Zbrodnia w Stasinie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zbrodnia w Stasinie
Państwo

Polska (okupowana przez III Rzeszę)

Miejsce

Stasin

Data

11 lipca 1943

Liczba zabitych

105

Typ ataku

ludobójstwo

Sprawca

Ukraińska Powstańcza Armia

Położenie na mapie Polski w 1939
Ziemia50°43′51″N 24°13′55″E/50,730833 24,231944

Zbrodnia w Stasinie – zbrodnia dokonana 11 lipca 1943 roku przez partyzantów Ukraińskiej Powstańczej Armii na polskich mieszkańcach kolonii Stasin, położonej w powiecie włodzimierskim województwa wołyńskiego, podczas rzezi wołyńskiej.

Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Stasin (Kałusów)

11 lipca 1943 roku rano połowa Stasina, posiadająca zwartą zabudowę, została otoczona przez oddział UPA. Intruzom towarzyszyli zamaskowani Ukraińcy z pobliskiego Kałusowa, których część jednak rozpoznano. Nikogo ze wsi nie wypuszczano, jednak pozostawiono do niej wolny wjazd. W tym czasie mieszkańcy drugiej połowy miejscowości uciekli.

Po południu upowcy nakazali Polakom zebranie się w jednym miejscu. Zapowiadano, że zostaną wysłani na roboty w Niemczech. Spędzenie wszystkich Polaków było ułatwione przez fakt posiadania przez UPA spisu mieszkańców każdego domu. 80-letni starzec Płoński został zastrzelony za odmowę opuszczenia chaty. Po zgromadzeniu Polaków w jednym miejscu zamknięto ich w dwóch stodołach – Grabowskiego i Urbaniakowej, po czym zastrzelono z broni palnej. Rannych dobijano siekierami i bagnetami. Zginęło 105 osób[1], z czego ustalono nazwiska 83. Uratowało się 10 osób – ukrywających się bądź rannych. Dwie kobiety zdołały zbiec ze stodoły Urbaniakowej[2].

Po zbrodni mienie Polaków zostało zrabowane i wywiezione wozami, które wcześniej czekały ukryte za pagórkiem. 14 lipca na rozkaz upowców ciała ofiar zostały pochowane przez Ukraińców – Badaczy Pisma Świętego (Świadków Jehowy), którzy odmawiali udziału w zbrodniach. Tego też dnia kolonia została spalona. Sady oraz cmentarz zostały zniszczone, by po bytności Polaków nie pozostał żaden ślad[3].

Niedobitki z rzezi zdołały dotrzeć do Włodzimierza Wołyńskiego dzięki ukraińskiemu przewodnikowi. Rocznym Marianem Drożdżowskim wydobytym spod zwałów trupów zaopiekowała się ukraińska rodzina, która później przekazała dziecko jego ojcu przebywającemu w szpitalu we Włodzimierzu Wołyńskim.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2006, s. 332, ISBN 83-88490-58-3, OCLC 838973434.
  2. Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 834-836, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
  3. Baza Ofiar Zbrodni Wołyńskiej. Zbrodnia w kolonii Stasin (d. Kałusów) w dniu 11 lipca 1943 r. [online]