Hałyćke – Wikipedia, wolna encyklopedia

Hałyćke

Галицьке

Cerkiew pw. Kosmy i Damiana
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Rejon	złoczowski
Powierzchnia	2,771 km²
Wysokość	265 m n.p.m.
Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość	1738 627,21 os./km²
Nr kierunkowy	+380 3265
Kod pocztowy	80733
Tablice rejestracyjne	BC
Położenie na mapie Ukrainy Hałyćke
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Hałyćke
49°48′10″N 24°45′56″E/49,802778 24,765556
Multimedia w Wikimedia Commons

Hałyćke (ukr. Галицьке) – wieś na Ukrainie, w obwodu lwowskim, w rejonie złoczowskim.

Do 1946 roku miejscowość nosiła nazwę Lackie Wielkie (ukr. Ляцке Велике, Lacke Wełyke), a w latach 1946-2024 nazywała się Czerwone (ukr. Червоне).

Na podstawie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Lackie Wielkie to wieś w powiecie złoczowskim, położona 10 km na zachód od Złoczowa^[1]. Wieś położona w paśmie Woroniaków otoczona zalesionymi pagórkami, nad którymi góruje Чортова Гора - 252 m n.p.m. Przez wioskę przebiega droga do Lwowa. Miejscowość w 2001 r. liczyła 1738 mieszkańców^[2].

• 1370 – rok założenia.
• 1340–1772 w ziemi lwowskiej, województwa ruskiego.
• 1772–1918 w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim. W tym okresie, dobra Lackie (wioski Lackie Małe i Lackie Wielkie) zamieszkiwali Rusini (ogółem 1188 osób według spisu ludności z 1857). Parafia greckokatolicka loco. Właścicielem tabularnym obydwu wiosek była Zuzanna hr. Ożarowska.

Do scalenia w 1934 roku^[3] w II Rzeczypospolitej Lackie Wielkie było siedzibą gminy wiejskiej w powiecie złoczowskim województwa tarnopolskiego.

• cerkiew greckokatolicka pw. śś. Kosmy i Damiana z XIX wieku^[4].
• pałac z XVIII w. - budynek jednopiętrowy w stylu empirowym, był nakryty mansardem gontowym z dwoma frontonami i balkonem wspartym na czterech kolumnach. Nad dolnymi oknami znajdowały się dwa sfinksy i dwa orły napoleońskie. Figurki występowały na przemian. W tympanonie umieszczono posążki Minerwy i Fortuny. Na uwagę zasługiwała brama wjazdowa z kamiennymi figurami Herkulesa. Uważa się, że były pozostałościami z dworu, który znajdował się na tym miejscu przed wybudowaniem pałacu. Pałac należał do Strzemboszów^[5]. Z tej rodziny pochodziła Zuzanna (żona de Fresnela, a następnie hrabiego Ożarowskiego), która ufundowała w Lackiem klasztor Sióstr Opatrzności Bożej. Wspomnianym siostrom przekazała również swój pałac. Dzięki opiece sióstr pałac przetrwał I wojnę światową w stanie pierwotnym (nie był przebudowywany ani zniszczony) - opis z 1926. Współcześnie nie ma już po nim śladu.
• ruiny klasztoru Sióstr Opatrzności Bożej. W latach okupacji niemieckiej w zabudowaniach gospodarczych klasztoru mieścił się obóz pracy dla Żydów, zlikwidowany w lipcu 1943 roku (rozstrzelano 600 więźniów, wcześniej zmarło 150)^[6].
• pozostałość po mauzoleum Strzemboszów
• w lesie pod Lackiem znajdował się głaz z tajemniczymi napisami o literach gotyckich. Według tradycji upamiętniał nieszczęśliwą miłość Zuzanny Ożarowskiej do pewnego malarza; obecnie zdobi dziedziniec zamku w Złoczowie.

• Bitwa pod Lackiem Wielkiem

• A. Czołowski, B. Janusz Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, Tarnopol 1926 (Nakładem Powiatowej Organizacji Narodowej).
• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, Warszawa, 1880–1902, s. 59.

• Lackie Wielkie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 59 .
• Hałyćke, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 208 .
• Barwny opis wędrówki w poszukiwaniu pałacu Zuzanny Ożarowskiej