French
DeutschNicolae Titulescu – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Minister finansów Rumunii | |
| Okres | od 1917 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister finansów Rumunii | |
| Okres | od 1920 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister spraw zagranicznych Rumunii | |
| Okres | od 1927 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister spraw zagranicznych Rumunii | |
| Okres | od 1932 |
| Poprzednik | |
| Następca | Gheorghe Tătărescu (p.o.) |
| Minister spraw zagranicznych Rumunii | |
| Okres | od 1934 |
| Poprzednik | Gheorghe Tătărescu (p.o.) |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
                      | |
Nicolae Titulescu (ur. 4 marca 1882 w Krajowej, zm. 17 marca 1941 w Cannes) – rumuński polityk i dyplomata.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]10 lipca 1917 został mianowany ministrem finansów w rządzie Iona I.C. Brătianu[1]. W 1919 reprezentował Rumunię na paryskiej konferencji pokojowej[2]. 13 czerwca 1920 ponownie objął kierownictwo ministerstwa finansów (do 17 grudnia 1921)[3]. Nadzorował przygotowanie pierwszego budżetu państwa po wprowadzeniu do obiegu emitowanych przez Generalny Bank Rumunii lei (przyjęty 1 kwietnia 1921). Zainicjował również reformę systemu podatkowego[4]. Dwukrotnie (od 6 lipca 1927[5] do 4 sierpnia 1928[6] oraz od 20 października 1932[7] do 29 sierpnia 1936[8]) pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych[a]. Był zwolennikiem zawierania traktatów dwustronnych; miały one w zamierzeniu zapewnić Rumunii bezpieczeństwo, poprzez powstanie systemu państw połączonych wzajemnymi zobowiązaniami[9]. Wspierał współpracę międzyrządową w ramach Małej Ententy. W lutym 1933 w Genewie podpisał protokół, na mocy którego utworzono jej Stałą Radę[10]. Doprowadził także do powołania Ententy Bałkańskiej (stosowne porozumienie podpisano w Atenach 9 lutego 1934)[11].
W czasie, gdy kierował MSZ, doszło do znacznego osłabienia relacji polsko-rumuńskich i sojusz obronnego[12]. Wiązało się to z przeorientowaniem przez Titulescu polityki rumuńskiej ku promowanemu przez Francję paktowi wschodniemu, któremu przeciwna była II RP[12].
Początkowo sceptyczny wobec normalizacji stosunków z ZSRR, później dążył do ich poprawy. Strona rumuńska złożyła swoje podpisy pod umową określającą agresora (3 lipca 1933) sygnowaną także przez Związek Radziecki i jego sąsiadów, w tym Polskę[13]. 9 czerwca 1934 w Genewie Titulescu spotkał się z ludowym komisarzem spraw zagranicznych Maksymem Litwinowem. Ministrowie wymienili między sobą listy mówiące między innymi o wzajemnym uznaniu suwerenności. Celem polityki Titulescu było wypracowanie między Rumunią i ZSRS porozumienia podobnego do układu między Francją a ZSRS oraz związanego z nim układu czechosłowacko-sowieckiego[12].
21 lipca 1936 podpisano protokół mówiący o możliwości uregulowania spornych kwestii dotyczących Besarabii[12]. Po dymisji Titulescu został on wymówiony przez stronę radziecką[14].
Był też cenionym dyplomatą. Pełnił funkcje ambasadora w Londynie i stałego reprezentanta przy Lidze Narodów. Przewodniczył Zgromadzeniu tej organizacji w 1930 i 1931[15].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Rumuńskie[16]
- Krzyż Wielki Orderu Karola I
- Łańcuch Orderu Ferdynanda I
- Krzyż Wielki Orderu Ferdynanda I
- Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Rumunii z Mieczami
- Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii (1913)
- Medal Jubileuszowy Karola I (1906)
- Medal Wysiłku Kraju (1913)
- Medal Odwagi i Wierności I klasy (1913)
- Krzyż Pamiątkowy Wojny 1916-1918 (1918)
- Zagraniczne[16]
- Krzyż Wielki Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego (Wielka Brytania)
- Krzyż Wielki Orderu Orła Białego (Serbia)
- Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja, 1925)
- Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja)
- Krzyż Wielki Orderu Chrystusa (Portugalia)
- Krzyż Wielki Orderu Św. Maurycego i Łazarza (Włochy)
- Krzyż Wielki Orderu Maltańskiego (SMOM)
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)
- Krzyż Wielki Orderu Piusa IX (Watykan, 1928)
- Krzyż Wielki Orderu Orła Azteckiego (Meksyk)
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia (Polska)
- Krzyż Wielki Orderu Białej Róży (Finlandia)
- Krzyż Wielki Orderu Oswobodziciela (Boliwia)
- Order Świętego Aleksandra (Bułgaria)
- Order Orła Białego (Polska, 1933)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ z przerwą między 2 a 10 października 1934
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ CABINET BRATIANU 4. Elisanet.fi. [dostęp 2011-06-25]. (ang.).
- ↑ Willaume 2004 ↓, s. 337.
- ↑ CABINET AVARESCU 2. Elisanet.fi. [dostęp 2011-06-25]. (ang.).
- ↑ Willaume 2004 ↓, s. 112.
- ↑ CABINET BRATIANU 7. Elisanet.fi. [dostęp 2011-06-25]. (ang.).
- ↑ CABINET V.BRATIANU. Elisanet.fi. [dostęp 2011-06-25]. (ang.).
- ↑ CABINET MANIU 3. Elisanet.fi. [dostęp 2011-06-25]. (ang.).
- ↑ CABINET TATARESCU 2. Elisanet.fi. [dostęp 2011-06-25]. (ang.).
- ↑ Willaume 2004 ↓, s. 128.
- ↑ Willaume 2004 ↓, s. 128–129.
- ↑ Willaume 2004 ↓, s. 130.
- ↑ a b c d Stanisław Żerko, Kryzys w stosunkach między Polską a Rumunią w latach 1934–1936 w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych, „Dzieje Najnowsze” (2), 2016, s. 20.
- ↑ Konwencja o określeniu napaści, podpisana w Londynie 3 lipca 1933 r. (Dz.U. 1933 nr 93 poz. 712), Convention for the Definition of Aggression, Annex and Protocol of Signature. Signed at London, July 3rd, 1933 (1934 LNTSer 75; 147 LNTS 67)
- ↑ Willaume 2004 ↓, s. 131.
- ↑ Willaume 2004 ↓, s. 129.
- ↑ a b Ordine şi distincţii. titulescu.eu (Fundaţia Europeană Titulescu). [dostęp 2015-12-03]. (ros.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Małgorzata Willaume: Rumunia. Warszawa: Trio, 2004. ISBN 83-88542-74-5.
| Zjednoczone Księstwa Rumunii | |
|---|---|
| Królestwo Rumunii |
|
| Rumuńska Republika Ludowa | |
| Rumuńska Republika Socjalistyczna | |
| Rumunia |
