French
Deutschمدینه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مدینه المدينة
| |
|---|---|
| اَلْمَدِینَة اَلْمَنَوَّرَة | |
 نشان‌کلمه شهر مدینه | |
  مدینه موقعیت شهر مدینه  مدینه مدینه (آسیا) | |
| مختصات: ۲۴°۲۸′۱۲″ شمالی ۳۹°۳۶′۳۶″ شرقی / ۲۴٫۴۷۰۰۰°شمالی ۳۹٫۶۱۰۰۰°شرقی | |
| استان | مدینه |
| بنا نهادن | سده ۹ (پیش از میلاد) |
| هجرت | ۶۲۲ میلادی (۱ ه.ق) |
| فتح حجاز توسط سعودی‌ها | ۵ دسامبر ۱۹۲۵ |
| همنام | محمد |
| حکومت | |
| • نوع | شهرداری |
| • نهاد | شهرداری منطقه مدینه |
| • شهردار | فهد ال‌بلیشی[۱] |
| • استاندار استان | شاهزاده سلمان بن سلطان آل سعود |
| مساحت | |
| • شهر | ۵۸۹ کیلومتر مربع (۲۲۷ مایل مربع) |
| • کلان‌شهری | ۲۲۹۰۰ کیلومتر مربع (۸۸۰۰ مایل مربع) |
| ارتفاع | ۶۲۰ متر (۲۰۳۰ فوت) |
| بیشترین ارتفاع (کوه احد) | ۱۰۷۷ متر (۳۵۳۳ فوت) |
| جمعیت (سرشماری سال ۲۰۲۲)[۲] | |
| • شهر | ۱۴۱۱۵۹۹ |
| • رتبه | چهارم |
| • تراکم | ۲۴۰۰/کیلومتر مربع (۶۲۰۰/مایل مربع) |
| • کلان‌شهری | ۱۴۷۷۰۴۷ (استان مدینه) |
| اهلیت‌نام(ها) | مدنی مدني |
| منطقهٔ زمانی | یوتی‌سی +۰۳:۰۰ (زمان عربستان سعودی) |
| کد پستی | (۵ رقمی) |
| پیش‌شماره تلفن | ۲ ۹۶۶+ |
| وبگاه | www madinah |
 | |
| از سلسله مقالات دربارهٔ: |
| اسلام |
|---|
 |
مدینه یا مدینةالنبي، (به عربی: المدینة المنورة) نام شهری است در منطقه حجاز واقع در شبه جزیره عربستان. این شهر در غرب ریاض و در میانه نجد قرار گرفته و آب‌وهوایی خشک و بیابانی با تابستان‌های داغ و زمستان‌های سرد دارد. این شهر پیش از هجرت محمد به آن، یثرب نام داشت، که با ورود محمد، آن را مدینة النبی (یعنی: شهر پیامبر) نامیدند.
این شهر پس از هجرت محمد، به مدینةالنبی (شهر پیامبر) معروف شد، در اولین شب ربیع‌الاول سال ۱۴ بعثت، محمد به «یثرب» مهاجرت نمود و سرآغاز تاریخ مسلمانان (تاریخ هجری)، از همان سال می‌باشد.
