الکساندر میخایلوویچ پروخورف - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

‏

الکساندر میخایلوویچ پروخورف
زادهٔ۱۱ ژوئیهٔ ۱۹۱۶
پيرامون، کوئینزلند، استرالیا
درگذشت۸ ژانویهٔ ۲۰۰۲ (۸۵ سال)
مسکو، روسیه
ملیتاتحاد جماهیر شوروی شوروی روسیه روسی
محل تحصیلدانشگاه دولتی سن پترزبورگ
شناخته‌شده
برای		لیزر و میزر
جوایز جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۴
نشان زرین لومونسف ۱۹۸۷
جایزه لنین
جایزه شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی
پیشینه علمی
شاخه(ها)فیزیک
محل کاردانشگاه دولتی مسکو
یادداشت‌ها
آنچه به آندره ساخاروف نسبت می‌دهند، خودش نگفته‌است.

آلکساندر میخائیلُویچ پروخورف (به روسی: Алекса́ндр Миха́йлович Про́хоров) فیزیکدان روسی و برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۴.

زندگی

[ویرایش]

فرزند ماریا ایوانوا و میخائیل ایوانویچ است. پدر و مادرش انقلابی و ضدّ دیکتاتوری تزارها بودند و به خاطرِ فعالیت‌های انقلابی دور از وطن، در استرالیا، زندگی می‌کردند.

آلکساندر پروخورف به سالِ ۱۹۱۶ در استرالیا به دنیا آمد و پس از انقلاب اکتبر (در سال ۱۹۲۳) با پدر و مادرش به شوروی رفت. او بعد از اتمام تحصیل در دانشگاه لنینگراد، برای خدمت جنگی وارد ارتش شوروی شد و در جنگ جهانی دوم، دو بار زخم برداشت. پروخورف فیزیکدان برجسته روس و استاد الکترونیک کوانتومی[۱] است.

آلکساندر میخااوویچ پروخورف در سال ۱۹۴۱ با گالینا شلپینا[۲] ازدواج کرده و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر به نام گریل[۳] است که پژوهشگر فیزیک لیزری است. پروخورف، دورهٔ کارشناسی ارشد خود را در انستیتوی فیزیک لبیدوف گذراند. درآغاز به عنوان یک کارشناس جزء به انستیتوی فیزیک لبیدوف مسکو پیوست و بعدها به ریاست آزمایشگاه و معاونت انستیتو ارتقاء یافت. به مطالعه در زمینه امواج رادیویی و تئوری نوسانات غیرخطی علاقه زیادی داشت.

پروخورف استاد دانشگاه مسکو، عضو آکادمی علوم اتّحاد شوروی و مسئول اول دانشنامه بزرگ شوروی بود. او در سال ۱۹۶۴ جایزه نوبل فیزیک را به پاس پژوهش در لیزر و میزر دریافت نمود. سال ۱۹۹۰ و تحولاتی که به تجزیه اتحاد جماهیر شوروی انجامید، برای پروخورف که از سال ۱۹۵۰ عضو حزب کمونیست بود و بر امثال آندره ساخاروف[۴] خرده می‌گرفت[۵] که شرف و وجدان خود را زیر پا گذاشته‌اند - آسان نبود. وی در مسکو زندگی می‌کرد و سال ۲۰۰۲ درگذشت و در گورستان نووودویچی[۶] به خاک سپرده شد. پروخورف به خاطر پژوهشهایش در فیزیک، مدالها و جوایز زیادی دریافت نمود.[۷] او با دانشمندانی چون نیکولای گنادیویچ پاسوف[۸] نیز کار و پژوهش مشترک داشته‌است.

سفر پروخورف به ایران

[ویرایش]
اصفهان، نخستین سمپوزیوم لیزر جهان
سپتامبر ۱۹۷۱، اجتماع ۷۰ نفری فیزیکدانان جهان

در سال ۱۹۷۱ بسیاری از فیزیکداتان جهان از جمله الکساندر میخایلوویچ پروخورف، چارلز هارد تاونز، دکتر علی جوان،[۹] سرجیو پورتو،[۱۰] نیکولاس برومن برگن،[۱۱] بوریس استوچف،[۱۲] پییریاکویی نوت،[۱۳] رایموند کیدر،[۱۴] آرتور لئونارد شالو... و ده‌ها فیزیکدان دیگر به ایران (اصفهان) آمدند و در نخستین سمپوزیوم لیزر (سمپوزیوم در فیزیک بنیادی و کاربردی لیزر، اصفهان)، شرکت نمودند. در مورد این سمپوزیوم علاوه بر[۱۵] گزارش Atomic Coherent States in Quantum Optics و کتاب[۱۶] Highly Excited States of the Helium یک کتاب کوچک ۱۳۳ صفحه‌ای از «آبراهام هرتزبرگ» با عنوان Developments in High Power Laser Research و یک جزوه ۱۸ صفحه‌ای[۱۷] که «ویلیام ژوزف کوندل»[۱۸] منتشر نموده، کتاب قطوری هم در ۹۶۰ صفحه منتشر شده‌است.[۱۹]

در این مجمع علمی از تلاشهای تئودور میمن کاشف لیزر جامد یاد شد.
در نخستین سیمپوزیوم لیزر در مورد تحقیقات نظری مبنی بر امکان نشر لیزری در ناحیه پرتو ایکس و رزونانس‌های اتمی و مولکولی در طیف‌بینی لیزری تبادل نظر شد و پروخورف نیز مقاله‌ای با عنوان Laser Beam Self-Focusing عرضه نمود.

