Kompanie rozpoznawcze – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kompania rozpoznawcza (kr) – pododdział wojsk lądowych; przeznaczona do zdobywania i dostarczania dowódcy informacji o przeciwniku, skutkach prowadzonych działań i terenie; ze swojego może wydzielić: posterunki obserwacyjne lub ruchome posterunki obserwacyjne, patrole rozpoznawcze, motocyklowe grupy rozpoznawcze itp.

dowództwo kompanii^[1][a]

• dowódca kompanii
• zastępca dowódcy kompanii
• szef kompanii
• technik kompanii

pododdziały

• trzy plutony rozpoznawcze^[2]
  • cztery drużyny rozpoznawcze (samochody rozpoznawcze)
• 4 pluton rozpoznawczy (quady)
  • trzy drużyny rozpoznawcze po dwa quady
• drużyna zabezpieczenia
• grupa ewakuacyjna

• dowódca kompanii^[3][a]
• drużyna dowodzenia^[b]
• cztery plutony rozpoznawcze na BRDM-2
  • trzy drużyny rozpoznawcze^[c]
• pluton rozpoznawczy na motocyklach^[d]
  • dwie grupy motocyklowe
• drużyna rozpoznania skażeń
  • dwie sekcje rozpoznania skażeń^[e]

Struktura kr w pułku zmechanizowanym (32/40)^[f]

• dowódca kompanii
• szef kompanii
• kierowca samochodu c-t
• załoga wozu dowódcy kompanii (3)
• obsługa wozu szefa rozpoznania pułku (2)
• dwa plutony rozpoznawcze

Razem w kompanii rozpoznawczej: 6 samochodów rozpoznawczych BRDM-2, 2 WD R-5, 8 radiostacji R-126

Struktura 1 kr w batalionie rozpoznawczym (40)

• dowódca kompanii
• załoga wozu dowódcy kompanii (3)
• dwa plutony rozpoznawcze (po 12)
• pluton rozpoznawczy płetwonurków (13)

Razem w kompanii: 10 samochodów rozpoznawczych BRDM-2 i 10 radiostacji R-126

Struktura 2 kr w batalionie rozpoznawczym (70)

• dowództwo kompanii
  • dowódca kompanii
  • szef kompanii
  • technik kompanii
  • dowódca urządzenia treningowego

• załoga wozu dowódcy kompanii^[g]
• trzy plutony rozpoznawcze (po 21)
  • trzy drużyny rozpoznawcze
    • dowódca drużyny
    • dwóch zwiadowców – strzelców km PK
    • zwiadowca – strzelec rgppanc-7
    • zwiadowca – strzelec kbk-g

Razem w kompanii: 10 BWP i 10 radiostacji R-126

W okresie powojennym Wojsko Polskie przechodziło szereg zmian organizacyjnych ukierunkowanych na dostosowanie struktur do czasu pokoju. W dniu zakończenia wojny w 1 Brygadzie Piechoty Zmotoryzowanej znajdowała się kompania rozpoznawcza z plutonami: samochodów pancernych, fizylierów i transporterów opancerzonych^[6].

W połowie1950 utworzono dywizje zmechanizowane. Ich pułki ogólnowojskowe posiadały w swojej strukturze kompanię rozpoznawczą z plutonami: samochodów pancernych, motocyklistów i rozpoznania^[7]. We wrześniu 1955 dokonano reorganizacji wszystkich dywizji zmechanizowanych. W pułkach zmechanizowanych DZ typu A kompania rozpoznawcza posiadała dwa plutony: rozpoznawczy (na transporterach opancerzonych) i czołgów^[8].

Pierwsza połowa lat sześćdziesiątych była okresem intensywnych zmian organizacyjnych. Wprowadzono tzw. „etaty pokojowo-wojenne”. Kompania rozpoznawcza w tym czasie występowała strukturalnie na szczeblu związku taktycznego (na szczeblu oddziału występował „silny” pluton rozpoznawczy). W jej składzie znajdowały się: pluton transporterów opancerzonych, pluton motocykli, pluton czołgów średnich, pluton czołgów pływających, drużyna naprawy wozów bojowych i samochodów oraz drużyna gospodarcza. Kompania liczyła 96 żołnierzy. Jej uzbrojenie stanowiły: 3 czołgi średnie T-34/85, 3 czołgi pływające PT-76, 6 transporterów opancerzonych BTR-40 i 5 granatników przeciwpancernych RPG-2^[9].

W „szkolnej” dywizji zmechanizowanej organizacja kr w zasadzie nie różniła się od kompanii etatu wojenno-pokojowego. Dodatkowym elementem były tu jedynie cztery skadrowane plutony rozpoznawcze przeznaczone dla trzech pułków zmechanizowanych i pułku czołgów. Skupienie tych plutonów w kompanii rozpoznawczej było podyktowane względami szkoleniowymi. Stan osobowy kompanii wynosił 87 żołnierzy. Na jej uzbrojeniu znajdowały się: 3 czołgi średnie T-34/85, 3 czołgi pływające PT-76, 5 transporterów opancerzonych BTR-40 i 16 opancerzonych samochodów rozpoznawczych BRDM^[10].
Kompania rozpoznawcza „skadrowanej” dywizji zmechanizowanej posiadała pluton motocyklistów, cztery plutony rozpoznawcze przeznaczone dla pułków zmechanizowanych i pułku czołgów dywizji, drużynę naprawy wozów bojowych i samochodów oraz drużynę gospodarczą. Wszystkie te pododdziały były skadrowane. Łącznie w kompanii było 16 żołnierzy. Jej uzbrojenie stanowiły: 1 transporter opancerzony BTR-40 i 12 opancerzonych samochodów rozpoznawczych BRDM-1^[11].

W 1966 rozpoczęto wprowadzanie nowych etatów pokojowo – wojennych dywizji zmechanizowanej, a od 1968 dywizji pancernej. W miejsce pułkowych plutonów rozpoznawczych tworzono kompanie rozpoznawcze^[12], a dywizyjne kompanie rozpoznawcze przekształcano w bataliony rozpoznawcze z kompanią rozpoznawczą na BRDM-ach^[13].

• Zbigniew Grobelny, Robert Tomasik: Ćwiczebne struktury organizacyjne Wojsk Lądowych. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. Instytut Dowodzenia, 2017.
• Jerzy Kajetanowicz. Związki taktyczne i oddziały polskich wojsk pancernych i zmechanizowanych w latach 1945–1970. Zmiany organizacyjne. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 2 (144), 2007. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1731-8157. 
• Waldemar Korzeniowski, Janusz Smykla, Jerzy Szalc: Struktury organizacyjne (ćwiczebne) oddziałów i pododdziałów oraz dane taktyczno-techniczne sprzętu. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Wojsk Zmechanizowanych. Katedra Taktyki Ogólnej, 1999.