مسجدالنبی، مسجد قباء و مسجد ذوقبلتین در این شهر قرار دارند. مدینه امروزه از شهرهای مقدس مسلمانان به‌شمار می‌آید. مقبره پیامبر اسلام در این شهر و در داخل خانه پیامبر در کنار مسجد النبی قرار دارد و از مهم‌ترین زیارت گاه‌های مسلمانان است. فاصله مدینه تا مکه حدود ۴۲۰ کیلومتر است. شهر مدینه ۱۱۸۳۲۰۵ نفر جمعیت دارد.[۳]
تاریخچه یثرب
[ویرایش]
یثرب از شهرهای باستانی است که در کتیبه‌های معینی از آن نام برده شده‌است. این شهر از جمله مکان‌هایی بود که گروهی از نیروهای معینی در آن اقامت داشتند. پس از آنکه روزگار دولت معینیان سپری گردید، سبائیان حکومت آنجا را به دست گرفتند. معروف است که حکومت‌های معین و سبا همواره در پی بسط سلطه و نفوذ خود در سرزمین‌های شمال عربستان بودند. همچنین در جغرافیای بطلمیوس دو بار از این شهر نام برده شده‌است، یک بار به نام ایاترپه و بار دیگر به نام ایاتریپا. استفان بیزانسی از این شهر به نام ایاتریپاپولیس نام برده‌است.[۴] این شهر در نزد راویان اخبار گذشته به نام اثرب و یثرب معروف است.[۵] به نوشته آنان یثرب مرکز مدینه‌است، که از قناه تا جرف و از المال، که بدان برناوی می‌گویند، تا زبالة امتداد میابد. برخی از راویان اخبار گمان برده‌اند که این شهر به دلیل انتساب به یثرب بن قانیه بن مهلائیل بن ارم بن عبیل بن عوص بن ارم بن سام بن نوح، بدین نام خوانده شده‌است و او نخستین کسی بود که هنگام پراکنده شدن خاندان نوح در این سرزمین فرود آمد.[۶]
دیگران گمان کرده‌اند که نام یثرب مأخوذ از ثرب به معنای فساد یا از تثریب یعنی «مؤاخذه به علت گناه» است و نوشته‌اند که پیامبر به دلیل کراهت از تثیرب، از نامیدن این شهر به اسم یثرب نهی کرد و آن را طیبه و طابه نامید.[۷] بلاذری می‌نویسد که یثرب به نام رئیس گروهی از عمالقه نامیده شده‌است که پس از بیرون راندن بنی عبیل بن عوص بن ارم بن سام، از فرزندام نوح، از آنجا فرود آمدند.
نام مدینه که پس از هجرت پیامبر، به یثرب اطلاق شده‌است مأخوذ از کلمه آرامی مدینتا به معنی قرق و شهر، خلاصه شده مدینه الرسول است.[۸] راویان اخبار نوشته‌اند که یثرب یا مدینه ۲۹ اسم دارد که عبارتند از: طیبه، طابه، مسکینه، عذراء، جابره، محببه، مجبوره، یثرب، ناجیه، موفیه، اکاله البلدان ع محفوفه، مسلمه، مجنه، قدسیه، عاصمه، مرزوقه، شافیه، خیره، محبوبه، مرحومه، جابره، مختاره، محرمه، غلبه، ببره، تندر، حسیبه، دارالبرار، حسنه، دارالخیار، دارالیمان، دارالسنه، دارالهجره، قاصمه، طباطبا.[۹]
نامیدن به نام پیشین
[ویرایش]در قرآن آمده‌است که منافقین مدینه، شهر را به نام قدیمش (یعنی یثرب) می‌نامیدند، و نام جدید آن را پذیرا نبودند. آیات ۱۲ و ۱۳ سوره احزاب بیان می‌دارد که در جنگ احزاب، وقتی منافقان و افراد ضعیف‌الایمان، احزاب و گروه‌های مختلف کفار و جمعیت فراوان آنها را دیدند، گفتند: خدا و رسولش جز وعده‌های فریبنده دروغین به ما نداده‌اند؛ و برخی از آنها می‌گفتند: ای مردم یثرب این میدان جای ماندن شما نیست، پس به خانه‌های خود بازگردید (و گر نه همگی کشته می‌شوید)![۱۰] این در حالی بود که -طبق آیه ۲۲ سوره احزاب- وقتی مؤمنان احزاب و سپاهیان دشمن را دیدند، گفتند: این همان است که خدا و رسولش به ما وعده دادند و خدا و رسولش راست گفتند؛ و (دیدن آنها) جز بر ایمان و تسلیم آنان نیفزود.[۱۱]
موقعیت جغرافیایی
[ویرایش]منابع
[ویرایش]
- ↑ "Fahad Al-Belaihshi Appointed Mayor of Madinah by a Royal Decree (Arabic)". Sabq Online Newspaper. 7 May 2020. Archived from the original on 12 April 2021. Retrieved 29 December 2020.
