]

Sözleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Beyaz Rusya devlet sembolleri
Beyaz Rusça[25] Transliterasyon Türkçe çevirisi

Мы, беларусы – мірныя людзі,
Сэрцам адданыя роднай зямлі,
Шчыра сябруем, сілы гартуем
Мы ў працавітай, вольнай сям'і.

Прыпеў:
Слаўся, зямлі нашай светлае імя,
Слаўся, народаў братэрскі саюз!
𝄆 Наша любімая маці-Радзіма,
Вечна жыві і квітней, Беларусь! 𝄇[not 1]

Разам з братамі мужна вякамі
Мы баранілі родны парог,
У бітвах за волю, бітвах за долю
Свой здабывалі сцяг перамог!

Прыпеў

Дружба народаў – сіла народаў —
Наш запаветны, сонечны шлях.
Горда ж узвіся ў ясныя высі,
Сцяг пераможны – радасці сцяг!

Прыпеў

Mı, belarusı – mirnıya lyudzi,
Sertsam addanıya rodnay zyamli,
Şçıra syabruyem, silı hartuyem
Mı u pratsavitay, volnay syam'i.

Prıpeu:
Slausya, zyamli naşay svetlaye imya,
Slausya, narodau braterski sayuz!
𝄆 Naşa lyubimaya matsi-Radzima,
Veçna jıvi i kvitney, Belarus'! 𝄇

Razam z bratami mujna vyakami
Mı baranili rodnı paroh,
U bitvah za volyu, bitvah za dolyu
Svoy zdabıvali stsyah peramoh!

Prıpeu

Drujba narodau – sila narodau —
Naş zapavetnı, soneçnı şlyah.
Gorda j uzvisya u yasnıya vısi,
Stsyah peramojnı – radastsi stsyah!

Prıpeu

Biz, Beyaz Ruslar, barışçıl insanlarız,
Ülkemize yürekten bağlıyız.
Bizler samimi dostlarız, güçlerimizi artırıyoruz,
Çalışkan ve özgür bir bir ailedeniz.

Nakarat:
Selam olsun topraklarımızın kutsal ismine,
Selam olsun halkların birliğine!
𝄆 Sevgili ana vatanımız,
Sonsuza dek yaşa ve var ol, Beyaz Rusya! 𝄇

Yüzyıllardır kardeşlerimizle birlikte,
Topraklarımızın sınırlarını savunduk.
Özgürlük mücadelelerinde, varoluş mücadelelerinde
Zafer sancaklarımızı kazandık!

Nakarat

Halkların dostluğu – halkların gücü
Bizim değerli aydınlık yolumuzdur.
Gururla yükseklere dalgalandırın,
Zaferin sancağını, sevincin bayrağını!

Nakarat

Rusça, Beyaz Rusça ile birlikte Beyaz Rusya'nın ikinci resmî dilidir.

Rusça[26] Transliterasyon

Мы, белорусы – мирные люди,
Сердцем преданные родной земле.
Искренне дружим, силы закаляем,
Мы в трудолюбивой, свободной семье

Припев:
Славься, земли нашей светлое имя,
Славься, народов братский союз!
𝄆 Наша любимая мать-Отчизна,
Вечно живи и цвети, Беларусь! 𝄇

Вместе с братьями храбро веками
Мы защищали родной порог,
В битвах за волю, битвах за долю
Свое добывали знамя побед!

Припев

Дружба народов – сила народов –
Наш заветный, солнечный путь.
Гордо ж возвейся в ясные выси,
Знамя победное – радости флаг!

Припев

Mı, belorusı – mirnıye lyudi,
Serdtsem predannıye rodnoy zemle.
İskrenne drujim, silı zakalyayem,
Mı v trudolyubivoy, svobodnoy semye.

Pripev:
Slavsya, zemli naşey svetloye imya,
Slavsya, narodov bratskiy soyuz!
𝄆 Naşa lyubimaya mat-Otçizna,
Veçno jivi i tsveti, Belarus! 𝄇

Vmeste s bratyami hrabro vekami
Mı zaşçişçali rodnoy porog,
V bitvah za volyu, bitvah za dolyu
Svoye dobıvali znamya pobed!

Pripev

Drujba narodov – sila narodov –
Naş zavetnıy, solneçnıy put.
Gordo j vozveysya v yasnıye vısi,
Znamya pobednoye – radosti flag!

Pripev

ile ilgili metin bulabilirsiniz.

