Elliott H. Lieb – Wikipedia, wolna encyklopedia
Elliott H. Lieb | |
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 31 lipca 1932 |
Profesor | |
Specjalność: fizyka matematyczna, analiza matematyczna i fizyka materii skondensowanej | |
Alma Mater | |
Instytut badawczy | Centrum badawcze IBM |
Okres zatrudn. | 1960-1963 |
Uczelnia | |
Okres zatrudn. | 1963-1966 |
Uczelnia | |
Okres zatrudn. | 1968-1975 |
Uczelnia | |
Okres zatrudn. | od 1975 |
Nagrody | |
Nagroda Kioto (2023) | |
Strona internetowa |
Elliott Hershel Lieb (ur. 31 lipca 1932 roku w Bostonie) – amerykański matematyk i fizyk, laureat Nagrody Carla Friedricha Gaussa z 2022 roku i Nagrody Kioto z 2023 roku. Specjalizuje się w fizyce matematycznej, analizie matematycznej i fizyce materii skondensowanej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w 31 lipca 1932 roku w Bostonie, ale już w wieku pięciu lat przeniósł się do Bronksu, gdzie ukończył Bronx High School of Science . W wieku 17 lat przeprowadził się z rodzicami z powrotem do Bostonu, gdzie studiował w Massachusetts Institute of Technology. W szkole średniej interesował się elektroniką i radiem amatorskim, więc chciał zostać inżynierem elektrykiem. Jednak dzięki zajęciom z profesorem fizyki Matthew Sandsem (współautorem słynnych Feynmana wykładów z fizyki) Lieb przeniósł się na wydział fizyki[1].
Lata spędzone przez Lieba w MIT były pełne zawirowań politycznych. Jedną z ofiar makkartyzmu na tej uczelni był profesor matematyki Dirk Struik , który został zawieszony w nauczaniu. W jego obronie stanęła grupa studentów, wśród których był Lieb. Innym problemem była wojna koreańska i związane z nią naciski służb na studentów[1].
Studia z fizyki ukończył w 1953 roku, a doktorat z fizyki matematycznej uzyskał trzy lata później na University of Birmingham (promotorem jego rozprawy zatytułowanej Non-Linear Scalar Meson Field Theory był Samuel Edwards[2])[3].
Po doktoracie Lieb spędził rok na Uniwersytecie w Kioto. Następnie pracował rok na Uniwersytecie Illinois i dwa lata na Uniwersytecie Cornella. W latach 1960-1963 zatrudniony był w centrum badawczym IBM, a w 1963-1966 na Yeshiva University, skąd na dwa lata przeniósł się na Northeastern University . Od roku 1968 do 1975 pracował w Massachusetts Institute of Technology, a od 1975 roku jest profesorem (obecnie emerytowanym) Uniwersytetu Princeton[3][4].
Wypromował 10 doktorów, wśród nich byli m.in. Horng-Tzer Yau , Jan Philip Solovej, Robert McCann i László Erdős[2].
Publikacje i osiągnięcia
[edytuj | edytuj kod]Autor ok. 260 artykułów i książek (w tym napisanego wspólnie z Michaelem Lossem popularnego podręcznika Analysis). Swoje prace publikował m.in. w „Communications in Mathematical Physics”, „Journal of Statistical Physics”, „Physica A”, „Bulletin of the American Mathematical Society”, „Duke Mathematical Journal” oraz najbardziej prestiżowych czasopismach matematycznych świata: „Annals of Mathematics”, „Journal of the American Mathematical Society", „Inventiones Mathematicae” i „Acta Mathematica”[5].
Jego osiągnięcia (uzyskanie dokładnych rozwiązań ważnych problemów fizycznych) w dziedzinie fizyki teoretycznej wywarły wpływ na fizykę materii skondensowanej, informację kwantową, mechanikę statystyczną i fizykę atomową[6].
Nagrodę Gaussa otrzymał za głęboki matematyczny wkład o wyjątkowym zakresie, który ukształtował mechanikę kwantową, mechanikę statystyczną, chemię obliczeniową i teorię informacji kwantowej[7].
