Opoczno – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Opoczno (ujednoznacznienie).

Opoczno

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Zamek Kazimierzowski w Opocznie, obecnie Muzeum Regionalne
Herb Flaga
Dewiza: Nasza historia i dzień dzisiejszy jest naszą dumą
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	opoczyński
Gmina	Opoczno
Data założenia	1191 (Kościół św. Magdaleny)
Prawa miejskie	XIV w.
Burmistrz	Michał Konecki
Powierzchnia	26,99[1] km²
Wysokość	190 m n.p.m.
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	21 060[2] 850,9 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 44
Kod pocztowy	26-300
Tablice rejestracyjne	EOP
Położenie na mapie gminy Opoczno Opoczno
Położenie na mapie Polski Opoczno
Położenie na mapie województwa łódzkiego Opoczno
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego Opoczno
51°22′38″N 20°17′13″E/51,377222 20,286944
TERC (TERYT)	1007044
SIMC	0967943
Urząd miejski ul. Staromiejska 6 26-300 Opoczno
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Opoczno (ros. Опочно, jid. ‏אפאטשנא‎, hebr. ‏אופוצ'נו‎) – miasto w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Opoczno. Położone nad rzekami Wąglanką i Drzewiczką, na krańcu Wyżyny Przedborskiej, historycznie w Małopolsce a dokładnie w Ziemi Radomskiej. Stare Opoczno i Nowe Opoczno były miastami królewskimi Korony Królestwa Polskiego^[3]. Miasto królewskie w powiecie opoczyńskim województwa sandomierskiego w drugiej połowie XVI wieku^[4].

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 roku miasto liczyło 21 060 mieszkańców^[2].

Miasto leży we wschodniej części województwa łódzkiego, w północnej części mezoregionu Wzgórza Opoczyńskie^[5], szerzej na pograniczu Wyżyny Małopolskiej i Niziny Mazowieckiej, u ujścia rzeki Wąglanki do Drzewiczki – prawego dopływu Pilicy.

Historycznie należy do Małopolski (dokładnie Ziemia Radomska). Leżało w ziemi sandomierskiej, następnie w województwie sandomierskim, gdzie było siedzibą powiatu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. piotrkowskiego, zaś przed 1975 r. do woj. kieleckiego.

 Osobny artykuł: Targ w Opocznie.