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Belarus Cumhuriyeti Devlet Marşı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Vokal, birinci sayfa
    Vokal, birinci sayfa
  • Vokal, ikinci sayfa
    Vokal, ikinci sayfa
  • Enstrümantal, birinci sayfa
    Enstrümantal, birinci sayfa
  • Enstrümantal, ikinci sayfa
    Enstrümantal, ikinci sayfa

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ 𝄆 .... 𝄇 arası metin 2 kez tekrar edilir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c Krapivin, Sergey (24 Ekim 2015). "Почему создание и утверждение Государственного гимна БССР растянулось на 11 лет" (Rusça). Tut.by. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. (Haber içerisinde yer alan resmî karar görseli) 
  2. ^ Skalaban, Vitaliy (6 Ocak 2001). "Когда авторы будут вскрыты" (Rusça). Sovetskaya Belorussiya - Belarus Segodnya. 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 
  3. ^ a b Vitali Silitski, Jr.; Jan Zaprudnik (2010). The A to Z of Belarus (İngilizce). Scarecrow Press. s. 208. ISBN 978-146-1731-74-0. 
  4. ^ "Constitution of the Republic of Belarus". Beyaz Rusya Devlet Başkanlığı. 16 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 
  5. ^ "Указ № 350 ад 2 лiпеня 2002 г" (Rusça). Beyaz Rusya Devlet Başkanlığı. 14 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 
  6. ^ a b "Конкурс гимна: решающее мнение" (Rusça). Sovetskaya Belorussiya - Belarus Segodnya. 12 Haziran 2002. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 
  7. ^ Kamusella, Tomasz (2009). Nationalisms Today (İngilizce). Peter Lang. s. 220. ISBN 3039118838. 
  8. ^ "Гимн, раскрывшиися в оттепель" (Rusça). Sovetskaya Belorussiya. 23 Eylül 2005. 3 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2020. 
  9. ^ a b c "Государственная символика Республики Беларусь" (Rusça). Beyaz Rusya Devlet Başkanlığı. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 
  10. ^ a b Leshchenko, Natalia (Temmuz 2004). "A fine instrument: two nation‐building strategies in post‐Soviet Belarus". Nations and Nationalism. 10 (3). ss. 333-352. doi:10.1111/j.1354-5078.2004.00170.x. 
  11. ^ Maslyukova, Lyudmila (6 Aralık 2002). "Актуально" (Rusça). Sovetskaya Belorussiya. 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2020. 
  12. ^ "Kанстытуцыя Рэспублiкi Беларусь 27 лiстапада 1996 г., Раздзел I, Асновы канстытуцыйнага ладу, Артыкул 19" (Rusça). Belconstitution.narod.ru/. 30 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. 
  13. ^ "О государственных символах Республики Беларусь" (Rusça). Beyaz Rusya Ulusal Hukuki İnternet Portalı. 5 Temmuz 2004. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 
  14. ^ "Дзяржаўны гiмн Рэспублiкi Беларусь". Beyaz Rusya Dijital Kütüphanesi. 21 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. 
  15. ^ "Об авторском праве и смежных правах" (Rusça). Beyaz Rusya Ulusal Hukuki İnternet Portalı. 17 Mart 2011. 6 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. 
  16. ^ "Country Report of Belarus" (PDF). Freedom House. 3 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 
  17. ^ Kuzio, Taras (3 Ağustos 2003). "Attitudes to Soviet past reflect nostalgia, pragmatism" (PDF) (İngilizce). Taraskuzio.com. 10 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 
  18. ^ Zaluski, Andrzej (1999). Время и музыка Время и музыка М. К. Огинского. Minsk: Litres. s. 176. ISBN 978-985-7103-58-4. 
  19. ^ Falbr, Adam (2017). "Tradiční a současné státní symboly Běloruska a referendum roku 1995" (PDF) (Çekçe). Univerzita Karlova Filozofická fakulta Ústav východoevropských studií Bakalářská práce. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2020. 
  20. ^ Birgerson, Susanne Michele (2002). After the Breakup of a Multi-Ethnic Empire (İngilizce). Praeger/Greenwood. s. 103. ISBN 0-275-96965-7. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020. 
  21. ^ Beyaz Rusya Ulusal Arşivi, 13584 nolu belge. Minsk: Belarus Devlet Standardizasyon ve Sertifikasyon Enstitüsü. 1926. s. 175, 180. 
  22. ^ "Дзяржаўныя сымбалі Беларускай Народнай Рэспублікі" (Belarusça). Belarus Demokratik Cumhuriyeti Radası. 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 
  23. ^ "В Беларуси противники интеграции с РФ намерены создавать "группы защиты родины"" (Rusça). Deutsche Welle. 21 Aralık 2019. 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. Закончилась акция протеста исполнением религиозного гимна "Магутны Божа". 
  24. ^ Kalinkina, Vladimir Mihailoviç (2005). Да будет во благо сплочение наше!. (Rusça). Ecopress. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  25. ^ Vanina, Olga (5 Eylül 2017). Герб, флаг, гимн. Государственные символы Республики Беларусь (Rusça). Litres. ISBN 9785040448951. 
  26. ^ Nosoviç, Aleksandr (2017). Почему Беларусь не Прибалтика (Rusça). Litres. ISBN 9785040819348. Erişim tarihi: 10 Şubat 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Belarus_Cumhuriyeti_Devlet_Marşı&oldid=33863179" sayfasından alınmıştır