Języki helleńskie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Języki helleńskie – rodzina językowa w obrębie języków indoeuropejskich. Języki helleńskie wywodzą się ze wspólnego przodka (prajęzyka) – języka protohelleńskiego. Jedyne dwa zaświadczone starożytne języki helleńskie – starogrecki i macedoński – zaliczane są wraz z językami iliryjskim, trackim, frygijskim i dackim do postulowanej paleobałkańskiej ligi językowej. W dużej części opracowań rodzina helleńska w ogóle nie jest wyróżniana, a wszystkie podane w poniższym zestawieniu etnolekty uznawane są za odmiany języka greckiego, izolowanego w obrębie rodziny indoeuropejskiej.

Poniżej przedstawiono schemat klasyfikacji genetyczno-systematycznej języków helleńskich

języki indoeuropejskie

• języki helleńskie

staromacedoński †

epirocki †

język grecki

dialekty achajskie †

mykeński †

dialekty arkadyjsko-cypryjskie †

dialekt arkadyjski †

dialekt cypryjski †

dialekt pamfilijski †

starogrecki †

greka archaiczna †

greka klasyczna †

dialekty attycko-jońskie †

dialekt homerycki †

dialekt attycki †

dialekt eubejski (zachodniojoński) †

dialekt centralnojoński (joński wyspowy) †

dialekt wschodniojoński (joński literacki) †

dialekty eolskie †

dialekt beocki †

dialekt eolski †

dialekt lesbijski †

dialekt tesalski †

dialekty zachodniogreckie †

dialekty północnozachodnie †

dialekt etolski †

dialekt elidzki †

dialekt fokidzki †

dialekt lokrydzki †

dialekty doryckie †

dialekt dorycki literacki †

dialekt argolidzki †

dialekt cyrenejski †

dialekt cykladzki †

dialekt kreteński †

dialekt lakoński †

dialekt megarejski †

dialekt messeński †

dialekt rodyjski †

dialekt sycylijski †

dialekt terański †

koine †

średniogrecki †

nowogrecki

demotyk

katharewusa

nowogrecki cypryjski

Często wśród dialektów języka nowogreckiego wymienia się też języki lub dialekty:

cakoński

griko

pontyjski

kapadocki

Osobne stanowisko w rodzinie helleńskiej zajmuje język jewanik, wywodzący się z greki koine i pozostający pod silnym wpływem języka hebrajskiego. Język ten używany był przez diasporę żydowską aż do końca XX wieku.

Poniżej przedstawiono uproszczony schemat historii rozwoju języków helleńskich:

protohelleński† ├─>staromacedoński † ├─>mykeński †     ├─>greka archaiczna †         ├─>greka klasyczna †             ├─>koine †             │   ├─>średniogrecki † (greka bizantyjska)             │   │    ├─>kapadocki[1]             │   │    ├─>nowogrecki (demotyk, katharewusa[2], cypryjski i inne)             │   ├─>pontyjski[3]             │   ├─>jewanik †[4]             ├─>cakoński[5]             ├─>griko[6]