Kolumna (poligrafia) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: inne znaczenia słowa „kolumna”.

Ten artykuł od 2015-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Kolumna – skład odpowiadający stronie, czyli miejsce do wypełnienia składem zecerskim (łącznie z niedrukowalną częścią marginesów, która składana jest justunkiem). Obecnie jest to powszechnie stosowana, wśród osób z branży (redakcje, studia DTP, drukarnie), nazwa każdej strony publikacji poligraficznej.

Kolumnę można również rozumieć jako pole zadruku, czyli obszar strony ograniczony jej zadrukowaną powierzchnią (obszar o kształcie prostokąta i równoległy do krawędzi strony).

Za kolumnę można wreszcie uważać tę część strony, która jest ograniczona marginesami wynikającymi z layoutu. W takim rozumieniu terminu kolumna można mówić, że pewne elementy (np. paginy, przypisy itp.) mogą leżeć w polu kolumny lub poza kolumną.

Format podstawowy kolumny – to pole zadruku nie zachodzące na ustalone marginesy wynikające z layoutu publikacji.

• Kolumna gorąca – w zecerstwie proces formowania kolumny oraz procesy późniejsze związane z tą kolumną trwały dosyć długo, dlatego przy produkcji gazet pozostawiano możliwie jak najmniej kolumn przewidzianych do "zamknięcia" w ostatniej chwili; kolumnami gorącymi były zwykle kolumny depeszowe oraz pierwsza kolumna.
• Kolumna jedno-, dwu-,... wielołamowa – kolumny uformowane z określonej liczby łamów.
• Kolumna końcowa – Kolumna szpicowa lub ostatnia strona wnętrza publikacji broszurowej lub książkowej, która jest jeszcze pokryta drukiem (nie dotyczy stron okładkowych).
• Kolumna metrykalna – kolumna redakcyjna lub inna o podobnej zawartości.
• Kolumna nieparzysta = kolumna prawa.
• Kolumna niepełna – kolumna wypełniona w formacie podstawowym tylko częściowo.
• Kolumna otwierająca – w czasopiśmie pierwsza strona działu lub artykułu wielostronicowego.
• Kolumna parzysta = kolumna lewa.
• Kolumna pełna – kolumna pokrywająca się z formatem podstawowym.
• Kolumna przedtytułowa, szmuctytuł – pierwsza strona czwórki tytułowej książki (zawierająca tylko tytuł dzieła w wersji skróconej i nazwisko autora z inicjałami imienia).
• Kolumna pusta, tzw. wakat:
  • w zecerstwie strona publikacji złożona wyłącznie justunkiem (niezawierająca elementów drukowalnych);
  • w redakcji każda pusta, niczym niezadrukowana strona, uwzględniana jednak w numeracji stron (paginacji);
  • potocznie każda pusta strona
• Kolumna redakcyjna:
  • w książce jest to czwarta strona czwórki tytułowej książki lub druga strona jej dwójki tytułowej, zawierająca informacje wydawnicze i drukarskie;
  • w gazecie i czasopiśmie jest to typowa strona publikacji (zgodna z jej layoutem), a więc inna niż ogłoszeniowa, z dodatkiem telewizyjnym, czy innym niestandardowym układem strony.
• Kolumna spadowa – strona, której pole zadruku zachodzi całkowicie na szerokość co najmniej jednego z marginesów (dochodzi przynajmniej częściowo do którejś z linii cięcia papieru lub grzbietu) – rodzaj kolumny wykraczającej poza format podstawowy; kolumn spadowych nie praktykuje się w gazetach codziennych z powodu specyficznego druku wynikającego z konfekcji papieru dokładnie na wymiar strony, natomiast są to kolumny charakterystyczne dla czasopism.
• Kolumna spuszczona, k. opuszczona – kolumna w formacie podstawowym zawierająca początek tekstu łamany w ten sposób, że jest on odsunięty od górnego marginesu o 1/5 – 1/3 w porównaniu z kolumną pełną (np. początek rozdziału).
• Kolumna szpicowa – ostatnia strona wielostronicowego tekstu, zawierająca tekst niedochodzący do końca łamu, np. koniec rozdziału; nazwa pochodzi od maniery starych drukarzy, którzy tekst dzieła na ostatniej stronie składali wierszami o coraz krótszej szerokości (justowane do marginesu lub środkowo).
• Kolumna tytułowa – trzecia strona czwórki tytułowej książki lub pierwsza strona jej dwójki tytułowej zawierająca tytuł utworu w pełnym brzmieniu, imiona i nazwiska autorów w pełnym brzmieniu, nazwę wydawnictwa i rok wydania.
• Kolumna wypuszczona – strona, której pole zadruku zachodzi częściowo na margines (nie dochodzi do linii cięcia papieru lub grzbietu) – rodzaj kolumny wykraczającej poza format podstawowy.
• Kolumna wzorcowa, szablon, master (od ang. master page) – w DTP strona niewypełniona bieżącą treścią, zawierająca najważniejsze elementy layoutu, zwykle z utrudnieniami do zapisu zawartości, służąca do tworzenia docelowych stron publikacji.
• Kolumna zamykająca – w czasopiśmie ostatnia strona działu lub artykułu wielostronicowego.
• Kolumny okładkowe – pierwsza, druga, przedostatnia i ostatnia strona publikacji.
• Kolumny rozkładowe, tzw. rozkładówka – dwie środkowe strony czasopisma w oprawie szytej.
• Kolumny widzące, kolumny na rozwarciu, tzw. strony widzące – każde dwie sąsiednie strony: lewa i prawa – widziane jednocześnie.

Kolumny gazetowe (dotyczy także innych czasopism):

• Kolumna depeszowa – strona w gazecie poświęcona depeszom agencyjnym i innym najświeższym doniesieniom w skrótowej formie.
• Kolumna krajowa – strona w gazecie ogólnotematycznej poświęcona tematyce krajowej z wyłączeniem tematyki miejskiej (i najbliższego regionu) ze względu na miejsce ukazania się wydania gazety.
• Kolumna kulturalna – strona w gazecie ogólnotematycznej poświęcona wydarzeniom kulturalnym.
• Kolumna miejska – strona w gazecie ogólnotematycznej poświęcona tematyce miejskiej ze względu na miejsce ukazania się wydania gazety.
• Kolumna ogłoszeniowa – strona czasopisma zawierająca głównie ogłoszenia drobne.
• Kolumna sportowa – strona w gazecie ogólnotematycznej poświęcona bieżącym wydarzeniom sportowym.
• Kolumna stała – kolumna wypełniona w całości materiałem, który powtarza się w kolejnych numerach czasopisma, np. kolumna z wielokrotnie powtarzanym ogłoszeniem całostronicowym, formularzem prenumeraty itp.
• Kolumna zagraniczna – strona w gazecie ogólnotematycznej poświęcona wydarzeniom za granicą.

W gwarze dziennikarskiej kolumna to czasami artykuł przeznaczony na kilka stron czasopisma.

Zobacz hasło kolumna w Wikisłowniku

• DTP
• Pagina fracta