Krystyna Moszumańska-Nazar – Wikipedia, wolna encyklopedia

Krystyna Moszumańska-Nazar

Data i miejsce urodzenia	5 września 1924 Lwów
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	27 września 2008 Kraków
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna
Zawód	kompozytorka, pedagog
Odznaczenia
Cytaty w Wikicytatach

Krystyna Moszumańska-Nazar (ur. 5 września 1924 we Lwowie, zm. 27 września 2008 w Krakowie) – polska kompozytorka, profesor i rektor (1987–1993) krakowskiej Akademii Muzycznej.

Uczęszczała do lwowskiej szkoły sióstr benedyktynek ormiańskich^[1], szkoły muzycznej Anny Niementowskiej we Lwowie, następnie do lwowskiego konserwatorium. Po wojnie zmuszona do opuszczenia Lwowa anektowanego przez ZSRR osiadła w Krakowie, gdzie skończyła studia w PWSM jako uczennica Jana Hoffmana w klasie fortepianu i Stanisława Wiechowicza w klasie kompozycji.

Po studiach uczyła fortepianu i teorii w Liceum Muzycznym w Krakowie; wśród jej uczniów byli m.in.: Katarzyna Gärtner, Wojciech Karolak, Krzysztof Meyer i przyszły „skald” Andrzej Zieliński. Od 1963 uczyła w PWSM w Krakowie, obecnej Akademii Muzycznej. W 1975 została dziekanem, w 1978 prorektorem, a w 1987 rektorem tej uczelni (do 1993). Dzięki niej szkoła uzyskała obecną siedzibę, w centrum miasta, w byłym gmachu KW PZPR.

Główne nagrody uzyskane na międzynarodowych konkursach w 1961 i 1962 roku zwróciły na nią uwagę środowiska. Konsekwencją było pierwsze wykonanie na festiwalu „Warszawska Jesień” w 1963. W niedługim czasie zdobyła rangę najwybitniejszej polskiej kompozytorki po Grażynie Bacewicz. Utwory z lat sześćdziesiątych utrzymane były w nurcie sonoryzmu, w późniejszych do głosu doszła umiarkowana tradycja. Charakterystyczne dla kompozytorki było częste i pomysłowe używanie perkusji.

Los tak sprawił, że byłam w bliskim kontakcie z bardzo dobrymi perkusistami polskimi, przede wszystkim jazzowymi, jak i wirtuozami w ogóle: M. Ptaszyńska, J. Pilch, J. Stefański, L.H. Stevens, którzy swoją wirtuozerią i kreacjami zainspirowali mnie w tym obszarze. Zwracali się do mnie o napisanie utworów dla nich. Twierdzili, że czuję perkusję, wykonywali te utwory. I tak powstały 3 Etiudy na perkusję solo, From end to end percussion, Fantazja na marimbafon solo, Warianty na fortepian i perkusję, Interpretacje na flet, taśmę i perkusję czy wreszcie utwór dla pięciu perkusistów Music for five. Ważną rolę perkusja odgrywa też w takich utworach kameralnych jak Pieśń nad Pieśniami, Wyzwanie, Bel canto, Hexaedre, Pour orchestre, Rapsod II, Wariacje koncertujące na flet i orkiestrę kameralną, czy wreszcie Koncert na orkiestrę^[2].

W 2009 roku Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej w Krakowie został w całości poświęcony pamięci Krystyny Moszumańskiej-Nazar^[3].

Skomponowała ok. 70 utworów, m.in.:

• Hexaèdre na orkiestrę (1960)
• Muzyka na smyczki (1962)
• Exodus na orkiestrę (1964)
• Fresk I (1988), II (1992) i III „Lwowski” (1993) na orkiestrę symfoniczną
• Leggiero e mobile na orkiestrę (1996), Kraków 1997
• Variazioni concertanti na flet i orkiestrę kameralną (1965/1966)
• Koncert na perkusję i orkiestrę (1998)
• Madonny polskie na chór mieszany i orkiestrę, do sł. Jerzego Harasymowicza-Broniuszyca (1974)
• utwory kameralne, wokalne

Była teściową Joanny Wnuk-Nazarowej, dyrygentki i byłej minister kultury.

W 1988 otrzymała Doroczną Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich^[4]. W 1999 roku odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[5]. Wcześniej, w 1993, otrzymała Krzyż Oficerski tego orderu^[6]. W 2007 odznaczona Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”^[4].

• Lesław Czapliński, De color concentionis, albo o stylistycznej tożsamości autora. Krystyna Moszumańska-Nazar, klasyk sonoryzmu, w: „Opcje” 1/2009.
• Lwowskie geny osobowości twórczej. Rozmowy z Krystyną Moszumańską-Nazar przeprowadziła Małgorzata Woźna-Stankiewicz, Kraków: Musica Iagellonica 2007.
• Katarzyna Kasperek, Krystyna Moszumańska-Nazar. Katalog tematyczny utworów, Kraków: Akademia Muzyczna w Krakowie 2004.
• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 576. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
• The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. M. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).

• Poczet rektorów Akademii Muzycznej w Krakowie
• Krystyna Moszumańska-Nazar, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] .
• Sylwetka w krakowskim dodatku Gazety Wyborczej
• biogram, spis utworów, dyskografia (w jęz. niem.). mugi.hfmt-hamburg.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-17)].