II bitwa nad Marną – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: I bitwa nad Marną (1914).

II bitwa nad Marną

I wojna światowa, front zachodni
Niemieckie postępy na początku 1918
Czas	15 lipca – 6 sierpnia 1918
Miejsce	nad rzeką Marną w pobliżu Paryża
Terytorium	Francja
Przyczyna	ostatnia niemiecka ofensywa I wojny światowej
Wynik	zwycięstwo Ententy
Strony konfliktu
Wielka Brytania  Francja  Stany Zjednoczone  Włochy  Cesarstwo Niemieckie
Dowódcy
Ferdinand Foch Marie Émile Fayolle Charles Mangin Alexander John Godley Alberico Albricci Erich Ludendorff Karl von Einem
Siły
4 armie francuskie, 8 dywizji amerykańskich, 4 dywizje brytyjskie, 2 dywizje włoskie, 408 ciężkich dział, 360 lądowych baterii, 346 czołgów 1., 3., i 7 Armia, 609 ciężkich dział, 1047 lądowych baterii
Straty
95 165 zabitych lub rannych 16 552 zabitych lub rannych 12 000 zabitych lub rannych 9000 zabitych lub rannych 139 000 zabitych lub rannych 29 367 pojmanych 793 działa stracone
Położenie na mapie Francji miejsce bitwy
49°05′N 3°40′E/49,083333 3,666667
Multimedia w Wikimedia Commons

II bitwa nad Marną – bitwa stoczona pomiędzy 15 lipca a 5 sierpnia 1918 roku na przedpolach Paryża, w której wojska francuskie pod dowództwem marsz. Ferdynanda Focha powstrzymały ostatnią ofensywę niemiecką I wojny światowej. Kontrofensywa wojsk Ententy, przeprowadzona głównie siłami Francuzów i Amerykanów, z wykorzystaniem kilkuset czołgów, złamała niemiecką prawą flankę, zadając Niemcom szereg strat. Niemiecki odwrót rozpoczął przejęcie inicjatywy przez Aliantów, która zakończyła się rozejmem około sto dni potem.

Począwszy od klęski ofensywy wiosennej, aż do końca konfliktu, Erich Ludendorff, generał i faktyczny zarządca wojskowy Niemiec, uważał, że atak przez Flandrię da Niemcom ostateczne zwycięstwo nad Brytyjskim Korpusem Ekspedycyjnym, najbardziej doświadczoną w owym czasie siłą na froncie zachodnim. Aby ukryć swoje intencje i wywabić Aliantów z Belgii, Ludendorff planował duży atak dywersyjny wzdłuż Marny.

Pierwsza bitwa nad Marną nie dała Cesarstwu Niemieckiemu oczekiwanego zwycięstwa nad Francją (nie powiódł się Plan Schlieffena, naczelny dowódca wojsk niemieckich Helmuth von Moltke został po bitwie zdymisjonowany i zastąpiony przez Ericha von Falkenhayna), natomiast druga bitwa nad Marną okazała się początkiem klęsk niemieckich. 18 lipca o czwartej rano 13 dywizji francuskich, 3 dywizje amerykańskie uderzyły frontem o szerokości 40 km na oddziały niemieckie. Do ostrzału artyleryjskiego oddziały ententy użyły ponad 2500 dział, 350 czołgów oraz 800 samolotów do wsparcia z góry linii frontu. Podczas bitwy nad Marną alianci skutecznie wykorzystali taktykę elastycznego frontu, umiejętnie przemieszczając siły i szybko reagując na niemieckie manewry. To pozwoliło im na złamanie niemieckiej obrony. Niemieckie siły były zmęczone, a morale było na niskim poziomie. W niektórych przypadkach żołnierze niemieccy byli zdezorientowani, co spowodowało zamieszanie i chaos w szeregach w czasie kontrataku aliantów.

W efekcie kontratak aliantów podczas II Bitwy nad Marną był decydujący dla przebiegu wojny. Zaskoczone silnym atakiem oddziały niemieckie wycofały się 10 kilometrów tracąc 10 tysięcy żołnierzy i kilkaset armat.