• 1191 – wymienienie drewnianego kościoła pw. św. Magdaleny^[6]
• 1284 – wzmianka o miejscowości Opoczno w związku z przypisaniem osady przez Leszka Czarnego do kolegiaty sandomierskiej
• 1347 – przeniesienie osady z kościołem św. Marii Magdaleny ze Staromieścia (w rejonie dzisiejszego cmentarza parafialnego) na obecne miejsce
• 1349 – Kazimierz Wielki wymienia Opoczno w dokumencie jako miejscowość leżącą na drodze kupieckiej z komorą celną. Opoczno leżało na skrzyżowaniu drogi z Torunia do Lwowa oraz z Wrocławia do Włodzimierza
• 1365 – przywilej Kazimierza Wielkiego przenoszący miasto Opoczno z prawa średzkiego na prawo magdeburskie^[7]
• Pierwszym starostą miasta w 1368 został Sobek z Wyszkowic
• 1405 – na terenie miasta został zbudowany szpital (budynek obecnie nie istnieje, spłonął w pożarze miasta w roku 1462). Instytucji sfinansowanej przez wójta opoczyńskiego Jana Hanko Kiełbasę nadano nazwę Szpital Świętego Ducha i świętego Leonarda a prowadzeniem szpitala zajmowali się zakonnicy z Zakonu Ducha Świętego, który istniał w Opocznie do kasaty w roku 1864^[8][9]
• 1409, 1413, 1414, 1432 – na zamku w Opocznie przebywał król Władysław Jagiełło
• Rozwój miasta nastąpił w okresie od XIV do XVI wieku
• XV – XVIII w. – miejsce sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego^[10]
• 1440 – sprzedanie przez króla starostwa Mszczujowi ze Skrzynna herbu Łabędź za 400 grzywien
• 1459 – król przeniósł zastaw Opoczna z rąk Jana Mszczujowica ze Skrzynna w ręce kasztelana radomskiego Eustachego ze Sprowy
• 1478 – po śmierci Eustachego ze Sprowy prawa do dochodów ze starostwa przeszły na jego synów Jana i Stanisława Odrowążów ze Sprowy
• 1483 – wielki pożar miasta, w związku z czym król zwolnił mieszczan z podatków na 8 lat
• 1550 – za zgodą króla Zygmunta Augusta miasto zostało wyposażone w sieć wodociągów^[9]
• 1555 – starostwo wykupił za zgodą króla stolnik sieradzki Wincenty Przerembski
• 1582 – Opoczno uzyskało przywilej de non tolerandis Judaeis^[11].
• 1646 – w Opocznie wybudowana została synagoga
• 1655, 11 września – pod miastem doszło do potyczki pomiędzy wojskami polskimi i szwedzkimi pod dowództwem feldmarszałka Wittenberga^[12]. W wyniku trwających wojen szwedzkich miasto zostało zniszczone
• 1787 – na zamku w sali sądowej owacyjnie przywitany został król Stanisław August Poniatowski
• 1793 – wybudowanie nowego murowanego parterowego dworu starostwa w Opocznie-Starostwie
• przed 1800 – wybudowanie przez społeczność żydowską synagogi
• 1795 – wcielenie do zaboru austriackiego
• 1809 – miasto włączone do Księstwa Warszawskiego
• 1815 – miasto w zaborze rosyjskim (w ramach Królestwa Polskiego)^[13]
• 1874 – odbudowa zamku na starych fundamentach
• 1880 – uruchomiono produkcję płytek ceramicznych, dziś znanych pod marką „Opoczno” lub „Opoczno S.A.”
• Kolejnym trudnym dla miasta okresem są lata 1891–1893, kiedy wybucha epidemia cholery
• 1885–1890 – budowa linii kolejowej^[14]
• 1900 – w Opocznie powstała Ochotnicza Straż Ogniowa
• 1910 – na terenie miasta zbudowano sieć elektryczną
• maj 1915 – do miasta wkraczają węgierskie oddziały gen. Hermana von Kövessa
• 2 sierpnia 1919 – miasto w wyniku ustalenia nowego podziału administracyjnego zostało przyłączone do województwa kieleckiego
• 1 kwietnia 1939 – Opoczno zostaje włączone do województwa łódzkiego
• listopad 1940 – utworzenie przez Niemców getta dla ludności żydowskiej^[15]. Przebywało w nim ok. 4000 osób z Opoczna i okolic^[15]. W lipcu 1942 ok. 400 osób wywieziono do Skarżyska-Kamiennej, w październiku 1942 ok. 3000 do obozu zagłady w Treblince^[15]. W trzech egzekucjach na terenie getta zamordowano ok. 250 osób^[15]. Zostało ono zlikwidowane w styczniu 1943^[15].
• lipiec 1942 – grupa konspiracyjna miejscowych Żydów oraz partyzantów z Gwardii Ludowej przecina linię telefoniczną w mieście i rozbraja polskich kolaboracyjnych „granatowych” policjantów, a także konfiskuje pieniądze z kasy miejscowego Judenratu przeznaczone na podatki dla Niemców^[16]
• 1945 – miasto zostało zdobyte przez wojska Armii Czerwonej, co zakończyło okres okupacji niemieckiej^[17].
• 1953 – otwarta zostaje pierwsza linia autobusowa PKS
• maj 1979 – otwarty zostaje Miejski Dom Kultury
• 1962 – w 20 rocznicę powstania PPR w Alei Sportowej odsłonięto obelisk ku czci ofiar hitlerowskiego terroru w rejonie Opoczna^[18]
• luty 1990 – ukazuje się pierwszy numer tygodnika zatytułowanego „Opoczyńskie Wieści”
• 1994 – powstaje czasopismo „Nowe Echa” skierowane do mieszkańców gminy Opoczno
• 1999 – miasto podczas reformy administracyjnej staje się stolicą nowego powiatu opoczyńskiego; w ramach reformy szkolnictwa w mieście utworzono dwa gimnazja
• Na początku roku 2000 honorowym obywatelem miasta Opoczna został Jan Paweł II
• 14 grudnia 2014 – otwarcie stacji kolejowej Opoczno Południe

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa^[19] na listę zabytków wpisane są obiekty:

