Europejski Poeta Wolności – Wikipedia, wolna encyklopedia

Europejski Poeta Wolności – nagroda literacka ufundowana przez miasto Gdańsk, przyznawana w dziedzinie twórczości poetyckiej, napisanej w języku polskim lub obcym, przetłumaczonej na język polski.

Organizatorem Nagrody jest Miasto Gdańsk i Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku^[1]. Celem Nagrody jest promocja dzieł poetyckich promujących zagadnienie wolności, a także charakteryzujących się wysoką wartością artystyczną. Nagroda przyznawana jest w cyklu dwuletnim za najlepszą książkę poetycką opublikowaną w języku oryginału w ciągu 5 (pięciu) lat poprzedzających daną edycję Nagrody. W każdej edycji bierze udział osiem tomików poezji - książki autorów z ośmiu państw europejskich (obecnie reprezentujących osiem języków europejskich), które wcześniej nie były tłumaczone na język polski. Nominowane dzieła są wydawane w serii "Europejski Poeta Wolności" przez gdańską oficynę Słowo/obraz terytoria. Nagrodę stanowią statuetka, dyplom i nagroda pieniężna w wysokości 100 tysięcy złotych dla poety, zaś tłumacz nagrodzonej książki jest wyróżniany statuetką i nagrodą 20 tysięcy złotych^[1]. Do 2024 odbyło się osiem edycji nagrody.

• 2010 – Uładzimir Arłou, Białoruś, Prom przez kanał La Manche (tłum. Adam Pomorski)
• 2012 – Durs Grünbein, Niemcy, Mizantrop na Capri (tłum. Andrzej Kopacki)
• 2014 – Dorta Jagić, Chorwacja, Kanapa na rynku (tłum. Małgorzata Wierzbicka)
• 2016 – Ana Blandiana, Rumunia, Moja ojczyzna A4 (tłum. Joanna Kornaś-Warwas)
• 2018 – Linda Vilhjalmsdottir­, Islandia, Wolność (tłum. Jacek Godek)
• 2020 – Sinéad Morrissey­(inne języki), Irlandia Północna, O równowadze (tłum. Magdalena Heydel)^[2]
• 2022 – Marianna Kijanowska, Ukraina, Babi Jar. Na głosy (tłum. Adam Pomorski) i Luljeta Lleshanaku, Albania, Woda i węgiel, (tłum. Dorota Horodyska)^[3]
• 2024 – Monika Herceg, Chorwacja, Okres ochronny (tłum. Aleksandra Wojtaszek)^[4]

• 2010 – finaliści^[5]
  • Prom przez kanał La Manche, Uładzimir Arłou, Białoruś, tłum. Adam Pomorski
  • Praca i dom, Primož Čučnik, Słowenia, tłum. Adam Wiedemann
  • Warunki oświetlenia. Elegie, Emmanuel Hocquard, Francja, tłum. Marcin Kurek
  • Ulicznice, Marija Knežević, Serbia, tłum. Dorota Jovanka Ćirlić
  • Zniknąć albo wejść, Birgitta Lillpers, Szwecja, tłum. Anna Topczewska
  • Cicha ręka. Dziesięć elegii, Ivan Štrpka, Słowacja, tłum. Zbigniew Machej
  • Największe spośród trzech, Andros Zemenidis, Cypr, tłum. Paweł Krupka
  • Poemat odjazdu, Andrzej Mandalian, Polska

• 2012 – finaliści^[6]
  • i Wiatr, Tozan Alkan, Turcja, tłum. Antoni Sarkady
  • Der ganze Weg, Kristin Berget, Norwegia, tłum. Justyna Czechowska
  • Pieniądze, Pablo Garcia Casado, Hiszpania, tłum. Marcin Kurek
  • Mizantrop na Capri, Durs Grünbein, Niemcy, tłum. Andrzej Kopacki
  • Tylne światła, Petr Halmay, Czechy, tłum. Dorota Dobrew
  • Dzieci natury, Luljeta Lleshanaku, Albania, tłum. Dorota Horodyska
  • Etiopia, Serhij Żadan, Ukraina, tłum. Ola Hnatiuk i Adam Pomorski
  • kamień, szron, Ryszard Krynicki, Polska

• 2014 – finaliści^[7]
  • Nóż z Odessy, Verwin Einzinger, Austria, tłum. Sława Lisiecka i Zdzisław Jaskuła
  • Kanapa na rynku, Dorta Jagić, Chorwacja, tłum. Małgorzata Wierzbicka
  • Gdy dojeżdżający są jeszcze w drodze do domu, Iren Baumann, Szwajcaria, tłum. Ryszard Wojnakowski
  • Pożegnanie krawędzi, Guy Goffette, Belgia, tłum. Anna Wasilewska
  • Stronice nocy, Toktarali Tanżaryk, Kazachstan, tłum. Henryk Jankowski
  • Czasowniki, Pandelis Boukalas, Grecja, tłum. Michał Bzinkowski
  • Po drugiej stronie jeziora, Jaan Kaplinski, Estonia, tłum. Aarne Puu

