French
DeutschObwód charkowski – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Obwód | |||||
 | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba | |||||
| Kod ISO 3166-2 | UA-63 | ||||
| Gubernator | |||||
| Powierzchnia | 31 415 km² | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności |
| ||||
| Tablice rejestracyjne | AX; KX | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| Liczba rejonów | 7 | ||||
Położenie na mapie | |||||
| Strona internetowa | |||||
Obwód charkowski (ukr. Харківська область) – jeden z 24 obwodów Ukrainy. Leży we wschodniej części Ukrainy, od północy graniczy z Rosją, od wschodu z obwodem ługańskim, od południowego wschodu z obwodem donieckim, od południowego zachodu z obwodem dniepropetrowskim, od zachodu z obwodem połtawskim, od północnego zachodu z obwodem sumskim. Obwód zajmuje powierzchnię 31 415 km², co stanowi 5,2% powierzchni Ukrainy.
Obwód charkowski jest trzecim najbardziej zaludnionym obwodem na Ukrainie. Ponad połowa mieszkańców mieszka w stolicy obwodu Charkowie. W stolicy okręgu większość mieszkańców posługuje się językiem rosyjskim, na prowincji natomiast ludność używa dialektu stanowiącego mieszankę języka rosyjskiego i ukraińskiego, zwanego surżyk.
Obwód leży na obszarze Ukrainy Słobodzkiej (północna i środkowa część) i Zaporoża (południowa część).
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Terytorium obwodu zostało zaludnione w późnym paleolicie (10–12 tys. lat temu), lecz archeologowie odkryli na tym terenie ślady człowieka neandertalskiego pochodzące sprzed 80 tys. lat.
W czasach Jagiellonów obszar znajdował się w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1503 Litwa utraciła północno-wschodnią część regionu. Południowo-zachodnia część w 1569 przeszła w granice Korony Królestwa Polskiego. Administracyjnie przynależała do województwa kijowskiego prowincji małopolskiej. Do lat 30. XVII wieku tereny dzisiejszego obwodu charkowskiego były stosunkowo słabo zaludnione. W czasie powstania Chmielnickiego nastąpił znaczny napływ ukraińskich chłopów z obszarów objętych walkami. W 1656 na mocy ugody perejasławskiej, tereny te razem z całą Ukrainą Lewobrzeżną zostały włączone do Rosji. Utratę obszaru przez Polskę zatwierdził traktat Grzymułtowskiego w 1686 r.
Przez kolejne 340 lat obszar był silnie rusyfikowany. W połowie XVIII wieku Charków stał się centrum administracyjnym oraz kulturalnym Imperium Rosyjskiego. W latach 1919–1934 stolica obwodu była jednocześnie stolicą Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Obwód charkowski we współczesnych granicach został utworzony 27 lutego 1932. Obwody charkowski oraz kijowski były najbardziej dotkniętymi rejonami w czasach wielkiego głodu na Ukrainie w latach 30. W latach II wojny światowej o Charków toczyły się cztery ciężkie bitwy.
W 1940 Charków był jednym z miejsc zbrodni katyńskiej. W 2000 r. w Charkowie został otwarty Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Skład narodowościowy obwodu w 2001 roku według ukraińskiego spisu powszechnego[2]:
- Ukraińcy: 2048,7 tys. (70,7%)
- Rosjanie: 742 tys. (25,6%)
- Białorusini: 14,7 tys. (0,5%)
- Żydzi: 11,5 tys. (0,4%)
- Ormianie: 11,1 tys. (0,4%)
- Azerowie: 5,6 tys. (0,2%)
- Gruzini: 4,4 tys. (0,15%)
- Tatarzy: 4,2 tys. (0,14%)
- Mołdawianie: 2,5 tys. (0,09%)
- Wietnamczycy: 2,4 tys. (0,08%)
Największe miasta
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 року [online] [dostęp 2021-07-31] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-26] (ukr.).
- ↑ Всеукраїнський перепис населення 2001 | English version | Results | General results of the census | National composition of population | Kharkiv regio... [online], 2001.ukrcensus.gov.ua [dostęp 2017-11-25].
| Obwody | |
|---|---|
| Republika autonomiczna | |
| Miasta wydzielone | |
| Miasta obwodowe |