• śródmieście miasta, nr rej.: 303 z 4.12.1956
• zespół kościoła parafialnego pw. św. Bartłomieja, ul. Kościelna 2:
  • kościół, 1365, 1939, nr rej.: 307 z 1.12.1956 oraz 352 z 21.06.1967
  • dzwonnica, pierwsza połowa XIX, nr rej.: j.w.
  • plebania, 1622, nr rej.: 838 z 6.02.1959
• zamek, obecnie muzeum, pl. Zamkowy 1, połowa XIV w., XVII w., 1927 nr rej.: 306 z 30.11.1956 oraz 272 z 3.11.1977
• zespół dworski „starostwo”, ul. Parkowa / Kolberga, XVII-XIX w., nr rej.: 779 z 30.05.1972 oraz 256 z 6.10.1995:
  • dwór
  • oranżeria
  • spichrz (lamus)
  • dwa czworaki
  • park
• dom „Esterki” (obecnie Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna), ul. Kościuszki 15, 1500, nr rej.: 305 z 30.11.1956 i z 21.06.1967
• Nowy cmentarz żydowski w Opocznie – data jego powstania pozostaje nieznana, znajduje się on przy ulicy Limanowskiego 23. Wskutek dewastacji – najpewniej z okresu II wojny światowej – do naszych czasów nie zachowały się żadne nagrobki^[20]. Zobacz też: Stary cmentarz żydowski w Opocznie

 Osobny artykuł: Zamek Kazimierzowski w Opocznie.

Początki historii zamku sięgają XIV w., kiedy to z inicjatywy Kazimierza Wielkiego na terytorium Polski powstało wiele zamków obronnych. Zamek opoczyński, zbudowany jednocześnie z murami miasta, był typowym zamkiem miejskim tzn. leżał w obrębie miasta. Ze względu na brak źródeł trudno jest ustalić, jak wyglądał w swojej pierwotnej formie.

Zamek opoczyński spełniał rolę siedziby administracyjnej starostów, którzy mieli obowiązek utrzymywania go w stanie pełnego przygotowania na wypadek wojny. Zamek w Opocznie spłonął prawdopodobnie w trakcie wielkiego pożaru miasta w XV wieku. Po remoncie użytkowano go w XVI i XVII wieku, aż do zniszczenia w czasach Potopu szwedzkiego. W ograniczonej formie użytkowano go także później m.in. w wieży mieściło się więzienie. W XVIII wieku po remoncie podejmowano w nim króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W pierwszej połowie XIX wieku był już ruiną. Dzisiejsza forma budynku to efekt historyzującej przebudowy z 1927 roku fragmentu gmachu z XIX wieku, który zbudowano w miejscu gotyckiego zamku. Obecnie w zamku swoją siedzibę ma Muzeum Regionalne.

 Osobny artykuł: Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie.

Kościół zbudowano w stylu gotyckim około 1365 roku z fundacji Kazimierza Wielkiego. Posiadał jedną nawę i wieżę. Został zrujnowany w 1812 roku gdy pełnił rolę szpitala. Restaurowany około 1850 przez Henryka Marconiego, rozebrany częściowo 1934 z zachowaniem gotyckiego prezbiterium będącego obecnie boczną kaplicą. Istniejący współcześnie kościół wybudowano w latach 1935–1949.

• kaplica gotycka (dawne prezbiterium kościoła z XIV wieku)
• chrzcielnica gotycka z XV wieku z herbami Rola, Nałęcz, Orzeł, Jastrzębiec, Leliwa, Odrowąż, Poraj, Łabędź
• nagrobek renesansowy rycerza Adam Śmigielskiego z Bnina herbu Ogończyk z 1616 r.
• nagrobek renesansowy chorążego rawskiego Piotra Załuskiego z 1630 r.
• nagrobek Jerzego Karwickiego i Anny z Podlodowskich z 1623 roku
• stalle renesansowe

Znajdująca się przy rynku kamienica, jest obok zamku, plebanii i zachowanego gotyckiego prezbiterium kościoła, najstarszym zachowanym budynkiem w mieście. Tradycja wiąże powstanie domu Esterki z legendarną ukochaną króla Kazimierza Wielkiego – Żydówką Esterą. Legenda głosi, że Kazimierz Wielki poznał Esterkę polując w lasach pod Opocznem. Podobno gdy zbierała zioła dla swojego dziadka, wypadł na nią spłoszony tur i już miał ją zmiażdżyć, gdy przeszyty oszczepem runął u jej stóp. Początkowo król nie zdradzał, kim jest i podawał się za dworzanina królewskiego.