• 2016 – finaliści^[8]
  • Wymówisz moje imię, Vanni Bianconi, Włochy, tłum. Joanna Wajs
  • Moja ojczyzna A4, Ana Blandiana, Rumunia, tłum. Joanna Kornaś-Warwas
  • pH neutralna wobec życia i śmierci, Lidija Dimkowska, Macedonia, tłum. Danuta Ćirlić-Straszyńska
  • Wiersze, Yahya Hassan, Dania, tłum. Bogusława Sochańska
  • Częsty przechodzień, Daniel Jonas, Portugalia, tłum. Michał Lipszyc
  • Archeolożka w czółenkach, Anikó Polgár, Węgry, tłum. Anna Górecka
  • Graffiti, Siergiej Stratanowski, Rosja, tłum. Adam Pomorski

• 2018 – finaliści^[9]
  • Dowód (nie)osobisty, Tatev Chakhian, Armenia, tłum. Haik Howannisjan i Paweł Sakowski
  • Nie ma kto pisać do pułkownika, Selim Babullaoglu, Azerbejdżan, tłum. Grażyna Zając i Ilaha Karimova
  • Sofia Berlin, Płamen Dojnow, Bułgaria, tłum. Hanna Karpińska, Dorota i Dymitr Dobrew, Wojciech Gałązka
  • Biała burza przebudzenia, Erkka Filander, Finlandia, tłum. Katarzyna Szal
  • Na imię mi Legion, Menno Wigman, Holandia, tłum. Barbara Kalla i Adam Wiedemann
  • Wolność, Linda Vilhjalmsdottir, Islandia, tłum. Jacek Godek
  • Fałszywy Dymitr, Dumitru Crudu, Mołdawia, tłum. Jakub Kornhauser i Joanna Kornaś-Warwas
  • Zapadać w jawę, Alice Oswald(inne języki), Wielka Brytania, tłum. Magda Heydel

• 2020 – finaliści^[10]
  • Czarne boisko, Balša Brković, Czarnogóra, tłum. Agnieszka Schreier
  • Czterdzieści dni, Antoine Cassar, Malta, tłum. Zuzanna Gawron
  • Po trzęsieniu, Jean Portante, Luksemburg, tłum. Wawrzyniec Brzozowski
  • Gęsia skóra, Darko Cvijetić, Bośnia i Hercegowina, tłum. Miłosz Waligórski
  • Wielkanoc, Inga Gaile, Łotwa, tłum. Agnieszka Smarzewska
  • O równowadze, Sinéad Morrissey, Irlandia Północna, tłum. Magda Heydel
  • Tobie wolno, Zwiad Ratiani, Gruzja, tłum. Magda Nowakowska
  • Właśnie:, Agnė Žagrakalytė, Litwa, tłum. Agnieszka Bebiałkowska

• 2022 – finaliści^[11]
  • Didaskalia do oddechu, Anja Golob, Słowenia, tłum. Marlena Gruda i Miłosz Biedrzycki
  • Nikt nas tu nie zna – i my nikogo, Katerina Kałytko, Ukraina, tłum. Aneta Kamińska
  • Babi Jar. Na głosy, Marianna Kijanowska, Ukraina, tłum. Adam Pomorski
  • Woda i węgiel, Luljeta Lleshanaku, Albania, tłum. Dorota Horodyska
  • Chcieliśmy się uratować, Petr Hruška, Czechy, tłum. Dorota Dobrew

• 2024 – finaliści^[12]
  • Siedem. Wiersze z biografiami, Mireta Iwanowa, Bułgaria, tłum. Magdalena Pytlak
  • Śnieg robił wszystko, żeby nie spaść, Darko Cvijetić , Chorwacja, tłum. Miłosz Waligórski
  • Okres ochronny, Monika Herceg, Chorwacja, tłum. Aleksandra Wojtaszek
  • Zapiski śpiewaczki, Anja Erämaja, Finlandia, tłum. Katarzyna Szal
  • Pchli Cyrk. Poezja 2017–2020, Arvis Viguls, Łotwa, tłum. Piotr Ruciński
  • Utrata czasu. Wiersze z lat 1996-2020, Miriam Van hee, Niderlandy, tłum. Jerzy Koch

• Krzysztof Czyżewski – przewodniczący
• Paweł Huelle
• Andrzej Jagodziński – sekretarz
• Zbigniew Mikołejko
• Stanisław Rosiek
• Anda Rottenberg
• Beata Stasińska
• Olga Tokarczuk

Do 2016 w jury zasiadał i pełnił funkcję przewodniczącego Krzysztof Pomian.

• Oficjalna strona internetowa Europejskiego Poety Wolności