Dokonania Lieba w dziedzinie analizy matematycznej dotyczą przede wszystkim rachunku wariacyjnego i równań różniczkowych cząstkowych. Znalazł także optymalne stałe w kilku nierównościach analizy funkcjonalnej, które następnie wykorzystał w fizyce kwantowej (wyniki te zostały zebrane w książce Inequalities. Selecta of Elliott H. Lieb[8])[5]. Niektóre ze znanych matematycznych rezultatów Lieba to m.in.: nierówność Lieba-Thirringa , lemat Brezisa-Lieba , nierówność Borella-Brascampa-Lieba i nierówności Brascampa-Lieba .
Wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]Lieb był wielokrotnie nagradzany. Otrzymał m.in.:
- 2023 Nagrodę Kioto[9]
- 2022 Nagrodę Gaussa[7]
- 2022 Medal Diraca[10]
- 2022 American Physical Society Medal for Exceptional Achievement in Research[6]
- 2003 Nagrodę Henriego Poincarégo[11]
- 2001 Nagrodę Schocka z matematyki[12]
- 1992 Medal Maxa Plancka[13]
- 1978 Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics[14]
W latach 1974 i 1994 był prelegentem sekcyjnym na Międzynarodowym Kongresie Matematyków[15].
Jest członkiem m.in. National Academy of Sciences (od 1984 roku[16]), Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk (od 1994 roku[17]), Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego (od 2013 roku[18]), Royal Society (od 2013 roku[19]) i Academia Europaea (od 2014 roku[20])[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Elliott Hershel Lieb [online], Office of the Dean of the Faculty [dostęp 2024-08-19] (ang.).
- ↑ a b Elliott Lieb – The Mathematics Genealogy Project [online], www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu [dostęp 2024-08-19] .
- ↑ a b c Elliott H. Lieb -- Curriculum Vitae [online], web.math.princeton.edu [dostęp 2024-08-19] .
- ↑ Elliott Lieb | Math [online], www.math.princeton.edu [dostęp 2024-08-19] .
- ↑ a b Elliott Hershel Lieb – Author Profile – zbMATH Open [online], zbmath.org [dostęp 2024-08-19] .
- ↑ a b APS Medal [online], www.aps.org [dostęp 2024-09-22] (ang.).
- ↑ a b Carl Friedrich Gauss Prize 2022 | International Mathematical Union (IMU) [online], www.mathunion.org [dostęp 2024-08-19] .
- ↑ Elliott H. Lieb , Inequalities. Selecta of Elliott H. Lieb. Edited, with a preface and commentaries by M. Loss and M. B. Ruskai, Berlin: Springer, 2002, ISBN 978-3-540-43021-6 [dostęp 2024-09-22] (ang.).
- ↑ Elliott H. Lieb | Kyoto Prize [online], 京都賞 [dostęp 2024-08-19] (ang.).
- ↑ Dirac Medallists 2022 | ICTP [online], www.ictp.it [dostęp 2024-08-19] .
- ↑ IAMP | International Association of Mathematical Physics [online], www.iamp.org [dostęp 2024-08-19] .
- ↑ Elliott H Lieb [online], Kungl. Vetenskapsakademien [dostęp 2024-08-19] (ang.).
- ↑ Preisträgerinnen und Preisträger [online], DPG [dostęp 2024-08-19] (ang.).
- ↑ Dannie Heineman Prize [online], www.aps.org [dostęp 2024-08-19] (ang.).
- ↑ ICM Plenary and Invited Speakers | International Mathematical Union (IMU) [online], www.mathunion.org [dostęp 2024-08-19] .
- ↑ Elliott H. Lieb – NAS [online], www.nasonline.org [dostęp 2024-08-19] (ang.).
- ↑ Elliott Hershel Lieb | American Academy of Arts and Sciences [online], www.amacad.org, 1 lipca 2024 [dostęp 2024-08-19] (ang.).
- ↑ Fellows of the American Mathematical Society [online], American Mathematical Society [dostęp 2024-08-19] (ang.).
- ↑ Fellow Detail Page | Royal Society [online], royalsociety.org [dostęp 2024-08-19] (ang.).
- ↑ Academy of Europe: Lieb Elliott Hershel [online], www.ae-info.org [dostęp 2024-08-19] .