Antoni Marcin Slomšek – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł od 2024-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Błogosławiony
Antoni Marcin Slomšek

biskup
Data i miejsce urodzenia	26 listopada 1800 Slom pod Celje
Data i miejsce śmierci	24 września 1862 Maribor
Czczony przez	Kościół katolicki
Beatyfikacja	19 września 1999 Maribor przez Jana Pawła II
Wspomnienie	24 września
Szczególne miejsca kultu	Maribor
Multimedia w Wikimedia Commons

Data urodzenia	26 listopada 1800
Data śmierci	24 września 1862
Miejsce pochówku	Katedra św. Jana Chrzciciela w Mariborze
Biskup Lavant
Okres sprawowania	1846-1862
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	8 września 1824
Nominacja biskupia	30 maja 1846
Sakra biskupia	5 lipca 1846
Multimedia w Wikimedia Commons

Antoni Marcin Slomšek, Anton Martin Slomšek (ur. 26 listopada 1800 w Slom, zm. 24 września 1862^[1] w Mariborze) – słoweński duchowny, biskup, promotor kultury narodowej i kaznodzieja, błogosławiony Kościoła katolickiego^[2].

Był ósmym dzieckiem w rolniczej rodzinie. Matka przygotowała go do nauki, którą pobierał pod okiem księdza z Ponikvy, Jakuba Prašnikara, a kontynuował w Celje. Po ukończeniu gimnazjum w 1821 roku wstąpił do seminarium duchownego w Klagenfurcie. Święcenia kapłańskie przyjął 8 września 1824 roku, co upamiętnił zapiskiem

„Poświęcone są moje usta, aby wypowiadały słowa święte. Poświęcone są moje dłonie, aby czyniły rzeczy święte. Poświęcone są moje oczy, aby spoglądały tylko na sprawy nieba”.

Studiował teologię, po zakończeniu nauki rozpoczął pracę jako wikariusz w Bizeljsku i Nowej Cerkwi, a od 1830 roku był ojcem duchownym w seminarium w Klagenfurcie. Od 1838 był proboszczem w Vuzenicy, od 1844 kanonikiem kapituły katedralnej w Sankt Andrä. W 1846 przejął probostwo w Celje i 5 lipca otrzymał w Salzburgu sakrę biskupią obejmując diecezję Lavanttal. Za motto swej posługi obrał hasło św. Ignacego Loyoli: Wszystko na chwałę Bożą i dla zbawienia dusz. Bp Slomšek przeniósł siedzibę biskupią do Mariboru (w 1859 Marburg), a następnie założył tam niższe i wyższe seminarium duchowne.

Zapoczątkował działania mające na celu uratowanie języka ojczystego. Opracował rytuał z komentarzami do sakramentów w języku słoweńskim. Dzięki jego działaniom (m.in. rozwinięciu sieci szkół niedzielnych) wprowadzono w szkolnictwie ludowym jako wykładowy, a w szkołach średnich jako przedmiot – język narodowy.

W 1846 roku zapoczątkował wydawanie rocznika Drobtinice (okruchy), w którym publikował swoje tłumaczenia (głównie z niemieckiego), poezje, opowiadania, przypowieści i przysłowia. W 1851 roku założył istniejące do dziś wydawnictwo Mohorjeva Družba, która to witryna wydała kilkanaście jego książek przeznaczonych dla dzieci i młodzieży, popularyzujących język słoweński. Pisząc podręczniki szkolne, współpracował z językoznawcą Franem Miklošičem.

Jest autorem żywotów świętych, wierszy religijnych, podręczników szkolnych i modlitwy o jedność wiary.

Utworzył Bractwo Świętych Cyryla i Metodego (1851), które w 1854 roku liczyło już około 13 tys. osób, a do lat 90. XIX w. liczba zrzeszonych w bractwie, zaangażowanych w działalność apostolską Kościoła na rzecz zjednoczenia chrześcijan osiągnęła 150 tys. osób^[3]. Prowadził misje ludowe i rekolekcje. Pełnił funkcję legata papieskiego, wizytując klasztory bernardyńskie.

Rozwinięcie w różnorodnej jego działalności piśmienniczej wspólnego systemu syntaktycznego i leksykalnego dało asumpt do powstania ogólnosłoweńskiego języka literackiego, a także przyczyniło się do rozwinięcia wielu jego odmian. Slomšek wprowadził nową terminologię gramatyczną, matematyczną, rozwinął język publicystyki i naukowy.

Jego działalność na polu popularyzacji języka i kultury słoweńskiej przyczyniła się do podniesienia świadomości narodowej i uchronienia przed germanizacją.

Antoni Marcin Slomšek jest pierwszym błogosławionym słoweńskim, beatyfikowanym przez papieża Jana Pawła II w czasie jego pielgrzymki do Słowenii 19 września 1999.

• beatyfikowani i kanonizowani przez Jana Pawła II
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• wstawiennictwo świętych
• język słoweński

• „L'Osservatore Romano”. Numer 11 (217) 1999. Mario Agnes – redaktor naczelny. ISSN 1122-7249. (pol.). brak numeru strony
• Jadwiga Pieczonka Anton Martin Slomšek i jego walka o język słoweński w XIX wieku