French
DeutschMetro w Nowym Jorku – Wikipedia, wolna encyklopedia
| metro | |
 Logo MTA New York City Subway | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Organizator | |
| Operator | New York City Transit Authority |
| Liczba linii | 27 |
| Lata funkcjonowania | od 1904 |
| Dzienna liczba pasażerów | 5 655 755 (2016)[1] |
| Roczna liczba pasażerów | 1 756 814 800 (2016)[1] |
| Infrastruktura | |
| Długość sieci | tras: 394 km |
| Rozstaw szyn | 1435 mm |
| Liczba stacji | 472 |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów | 6418 (grudzień 2017)[2] |
| Strona internetowa | |
Metro w Nowym Jorku (ang. New York City Subway) – system podziemnej kolei miejskiej w Nowym Jorku. Ma najwięcej na świecie stacji – 472[3], a także najwięcej na świecie linii metra – 27[4]. Ich łączna długość to 394 km[5] i 1112 km długości toru. Dziennie przewozi ok. 5,65 mln osób (2016)[6]. Jest czwartą siecią metra na świecie pod względem rocznej liczby przewożonych pasażerów (ok. 1,8 miliarda pasażerów w 2016)[7] oraz drugą najstarszą w USA (starsze jest tylko metro w Bostonie).
Metro nowojorskie jest jednym z trzech na świecie, które całodobowo są dostępne dla pasażerów. Opłaty za przejazd dokonuje się za pomocą karty MetroCard lub systemu OMNY. Współpracująca z metrem nowojorskim sieć Port Authority Trans-Hudson łączy Manhattan z Jersey City, Hoboken, Harrison oraz Newark, składa się ona z 22,2 km torów.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwszą linię metra w Nowym Jorku otwarto 27 października 1904 roku. Nazywała się Ninth Avenue Line i została zamknięta w 1958 r. Jej właścicielem była spółka Interborough Rapid Transit Company (IRT). Po pewnym czasie pojawił się na rynku konkurent Brooklyn Rapid Transit Company (BRT), który zmienił później nazwę na Brooklyn-Manhattan Transit Corporation (BMT), który budował głównie metro na Brooklynie. W 1932 roku powstała pierwsza linia budowana przez miasto, a tym samym powstało jeszcze jedno przedsiębiorstwo zajmujące się metrem w Nowym Jorku: Independent Subway System (IND). W 1953 roku powstał The New York City Transit Authority, który przejął zarząd nad całą komunikacją w mieście, w tym nad metrem. Od tej pory był tylko jeden właściciel metra, dzięki czemu łatwiej jest nim podróżować (np. wcześniej nie można było przechodzić pomiędzy stacjami różnych właścicieli nie wychodząc na powierzchnię). W 1968 r. nad The New York City Transit Authority przejął zarząd Metropolitan Transportation Authority (MTA) i zarządza metrem do dzisiaj.
Rekordy
[edytuj | edytuj kod]- 23 września 2014 pobity został rekord – od kiedy prowadzone są dobowe statystyki (1985) – dziennego przewozu pasażerów, który wyniósł ponad 6 mln pasażerów. We wrześniu 2014 z szybkiej kolei miejskiej w Nowym Jorku skorzystało blisko 150 mln ludzi, był to najwyższy wynik od ponad 60 lat[8].
Linie metra w Nowym Jorku
[edytuj | edytuj kod]
| Nazwa | Trasa | |
|---|---|---|
 | Broadway–Seventh Avenue Local | Van Cortlandt Park–242nd Street ↔ South Ferry |
 | Seventh Avenue Express | Wakefield–241st Street ↔ Flatbush Avenue–Brooklyn College/New Lots Avenue |
 | Seventh Avenue Express | Harlem–148 Street ↔ New Lots Avenue |
 | Lexington Avenue Express | Woodlawn ↔ Crown Heights–Utica Avenue/New Lots Avenue |
 | Lexington Avenue Express | Eastchester–Dyre Avenue/Nereid Avenue ↔ Flatbush Avenue–Brooklyn College/New Lots Avenue |
  | Lexington Avenue Local Pelham Bay Park Express | Pelham Bay Park/Parkchester ↔ Brooklyn Bridge–City Hall |
  | Flushing Local Flushing Express | Flushing–Main Street ↔ 34th Street–Hudson Yards |
 | Eighth Avenue Express | Inwood–207 Street ↔ Ozone Park–Lefferts Boulevard/Far Rockaway–Mott Avenue/Rockaway Park–Beach 116th Street |
 | Sixth Avenue Express | Bedford Park Boulevard/145th Street ↔ Brighton Beach |
 | Eighth Avenue Local | 168th Street ↔ Euclid Avenue |
 | Sixth Avenue Express | Norwood–205th Street ↔ Coney Island–Stillwell Avenue |
 | Eighth Avenue Local | Jamaica Center–Parsons/Archer ↔ World Trade Center |