Istniejący dzisiaj budynek powstał w XVI wieku, lecz uległ zrujnowaniu w pierwszej połowy XIX wieku. Został odbudowany w 1893 r. w nowym kształcie, a w 1927 roku ponownie przebudowany według projektu architekta Majewskiego i z tego okresu pochodzi jego dzisiejszy wygląd. Z pierwotnego budynku na parterze zachowały się dwie sale o sklepieniu kolebkowym oraz tak samo sklepiona piwnica. Ponad oknami pierwszego piętra dojrzeć można fragmenty majuskułowych napisów łacińskich z XVI wieku Zręczna rada nastąpiła, Mąż doskonały służył czasowi, Wszystko obiecał poświęcić pracy i Bogu, Mąż cierpliwy błądził wygnany z miasta jako pasterz któremu oddano w opiekę rzeczy (miasto). W górnej części frontonu widnieje herb województwa sandomierskiego, do którego Opoczno niegdyś należało. Na frontonie kamienicy 19 marca 1931 r. wmurowano tablicę z popiersiem marszałka Józefa Piłsudskiego. Obecnie w budynku znajduje się biblioteka^[21].

Na placu Kościelnym znajduje się piętrowa kamienna plebania z 1622 roku. Podobno w 1655 roku przebywał w niej dowodzący szwedzką armią w czasie Potopu feldmarszałek Arvid Wittenberg. Obecnie na parterze zachowały się pomieszczenia sklepione kolebkowo z lunetami. Nad wejściem wmurowana jest kamienna płyta z poł. XVII w. z herbami Dębno i Lewart. Pośrodku znajduje się tablica żeliwna z napisem informującym o fundacji plebanii przez Jana Alberta Liwskiego, proboszcza opoczyńskiego. Na płycie widnieje również godło z Orłem Białym i herbem Wazów^[21].

Mury obronne w Opocznie rozpoczęto budować zapewne wkrótce po lokacji miasta w 1365 r. Mury zbudowane z kamienia miały długość około 950 metrów i wzmacniały je wysunięte prostokątne baszty otwarte od strony miasta. Mury wzmiankowano w 1550 roku. W XVII wieku remontowano je w obawie przed atakiem Tatarów i Turków. Na mapie miasta z 1820 roku widać jeszcze znaczne zachowane odcinki murów. Do dzisiaj zachował się jedynie fragment średniowiecznego muru obronnego w piwnicy domu przy ul. Kołomurnej 13. Nie wiadomo czy Opoczno miało dwie czy trzy bramy miejskie, wzmiankowano jedynie jedną z nich w 1455 roku u wylotu ulicy biegnącej z rynku ku rzece. W 1599 roku na podstawie zezwolenia Zygmunta III Wazy przebito nową bramę od strony Krakowskiego Przedmieścia i był to wylot z zamku na zewnątrz obwodu fortyfikacji. Zarówno mury jak i bramy miejskie zostały rozebrane podczas regulacji w XIX wieku^[22].

Zabytki wpisane na listę zabytków:

• śródmieście miasta, nr rej.: 303 z 4.12.1956
• zespół kościoła parafialnego pw. św. Bartłomieja, ul. Kościelna 2:
  • kościół, 1365, 1939, nr rej.: 307 z 1.12.1956 oraz 352 z 21.06.1967
  • dzwonnica, 1 poł. XIX, nr rej.: j.w.
  • plebania, 1622, nr rej.: 838 z 6.02.1959
• zamek, obecnie muzeum, pl. Zamkowy 1, poł. XIV w., XVII w., 1927 nr rej.: 306 z 30.11.1956 oraz 272 z 3.11.1977
• zespół dworski „starostwo”, ul. Parkowa / Kolberga, XVII–XIX w., nr rej.: 779 z 30.05.1972 oraz 256 z 6.10.1995:
  • dwór
  • oranżeria
  • spichrz (lamus)
  • dwa czworaki
  • park
• dom „Esterki” (obecnie Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna), ul. Kościuszki 15, 1500, nr rej.: 305 z 30.11.1956 i z 21.06.1967
• Nowy cmentarz żydowski w Opocznie – data jego powstania pozostaje nieznana, znajduje się on przy ulicy Limanowskiego 23. Wskutek dewastacji – najpewniej z okresu II wojny światowej – do naszych czasów nie zachowały się żadne nagrobki. Istniał też stary cmentarz żydowski w Opocznie
• synagoga w Opocznie (obecnie znajduje się w niej fabryka okien), ul. Janasa 13 – murowany budynek został wzniesiony pod koniec XVIII wieku. W czasie okupacji budynek został spalony, po wyzwoleniu został tam urządzony magazyn zbożowy a następnie kino. W lutym 2013 została wpisana do rejestru zabytków pod nr A/113. W kwietniu 2013 r. decyzja ta została uchylona
• Zalew Tulipan na Drzewiczce z plażą.