Bitwa rozpoczęła się 15 lipca 1918 roku^[1]. Niemcy zastosowali taktykę „Kaiserschlacht” (Atak Cesarski), koncentrując się na wywieraniu presji na słabych punktach w sojuszniczych liniach obronnych. Ich celem było przerwanie frontu, szybkie przemieszczenie się w głąb terytorium aliantów i osiągnięcie strategicznych celów. Około godziny 4 nad ranem 23 dywizje niemieckie pierwszej i trzeciej armii, pod dowództwem Bruno von Mudra i Karla von Einem, zaatakowały francuską czwartą armię, pod dowództwem Henri Gouraud, na wschód od Reims (Czwarta bitwa o Szampanię). Amerykańska 42 Dywizja była w tym czasie dołączona do 4 Armii francuskiej pod komendą Gourauda. W międzyczasie, 17 dywizji 7 Armii niemieckiej, pod komendą Maksa von Boehn, wspomaganych przez 9 Armię niemiecką pod dowództwem Johannesa von Ebena, zaatakowało francuską 6 Armię, dowodzoną przez Jeana Degoutte, na zachód od Reims (Bitwa o Górę Reims). Ludendorff miał nadzieję na rozcięcie Francuzów na dwie części. Atak wstrzymano 17 lipca^[1], a dzień później kontrofensywę rozpoczęły armie pod dowództwem francuskim i amerykańskim^[1].

Niepowodzenie przełamania się lub zniszczenia armii Aliantów w polu, pozwoliło Ferdinadowi Fochowi, naczelnemu wodzowi Aliantów, na przeprowadzenie planowanej wielkiej kontrofensywy 18 lipca. 24 francuskie dywizje, w tym 92. i 93 Dywizja ze Stanów Zjednoczonych pod dowództwem francuskim, oraz inne siły, w tym osiem dużych dywizji pod dowództwem amerykańskim, oraz 350 czołgów, zaatakowało świeżo utworzone niemieckie wybrzuszenie.

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

W wyniku tego zwycięstwa Amerykanie i Francuzi odnosili kolejne, by 3 sierpnia stanąć nad rzeką Vesle. Wojska ententy wykorzystały powstałe wybrzuszenie frontu do kontrataku, dzięki któremu udało się przełamać front i sforsować Marnę. Na zwycięstwo główny wpływ miał atak pancerny, który zlekceważyło dowództwo niemieckie. 14 sierpnia 1918 roku dowódca niemiecki generał Erich Ludendorff doniósł o porażce^[1].

Klęska Niemców w II Bitwie nad Marną przekreśliła ich szanse na sukces i przerwanie sojuszniczych linii obronnych. To wydarzenie zapoczątkowało stopniowy odwrót i osłabienie niemieckiej pozycji, prowadząc ostatecznie do ich kapitulacji.

Bitwa nad Marną była punktem zwrotnym, który zainicjował kolejne sukcesy aliantów i doprowadził do końca wojny. Kluczowe było tu wykorzystanie nowoczesnych taktyk i współpraca sojuszniczych sił, co ostatecznie zakończyło się zwycięstwem aliantów i kapitulacją Niemiec.

• Janusz Pajewski: Pierwsza wojna światowa 1914-1918. Warszawa: PWN SA, 2005, s. 694-695. ISBN 83-01-14162-X.
• Paul Greenwood: The Second Battle of the Marne. Airlife Publishing Ltd, 1998. ISBN 978-1-84037-008-9. Brak numerów stron w książce
• Michael Neiberg: The Second Battle of the Marne. Bloomington: Indiana University Press, 2008. ISBN 978-0-253-35146-3. Brak numerów stron w książce
• Fraser Skirrow: Massacre on the Marne. Pen and Sword, 2007. ISBN 978-1-84415-496-8. Brak numerów stron w książce
• I.L. Read: Of Those We Loved. Preston: Carnegie Publishing, 1994. ISBN 978-1-85821-225-8. Brak numerów stron w książce
• Byron Farwell: Over There: The United States in the Great War, 1917-1918. New York: Norton Paperback, 1999. ISBN 0-393-32028-6. Brak numerów stron w książce
• Golo Mann: Niemieckie dzieje w XIX i XX wieku. tłum. Andrzej Kopacki. Olsztyn: Borussia, 2007. ISBN 978-83-89233-34-9.
• Marian B. Michalik: Kronika XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Kronika, 1991. ISBN 83-900331-0-0.

• Bitwy nad Marną (fr.)