French
DeutschKościół św. Katarzyny w Sławęcinie – Wikipedia, wolna encyklopedia
 nr rej. A-223 z 15.11.1990[1] | |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
.jpg) Widok ogólny | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Skołyszyn  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | |||||||||
 49°44′44,3″N 21°21′21,2″E/49,745639 21,355889 | |||||||||
Kościół św. Katarzyny w Sławęcinie – rzymskokatolicki kościół parafialny pw. św. Katarzyny w Sławęcinie z 1779.
W świątyni znajduje gotycki obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w typie Hodegetrii pochodzący z około 1450, jeden z najstarszych zachowanych dzieł malarstwa tablicowego w południowo–wschodniej Polsce.
Kościół nie znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego.
Historia obiektu
[edytuj | edytuj kod]W 1325 istniała już parafia w Sławęcinie i należała do dekanatu w Zręcinie[2]. Nie wiadomo kiedy powstał pierwszy kościół. Najstarsze źródła (dokumenty wizytacyjne) z 1565 potwierdzają istnienie w Sławęcinie kościoła. Była to jednonawowa drewniana świątynia poświęcona św. Katarzynie z polichromowanym stropem, początkowo z czterema później trzema ołtarzami i kompletnym wyposażeniem. W jej otoczeniu znajdowała się drewniana dzwonnica z dwoma dzwonami. Zlokalizowany był w pobliżu rzeki Ropy i został zniszczony przez powódź w 1580. Następny wybudowany kościół spłonął w drugiej połowie XVIII wieku[3]. Kolejny kościół zbudowano w 1779 staraniem proboszcza Michała Dyktanowicza i ówczesnego właściciela wsi Sławęcin Ignacego Łętowskiego. Wzniesiono go na nowym miejscu na niewielkim wzniesieniu i przetrwał do naszych czasów. Poświęcenia świątyni dokonał 25 listopada 1779 ks. Walenty Kobierski kanonik kolegiaty bobowskiej i proboszcz w Bączalu Dolnym. Remontowany w 1815 i w 1886 kiedy to przedłużono nawę w kierunku zachodnim i dobudowano niedużą kruchtę od frontu. W 1890 malarz Wiśniowiecki wykonał polichromię wnętrza. Ostatnie prace remontowe przeprowadzono w 1956 i 1992.
-
Elewacja południowa -
Plebania -
Widok od strony prezbiterium
.jpg)
.jpg)
Architektura i wyposażenie
[edytuj | edytuj kod]Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, bezwieżowa i jednonawowa, wzniesiona na planie prostokąta z węższym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium i zakrystią od strony północnej. Dwie niewielkie kruchty dobudowane od frontu i z boku nawy od strony południowej. Ściany zewnętrzne oszalowane pionowo deskami. Okna i drzwi zamknięte łukami w kształcie oślego grzbietu. Dach dwuspadowy, jednokalenicowy o różnym rozstawie krokwi, z wieżyczką na sygnaturkę, zwieńczoną hełmem z latarnią, pierwotnie kryty gontem, obecnie blachą.
Wewnątrz strop płaski z fasetą. Na ścianach nawy, prezbiterium i stropu polichromia iluzjonistyczna, architektoniczno-figuralna. Na stropie wielopostaciowe sceny: w nawie przedstawienie Trójcy Świętej, w prezbiterium Matka Boska Niepokalanie Poczęta wśród aniołów. Ściany podzielone malowanymi pilastrami o kompozytowych kapitelach wypełniają postaci świętych: w prezbiterium czterej ewangeliści, w nawie po stronie południowej św. Katarzyna, patronka kościoła. Na zachodniej ścianie nad wejściem głównym chór muzyczny wsparty na dwóch wielobocznych filarach z ozdobioną malarską dekoracją (muzykujące aniołki) balustradą.
Wyposażenie wnętrza charakterystyczne dla późnego baroku i rokoka pochodzi z końca XVIII wieku. Najcenniejsze z nich to: drewniany, architektoniczny ołtarz główny z rzeźbą Chrystusa na krzyżu z XVII wieku i w zwieńczeniu obrazem św. Katarzyny w metalowych sukienkach; dwa ołtarze boczne w narożach ściany tęczowej, z obrazami Chrystusa Miłosiernego po prawej stronie i Świętej Rodziny po stronie lewej; polichromowana drewniana chrzcielnica z XVII wieku, pochodząca z dawnego kościoła; drewniana wieloboczna ambona z malowanymi wizerunkami czterech Ewangelistów; rzeźbiona Grupa Ukrzyżowania na belce tęczowej; niewielkich rozmiarów rzeźbiony krucyfiks zapewne z końca XVI wieku oraz umieszczona w zakrystii zdobiona drewniana komoda z 1760 pochodząca z jasielskiego zakonu karmelitów, odnowiona w 1998[4].
Najcenniejszym obiektem wyposażenia kościoła w Sławęcinie jest gotycki tablicowy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem pochodzący z około 1450. Znajduje się w trzecim neobarokowym ołtarzu bocznym przy północnej ścianie nawy. Przedstawia Matkę Boską ujętą w półpostaci z Dzieciątkiem na lewym ramieniu. Namalowany farbami temperowymi na desce lipowej o wymiarach 106x70 cm. Prawdopodobnie ufundował go Jan Radwan Kunowski, do którego w połowie XV wieku należał Sławęcin obok Kunowej, Harklowej i Głębokiej[5]. Oryginał obrazu odkryto w czasie prac konserwatorskich w 1991 kiedy usunięto cztery warstwy przemalowań, które całkowicie zniekształciły jego pierwotny wygląd.
-
Widok od strony północnej -
Dzwonnica -
Widok od strony poł.-zachodniej
.jpg)
.jpg)
Dzwonnica, dzwony, otoczenie kościoła
[edytuj | edytuj kod]Teren przykościelny jest ogrodzony metalowo–drewnianym płotem, w linii którego od strony zachodniej stoi murowana arkadowa dzwonnica z czterema dzwonami, które przeszły w 2018 remont i dostały automatykę (wcześniej napędzano je ręcznie). Trzy dzwony pochodzą (sygnaturka, mały, największy) pochodzą z 1959 (odlane są w Przemyślu). Średni dzwon odlany w Białej (obecnie Bielsko-Biała), przez Karola Schwabe w 1872. Ich imiona to: Sygnaturka - św. Katarzyna, Mały - św. Wojciech, Średni - Jezus Ukrzyżowany, Duży - Matka Boża Częstochowska.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2016-02-04].
- ↑ Józef Garbacik, redakcja Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego, PWN Kraków 1964 str. 59
- ↑ Władysława Kołodziej, Gabriela Ślawska, Gmina Skołyszyn: przeszłość i teraźniejszość, Skołyszyn 2006 str.282
- ↑ Stanisław Tomkiewicz, Inwentarz zabytków powiatu jasielskiego, Muzeum Narodowe w Krakowie, 2001, s. 71,72
- ↑ Stanisława Gomulanka, Kościół św. Katarzyny w Sławecinie i jego zabytki , Rzeszów 1994 str. 12
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisława Gomulanka, Kościół św. Katarzyny w Sławecinie i jego zabytki , Rzeszów 1994
- Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Sebastian Wypych Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2001, ISBN 83-85557-88-1, ISBN 83-85368-79-5
- Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego, Krzysztof Zieliński (red.), Rzeszów: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”, 2015, ISBN 978-83-61577-68-3, OCLC 922211420.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kościoły drewniane, Sławęcin
- Diecezja Rzeszowska, Parafia Sławęcin. diecezja.rzeszow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)].
|