• Piramida wieku mieszkańców Opoczna w 2014 roku^[23].

• Cegielnia (od połowy XIX w.) – należąca do Jana Dziewulskiego i braci Józefa i Władysława Lange, w której produkowana była cegła dla lokalnej ludności. W 1867 roku po odkryciu złóż białej glinki wybudowano budynki nowej fabryki, produkującej płytki kamionkowe do wykładania podłóg, płytki kamionkowe glazurowane do wykładania ścian oraz cegły ogniotrwałą i wyroby szamotowe. W II połowie XX w. fabryka funkcjonowała pod nazwą ZZPC Opoczno^[24].

• Cementownia oraz fabryka materiałów ogniotrwałych – (od 1898 r.) Towarzystwo Akcyjne Fabryki Cementu Opoczno. Założycielami byli warszawski kupiec „drugiej gildii" Stanisław Fürstenberg, bia­łostocki kupiec „pierwszej gildii” Abram Tikitin i inż. Henryk Dobrzyński. Produkowała cegłę kwaso- i ognioodporną, wyroby szamotowe, mączkę i zaprawę szamotową. W latach 1923–1925 cementownia została przekształcona w Fabrykę Materiałów Ogniotrwałych Opoczno. W latach 30. XX wieku uległa pożarowi, po wojnie została upaństwowiona i działa jako OZMO - Opoczyńskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych^[25].

• Produkcja betoniarek oraz części zamiennych do maszyn rolniczych – (od 1975 r.) przez firmę Agro-Wikt należącą do Jana Wiktorowicza. W pierwszych latach działalności produkowane były maszyny rolnicze, jednak od 1998 roku produkowane są również betoniarki będące do dziś głównym wyrobem fabryki. Agro-Wikt produkuje obecnie ok. 15 tysięcy betoniarek rocznie z czego 20% stanowi eksport do 10 krajów Europy Wschodniej. W styczniu 2017 roku wygrany został przetarg na dofinansowanie w postaci 14 mln złotych dotyczący budowy nowej fabryki przy ulicy Przemysłowej gdzie będą produkowane lemiesze, dłuta i części zamienne do maszyn rolniczych^[26].

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 roku Opoczno zostało sklasyfikowane jako szóste pod względem zanieczyszczenia powietrza miasto Unii Europejskiej^[27]. W 2014 roku dopuszczalny średnioroczny poziom rakotwórczego benzo(a)pirenu został tam przekroczony niemal piętnastokrotnie i wyniósł 14,6 ng/m³^[28][29][30]. Począwszy od 1 stycznia 2017 roku przeniesiono stację manualną z pl. Kościuszki 15 na ul. Skłodowskiej-Curie 5^[31].

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 12 (przyszła droga ekspresowa S12) oraz droga wojewódzka nr 726. Z Tomaszowem Mazowieckim Opoczno łączy droga wojewódzka nr 713 do Łodzi.

 Zobacz też: Opoczno Południe.

Na obrzeżach miasta funkcjonuje stacja kolejowa Opoczno Południe (Centralna Magistrala Kolejowa) , umożliwiająca połączenia do

• Warszawy
• Krakowa
• Łodzi
• Poznania
• Gdyni
• Katowic
• Pragi
• Budapesztu
• Monachium
• Mockavy

Połączenia realizowane są przez PKP Intercity, w większości klasą Intercity, z kilkoma wyjątkami klasą TLK

 Zobacz też: Opoczno (stacja kolejowa).

Istnieje również w centrum miasta stacja Opoczno (linia kolejowa nr 25), umożliwiająca połączenia do:

• Tomaszowa Mazowieckiego
• Łodzi Kaliskiej
• Końskich
• Skarżyska-Kamiennej
• Łodzi Fabrycznej

Połączenia realizowane są w większości przez Łódzką Kolej Aglomaracyjną, oprócz jednej pary kursów realizowanej przez Polregio.

W Opocznie działa Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne.

Z Opoczna bezpośrednio można dojechać do Lublina, Warszawy, Wrocławia, Częstochowy, Łodzi, Kłodzka, Końskich, Krakowa i innych większych miast.

