Simone Veil – Wikipedia, wolna encyklopedia

Nie mylić z: Simone Weil.

Simone Veil

Data i miejsce urodzenia	13 lipca 1927 Nicea
Data i miejsce śmierci	30 czerwca 2017 Paryż
Przewodniczący Parlamentu Europejskiego
Okres	od 17 lipca 1979 do 18 stycznia 1982
Przynależność polityczna	ELDR
Poprzednik	Emilio Colombo
Następca	Piet Dankert
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Simone Veil (ur. 13 lipca 1927 w Nicei^[1], zm. 30 czerwca 2017 w Paryżu^[2]) – francuska polityk i prawniczka, w latach 1974–1979 i 1993–1995 minister zdrowia, eurodeputowana I, II i III kadencji, w latach 1979–1982 przewodnicząca Parlamentu Europejskiego, członkini Rady Konstytucyjnej i Akademii Francuskiej. Była pierwszą osobą stojącą na czele PE wyłonionego w wyborach powszechnych.

Simone Veil urodziła się w Nicei w rodzinie francuskich Żydów jako córka architekta André Jacoba i jego żony Yvonne z domu Steinmetz. Miała siostry Madeleine i Denise oraz brata Jeana. W czasie II wojny światowej w marcu 1944 została zatrzymana w łapance wraz z siostrą Madeleine i matką. Deportowano je najpierw do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, a następnie do Bergen-Belsen, gdzie Yvonne Jacob zginęła. Simone Veil z siostrą doczekały się wyzwolenia w styczniu 1945. Jej siostra Denise również przeżyła wojnę, jako uczestniczka ruchu oporu została aresztowana i zesłana do obozu koncentracyjnego Ravensbrück. Ojciec i brat znaleźli się w grupie blisko 900 Żydów, których w 1944 deportowano konwojem do Tallinna; okoliczności ich śmierci nie zostały ustalone^[3].

Po powrocie do Francji ukończyła w Paryżu studia prawnicze. Uzyskała dyplom Instytutu Nauk Politycznych w Paryżu^[4]. W 1954 zdała wyższy egzamin urzędniczy^[3]. Obejmowała następnie różne stanowiska w strukturach podległych Ministerstwu Sprawiedliwości, zajmowała się m.in. administracją penitencjarną^[3][4]. Była członkinią gabinetu ministra René Plevena (1968–1968). W 1970 objęła funkcję sekretarza generalnego Najwyższej Rady Sądownictwa, a w 1972 znalazła się w dyrekcji agencji ORTF^[5].

W maju 1974 prezydent Valéry Giscard d’Estaing powierzył jej stanowisko ministra zdrowia. Zajmowała je do lipca 1979, odpowiadając w międzyczasie także za ochronę socjalną (1977–1978) i sprawy rodziny (1978–1979). Urząd ten sprawowała wówczas w gabinecie, którym kierował Jacques Chirac, a także trzech rządach, na czele których stał Raymond Barre^[6]. Była drugą kobietą, która została ministrem w dziejach Francji (po Germaine Poinso-Chapuis mianowanej w 1947). Pełniąc tę funkcję, przyczyniła się do rozpowszechnienia dostępności środków antykoncepcyjnych oraz do uchwalenia w 1975 tzw. ustawy Veil wprowadzającej dopuszczalność przerywania ciąży na żądanie kobiety^[3][7].

Dołączyła do Unii na rzecz Demokracji Francuskiej. W latach 1979–1993 wykonywała mandat eurodeputowanej I, II i III kadencji. Od lipca 1979 do stycznia 1982 była przewodniczącą pierwszego pochodzącego z wyborów powszechnych Parlamentu Europejskiego. W latach 1984–1989 przewodniczyła frakcji liberalnej w PE^[1]. W marcu 1993 powróciła do administracji rządowej, obejmując u premiera Édouarda Balladura stanowiska ministra stanu oraz ministra spraw społecznych, zdrowia i polityki miejskiej. Zajmowała jej do maja 1995^[6].

W 1998 przewodniczący Senatu René Monory powołał ją w skład Rady Konstytucyjnej. Członkinią tego gremium była od marca tegoż roku do marca 2007^[4]. W latach 2000–2007 pełniła funkcję przewodniczącej Fondation pour la mémoire de la Shoah, fundacji zajmującej się m.in. upamiętnianiem ofiar Holocaustu^[5]. 20 listopada 2008 została powołana do Akademii Francuskiej na miejsce, które przed nią zajmował Pierre Messmer^[5]. W 2012 dołączyła do Unii Demokratów i Niezależnych^[8].

Odznaczona m.in. Legią Honorową I klasy oraz Orderem Narodowym Zasługi V klasy^[9]. Wyróżniona doktoratami honoris causa nadanymi przez kilkanaście uniwersytetów^[5]. W 1981 otrzymała Nagrodę Karola Wielkiego, w 2001 Medal „Zasłużony dla Tolerancji”, a w 2005 Nagrodę Księcia Asturii^[4].

Jej mężem był urzędnik państwowy Antoine Veil (1926–2013), którego poślubiła w 1946^[3]. Miała trzech synów: Jeana, Nicolasa, i Pierre'a-François^[9]. Zmarła 30 czerwca 2017 w swoim paryskim domu^[2]. 1 lipca 2018 szczątki jej i jej małżonka zostały złożone w paryskim Panteonie; decyzja prezydenta Republiki Emmanuela Macrona w tej sprawie została poparta przez ponad 150 tysięcy osób^[7].