- ↑ "Medina Governorate". City Population. Archived from the original on 4 February 2024. Retrieved 2024-02-03.
- ↑ "Medina". Wikipedia (به انگلیسی). 2022-04-18.
- ↑ جواد علی، تاریخ العرب قبل السلام، ج ۳، ص ۳۹۵
- ↑ محمد بن محمود بن نجار، الدره الثمنه فی تاریخ المدینه، قاهره. ۱۹۵۶ ص ۳۲۳
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ج ۲، ص ۱۴۸
- ↑ یاقوت، سمهودی، ج۱، ص ۸
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ج ۱، ص ۴۲.
- ↑ احمد بن عبدالحمید عباسی، کتاب عمده الخبار فی مدینه المختار، ص ۴۱.
- ↑ وَ إِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَ الَّذِينَ فیِ قُلُوبهِم مَّرَضٌ مَّا وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ إِلَّا غُرُورًا، وَ إِذْ قَالَت طَّائفَةٌ مِّنهْمْ يَأَهْلَ يَثرْبَ لَا مُقَامَ لَكمْ فَارْجِعُواْ
- ↑ وَ لَمَّا رَءَا الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزَابَ قَالُواْ هَذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ مَا زَادَهُمْ إِلَّا إِيمَانًا وَ تَسْلِيمًا
- مدینه بایگانی‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine، دانشنامه رشد
- دکتر: شامی، یحیی، (موسوعة المدن العربیة والاسلامیة) ، دارالفکر العربی، بیروت، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).
- الحموی، یاقوت، ابوعبدالله، (مُعجَم اَلبُلدان) ، دارالکتب العلمیة، بیروت، لبنان، جلد هفتم، چاپ سال ۱۹۹۰ میلادی به (عربی).
- الدینوری، أبی محمد، عبدالله، بن مسلم، بن قتیبه. (عُیُون الأَخبَار) ، دارالکتب العلمیة، بیروت، لبنان، چاپ سوم، انتشار سال ۱۹۸۶ میلادی.
- دکتر: السید عبدالعزیز، بن سالم، (تاریخ العرب فی العصر الجاهلیة) ، دارالنهضة العربیة چاپ سال ۱۹۷۸ میلادی به (عربی).
- استاد. دکتر: الجرو، سعید، اسمهان، (دراسات فی التاریخ الحضاری للیمن القدیم)، دارالکتاب الحدیث، چاپ عدن، ۲۰۰۳ میلادی به (عربی).
مکان‌های مقدس اسلامی | ||
|---|---|---|
| شهرهای مقدس اهل سنت و شیعه |  | |
| جاهای مقدس اهل سنت و شیعه | ||
| شهرهای مقدس ویژه شیعه | ||
| جاهای مقدس ویژه شیعه | مساجد: مسجد کوفه • مسجد سهله • مسجد جمکران حرم‌ها: حرم علی بن ابی‌طالب • حرم امام حسین • بقیع • حرم کاظمین • حرم امام رضا • حرم عسکریین • حرم عباس بن علی • حرم فاطمه معصومه • حرم شاهچراغ • حرم زینب کبری • حرم رقیه • باب‌الصغیر • مرقد دانیال • مقبره شهدای احد • امام‌زاده‌ها: حرم شاه عبدالعظیم • امامزاده سید مرتضی • امامزاده سید حمزه (کاشمر) • امامزاده سید حمزه (تبریز) • ... تکیه • حسینیه • مهدیه | |
 شهرهای عربستان بر پایه جمعیت | |
|---|---|
| ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ و بیشتر | |
| ۹۹۹٬۹۹۹–۳۰۰٬۰۰۰ | |
| کمتر از ۳۰۰٬۰۰۰ | |
منبع: cdsi.gov.sa | |