Najbliższym cywilnym portem lotniczym jest Port Lotniczy Warszawa-Radom, oddalony jest on od Opoczna o 70 km.

Kolejnymi bliskimi lotniskami są:

• Port Lotniczy im. Władysława Reymonta w Łodzi (oddalony o 100 km)
• Port Lotniczy im. Fryderyka Chopina w Warszawie (oddalony o 120 km)
• Port Lotniczy Warszawa-Modlin (oddalony o 160 km)

Burmistrzem miasta jest Michał Konecki, pełniący tę funkcję od 7 maja 2024 roku. Funkcję przewodniczącego Rady Miejskiej pełni Dariusz Kołodziejczyk^[43].

Przedszkola

• Przedszkole nr 2
• Przedszkole nr 4
• Przedszkole nr 5
• Przedszkole nr 6
• Przedszkole nr 8

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1
• Szkoła Podstawowa nr 2
• Szkoła Podstawowa nr 3
• Centrum Edukacji i Rozwoju^[44]
• Zespół Szkół Prywatnych w Opocznie

Szkoły średnie

• I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego
• Samorządowe Liceum Ogólnokształcące
• Zespół Szkół Powiatowych im.Stanisława Staszica

• Kościół rzymskokatolicki (dekanat opoczyński):
  • parafia św. Bartłomieja
  • parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
  • parafia Podwyższenia Krzyża Świętego
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Opoczno (Sala Królestwa)^[45][46].

Źródło: ^[47]

• Opočno
• Bytča
• Jarocin
• Słowiańsk
• Zwiahel

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Opocznem.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Opocznie‎.

• Stanisław Nałęcz Małachowski otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Opoczno w kwietniu 1791 jako reprezentant spraw mieszczańskich i współtwórca Konstytucji 3 maja^[48].
• Józef Piłsudski otrzymał obywatelstwo w uznaniu wielkiej roli i znaczenia w życiu i rozwoju Państwa Polskiego 27 marca 1935^[49].
• Dr Władysław Dziadosz 4 marca 1936 tytuł Honorowego Obywatela Miasta Opoczno w podziękowaniu za poparcie działań samorządu miejskiego^[50].
• Edward Śmigły-Rydz 18 lipca 1937 roku Rada Miejska miasta Opoczno „dając wyraz najgłębszego uznania dla zasług Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, tak dla dzieła odzyskania Niepodległości Państwa Polskiego, jak i budowy w Narodzie Siły i Jedności (…) aktem uroczystym postanowiła Wielkiemu Synowi Ojczyzny i Wodzowi Narodu (…) nadać obywatelstwo honorowe miasta Opoczna”^[51].
• Jan Paweł II 30 grudnia 1999 roku w Rada Miejska w Opocznie jednomyślnie nadała Honorowe Obywatelstwo Gminy-Miasta Opoczno „Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II, największemu Polakowi, Naszemu Przewodnikowi w „Trzecie Tysiąclecie” w uznaniu nieocenionych zasług dla Państwa i Narodu Polskiego, w podziękowaniu za wielki wkład w odzyskanie przez Rzeczpospolitą suwerenności”^[52].
• Ryszard Kaczorowski 8 marca 2005 roku otrzymał obywatelstwo jako ostatni Prezydent II Rzeczypospolitej na uchodźstwie, w uznaniu zasług w krzewieniu polskości na emigracji^[53].
• Kardynał Stanisław Dziwisz 11 października 2007 roku otrzymał tytułu Honorowego Obywatela Miasta „w podziękowaniu za wierną i ofiarną służbę Umiłowanemu Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II i Przewodnictwo Duchowe w prowadzeniu Jego ścieżkami Narodu Polskiego”^[54].

• Międzynarodowy halowy mityng skoku wzwyż "Opoczno"
• Ceramika Opoczno
• Cerkiew św. Włodzimierza w Opocznie
• Synagoga w Opocznie
• Pomnik Tadeusza Kościuszki w Opocznie
• Feniks Opoczno

• Czesław Czubryt-Borkowski: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945. Wyd. 4. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988. ISBN 83-217-2709-3.

• Opoczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 555 .
• Opoczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 412 .
• Urząd Miejski w Opocznie
• Powiat Opoczyński
• Opoczno.info – Niezależny Portal Miejski
• Kamera internetowa Miejskiego Domu Kultury
• Niezależny Portal Internetowy - Webiko Opoczno