 | Queens Boulevard Express/Sixth Avenue Local | Jamaica–179th Street ↔ Coney Island–Stillwell Avenue |
 | Brooklyn-Queens Crosstown | Court Square ↔ Church Avenue |
 | Nassau Street Local | Jamaica Center–Parsons/Archer ↔ Broad Street |
 | 14th Street–Canarsie Local | Eighth Avenue ↔ Canarsie–Rockaway Parkway |
 | Queens Boulevard/Sixth Avenue Local | Forest Hills–71st Avenue ↔ Middle Village–Metropolitan Avenue |
 | Broadway Express | Astoria–Ditmars Boulevard/96th Street ↔ Coney Island–Stillwell Avenue |
 | Second Avenue/Broadway Express/Brighton Local | 96th Street ↔ Coney Island–Stillwell Avenue |
 | Broadway Local | Forest Hills–71st Avenue ↔ Bay Ridge–95th Street |
 | 42nd Street Shuttle | Times Square ↔ Grand Central |
| | Franklin Avenue Shuttle | Franklin Avenue ↔ Prospect Park |
 | Rockaway Park Shuttle | Broad Channel ↔ Rockaway Park–Beach 116th Street |
 | Second Avenue Local | 125th Street ↔ Hanover Square (W 2011 roku w trakcie budowy)[9] |
 | Broadway Local | Astoria–Ditmars Boulevard ↔ Whitehall Street–South Ferry |
 | Nassau Street Express | Jamaica Center–Parsons/Archer ↔ Broad Street |
Wpływ zamachów z 11 września na metro nowojorskie
[edytuj | edytuj kod]Stacja Cortlandt Street na Manhattanie została czasowo zamknięta z powodu gruzów, które po zawaleniu się wież zniszczyły część stacji.
Połączenia
[edytuj | edytuj kod]- 60th Street Tunnel Connection (Queens)
- Chrystie Street Connection (Manhattan)
Tabor
[edytuj | edytuj kod]Według stanu na grudzień 2017 metro nowojorskie dysponuje flotą 6418 wagonów metra[2]
| Oznaczenie | Lata budowy wykonawca | Zdjęcie | Numeracja | Obsługiwane linie | Stacja techniczno-postojowa |
|---|---|---|---|---|---|
| R44 | 1971-1972 St Louis Car Company |  | 388-466
| Staten Island Railway |
|
| R46 | 1975-1978 Pullman Company |  | 5482-6258
|  |
|
| R62 | 1983-1985 Kawasaki Heavy Industries |  | 1301-1625
|   |
|
| R62A | 1984-1987 Bombardier Transportation |  | 1651-2475
|  |
|
| R68 | 1986-1988 Westinghouse Electric Corporation, AMRail |  | 2500-2924
|   |
|
| R68A | 1988-1989 Kawasaki Heavy Industries |  | 5001-5200
| |
|
| R142 | 1999-2003 Bombardier Transportation |  | 1101-1250, 6301-7180
|    |
|
| R142A | 1999-2004 Bombardier Transportation |  | 7211-7810
| |
|
| R143 | 2001-2003 Kawasaki Heavy Industries |  | 8101-8312
|  |
|
| R160A | 2005-2010 Alstom |  | 8313-8652, 8313-8652 8653-8712, 9233-9802
|  
|
|
| R160B | 2005-2010 Kawasaki Heavy Industries |  | 8713-9232, 9803-9942
|     |
|
| R188 | 2010-2016 Kawasaki Heavy Industries | 7811–7898, 7899–7936
|  |
| |
| R179 | 2016-2019 Bombardier Transportation | 3010–3049, 3238–3327, 3050–3237
| |
| |
| R211A | 2021- Kawasaki Heavy Industries | 4060–4499
| |
| |
| R211T | 2021- Kawasaki Heavy Industries | 4040–4059
| |
|
Galeria metra w Nowym Jorku
[edytuj | edytuj kod]-
Stacja Wall Street na linii 7th Avenue (2010) -
Pociąg metra w Nowym Jorku od wewnątrz -
Pociąg metra od zewnątrz -
Pociąg roboczy na trasie linii F. Stacja Church Avenue (IND Culver Line) -
Stacja Broad Channel -
-
Wejście do stacji Times Square – 42nd Street -
Wejście do stacji Roosevelt Avenue / 74th Street -
Nieczynna stacja 91st Street
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Introduction to Subway Ridership. MTA info. [dostęp 2018-03-04]. (ang.).
- ↑ a b MTA New York City Transit at a Glance. MTA info. [dostęp 2018-03-04]. (ang.).
- ↑ World Metro Database. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
- ↑ New York. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
- ↑ World Metro Database. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
- ↑ World Metro Database. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
- ↑ Subway and Bus Ridership. web.mta.info. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
- ↑ Subway Ridership Breaks Records. mta.info, 2014-10-22. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
- ↑ Podziemna kolej. „Świat Nauki”. nr. 8 (240), s. 50-51, sierpień 2011. Prószyński Media. ISSN 0867-6380.