Anaklet II – Wikipedia, wolna encyklopedia

Anaklet II, właśc. Pietro Pierleoni OSB (zm. 25 stycznia 1138^[1]) – włoski duchowny katolicki, benedyktyn, antypapież w okresie od 14 lutego 1130 do 25 stycznia 1138^[2].

Wywodził z rodziny żydowskich bankierów Pierleoni, która wspomagała finansowo dwór Kaliksta II^[1]. Jego przodek imieniem Leo przyjął chrzest za rządów Grzegorza VII. Pomimo to w późniejszych latach już za pontyfikatu antypapież Anaklet II był przez swoich wrogów nazywany Judaeo pontifex.

Pietro Pierleoni został duchownym w młodym wieku. Wstąpił do zakonu benedyktynów i mieszkał w Cluny^[1]. Należał do gregorianów, najbardziej lojalnych uczniów nauk Hildebranda i propagatorów jego reformy Kościoła. W 1113 roku^[3] został kardynałem diakonem z kościołem tytularnym św. Kosmy i Damiana^[2]. 12 czerwca 1120 Kalikst II promował go do rangi kardynała prezbitera z kościołem tytularnym Najświętszej Maryi Panny na Zatybrzu^[2]. Jako kardynał służył w dyplomacji papieskiej i był legatem we Francji i Anglii w 1121-1122 i ponownie we Francji 1123-1125^[4].

W nocy 14 lutego 1130 r., zaraz po śmierci Honoriusza II, kilku młodych kardynałów stanowiących jednak większość komisji elektorów zebrało się potajemnie w klasztorze świętych Grzegorza i Andrzeja (SS. Andrea e Gregorio in clivo scauri) i wybrało ze swojego grona papieżem Innocentego II^[2]. Postawieni przed faktem dokonanym pozostali elektorzy w większości nie uznali tej nominacji i tego samego dnia odmówili akceptacji dla papieża podczas ingresu w bazylice św. Jana na Lateranie. Zebrali się w swoim gronie w kościele św. Marka i ogłosili papieżem Anakleta II^[1]. Podwójny wybór spowodował w Kościele katolickim schizmę^[2].

Anaklet II został konsekrowany na biskupa 23 lutego 1130 r. w bazylice św. Piotra na Watykanie. Szybko zdobył uznanie wśród Rzymian. Jako zręczny polityk przeciągnął na swoją stronę normandzkiego władcę Sycylii Rogera II, którego koronował na króla^[2]. Opowiedziały się za nim: Akwitania, Szkocja, północne Włochy^[2] i Polska. Początkowo poparł go również król niemiecki Lotar III^[1]. W tym samym czasie Innocenty II uciekł do Francji, gdzie zdobył przychylność Ludwika VI. Przede wszystkim jednak przekonał do siebie Bernarda z Clairvaux, który na synodzie w Étampes potępił schizmę Anakleta i stwierdził w jednym ze swoich listów, że: wybór potomka żydowskiego na stolicę Piotrową jest obrazą Chrystusa. Autorytet cysterskiego opata i jego charyzma wpłynęły na duchowieństwo Anglii i Hiszpanii, które opowiedziały się za Innocentym II. W krótkim czasie również Lotar III za namową arcybiskupa Magdeburga, Norberta zmienił front^[2]. Król, chcąc zdobyć koronę cesarską, w 1133 ruszył wraz z Innocentym II na Rzym^[2].

Nie zdobył jednak Zatybrza i Miasta Leonowego, gdzie Anaklet II wspierany przez normandzkie oddziały utrzymał pozycję. Gdy cesarz opuścił miasto, antypapież wyparł Innocentego II przy pomocy Rogera II^[2]. We Włoszech wybuchła wojna, której głównymi graczami stali się Lotar III i Roger II. Mimo starań Innocentego II, który zwołał synod w Pizie, aby zakończyć schizmę, doszło podczas niego tylko do zaognienia waśni. W konsekwencji Anaklet II został ekskomunikowany przez Innocentego II. Nawet śmierć Anakleta II nie zakończyła od razu schizmy, gdyż doczekał się on następcy w osobie antypapieża Wiktora IV^[1]. Ten jednak po kilku miesiącach podporządkował się Innocentemu II.

Historia Anakleta II i jego rodziny została ukazana w książce Papież z getta autorstwa niemieckiej pisarki Gertrud von Le Fort.

• kardynałowie z nominacji antypapieża Anakleta II
• papieska elekcja 1130

• J. Brixius, Die Mitglieder des Kardinalkollegiums von 1130-1181, Berlin 1912, s. 38 nr 33.
• A. Chroust, Das Wahldekret Anaklets II, [w:] Mitteilungen des Instituts für österreichische Geschichtsforschung, vol. 28, 1907, s. 348-355.
• K. Dopierała, Księga papieży, Wyd. Pallotinum, Poznań 1996.
• Rudolf Hüls, Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049–1130, Tybinga 1977.
• H. Klewitz, Reformpapsttum und Kardinalkolleg, Darmstadt 1957.
• J. Philipp, Regesta pontificum Romanorum ab condita Ecclesia ad annum post Christum natum MCXCVIII, vol. I, Berlin 1885.
• I. Robinson, The Papacy 1073-1198. Continuity and Innovation, Cambridge University Press 1990.
• Anacletus II. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-24]. (ang.).