این سیمپوزیوم ۲۹ اوت – ۵ سپتامبر ۱۹۷۱ با حمایت دانشگاه صنعتی شریف تهران (آریامهر سابق) و با همکاری دانشگاه اصفهان و مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) در دانشگاه اصفهان برگزار شد. از همایش اولین لیزر[۲۰] تئودور میمن و شماری از دانشمندان فیزیک در ۱۶ می ۱۹۶۰ که بگذریم - سمپوزیوم لیزر در اصفهان نخستین کنفرانس بین‌المللی لیزر در جهان بود.[۲۱]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ الکساندر میخایلوویچ پروخورف موجود است.

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ quantum electronics
  2. ↑ Galina Shelepina
  3. ↑ Kiril
  4. ↑ Andrei Sakharov
  5. ↑ بخشی از نامه‌ای که پروخورف و سه نفر دیگر علیه ساخاروف منتشر نمودند
    И здесь мы начинаем думать о Сахарове уже не как об ученом. Что же он за человек, чтобы дойти до такой степени нравственного падения, ненависти к собственной стране и ее народу? В его действиях мы усматриваем также нарушение общечеловеческих норм гуманности и порядочности, обязательных, казалось бы, для каждого цивилизованного человека.
  6. ↑ گورستان نووودویچی به روسی: Новодевичье кладбище
  7. ↑ برخی از جوایزی که پروخورف دریافت نموده‌است:
    Russian Medal of Valor 1946
    Russian Academy of Sciences 1960
    Nobel Prize for Physics 1964 (with Charles H. Townes, Nikolay G. Basov)
    Order of Lenin 1967, 1969, 1975, 1981, 1986
    Hero of Socialist Labor 1969
    American Academy of Arts and Sciences Foreign Member, 1968
    OSA Herbert E. Ives Medal 2000
    Optical Society of America Foreign Member
    Russian Ancestry
  8. ↑ Nikolay Gennadiyevich Basov
  9. ↑ Ali Javan
  10. ↑ Sergio Pereira da Silva Porto
  11. ↑ Nicolaas Bloembergen
  12. ↑ Boris P. Stoicheff
  13. ↑ Pierre Jacquinot
  14. ↑ Raymond E. Kidder
  15. ↑ Atomic Coherent States in Quantum Optics
    Arecchi, F. T. ; Courtens, E. ; Gilmore, R. ; Thomas, H.
    Fundamental and Applied Laser Physics, Proceedings of the Esfahan Symposium held August 29 to September 5, 1971.
    New York, NY, 1973, p.835
  16. ↑ Highly Excited States of the Helium Atom
    Lamb, W. E. , Jr. ; Mader, D. L. ; Wing, W. H.
    Fundamental and Applied Laser Physics, Proceedings of the Esfahan Symposium held August 29 to September 5, 1971.
    New York, NY, 1973, p.523
  17. ↑ Esfahan Symposium on Fundamental and Applied Laser Physics, Held in Esfahan, Iran on 29 August-5 September 1971
  18. ↑ William J. Condell
  19. ↑ مشخصات کتابی که در مورد سمپوزیوم لیزر در دانشگاه اصفهان در سال ۱۹۷۱ برگزار شد این است:
    TITLE: Fundamental and applied laser physics; proceedings of the Esfahan Symposium, August 29 to September 5, 1971. Edited by Michael S. Feld, Ali Javan [and] Norman A. Kurnit.
    TYPE: Book
    PUBLISHED: New York, Wiley [1973]
    DESCRIPTION: xiii, 952 p. illus. 23 cm. A WileyInterscience publication. Includes bibliographical references.
    ISBN 0-471-25701-X
    RELATED: Feld, Michael S. , 1940 ed. Javan, Ali, 1926 ed. Kurnit, Norman A. , 1939 ed
    .SUBJECTS: Quantum electronicsCongresses. LasersCongresses. Spectrum analysisCongresses.
    LOC CLASSIFICATION: QC680 .F86
    DEWY DECIMAL #: 535.5/8


    This copy located at the Library of Congress. 535.5/8

  20. ↑ «The first laser». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ آوریل ۲۰۰۴. دریافت‌شده در ۴ آوریل ۲۰۰۴.
  21. ↑ دربارهٔ نخستین سمپوزیوم لیزر در اصفهان در سال ۱۹۷۱
    At the Esfahan Symposium on Fundamental and Applied Laser Physics, which took place 29 August–5 September 1971, the world's laser specialists gathered to exchange notes on the state of the field and its probable future. The symposium was held on the campus of Esfahan University in Esfahan, the second largest city of Iran, under the auspices of Arya-Mehr University of Technology and with the support and cooperation of Esfahan University and the Massachusetts Institute of Technology. Ali Javan (MIT) was director of the symposium, which was sponsored by the International Union of Pure and Applied Physics.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=الکساندر_میخایلوویچ_پروخورف&oldid=39885566»