سکا - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

این مقاله می‌تواند با ترجمهٔ متن از مقالهٔ متناظر در انگلیسی گسترش یابد. (ژوئن ۲۰۲۴) برای مشاهدهٔ دستورالعمل‌های مهم ترجمه روی [گسترش] کلیک کنید. استفاده از مترجم‌های ماشینی نظیر دیپ‌ال یا ترجمه‌گر گوگل نقطهٔ آغاز خوبی برای ترجمه است، اما کاربران ترجمه‌کننده باید در صورت نیاز خطاها را برطرف، و دقت ترجمه را بررسی کنند؛ و نباید تنها متن ترجمه‌شده به‌صورت ماشینی را بدون اصلاح در ویکی‌پدیای فارسی قرار داده و منتشر کنند. متنی که غیر قابل اطمینان یا کم کیفیت به نظر می‌رسد را ترجمه نکنید. در صورت امکان صحت متن را در منابع ارائه‌شده در مقالهٔ خارجی‌زبان بررسی کنید. شما ملزم هستید با ارائهٔ یک پیوند میان‌زبانی به مقالهٔ مبدأ ترجمه، انتساب حق تکثیر را در خلاصه ویرایش به‌همراه ترجمهٔ خود ارائه دهید. یک روش برای انتساب در خلاصه ویرایش می‌تواند استفاده از این عبارت باشد محتوای این ویرایش از مقالهٔ موجود در ویکی‌پدیای انگلیسی در [[:en:Saka]] ترجمه شده است؛ برای انتساب، تاریخچهٔ آن مقاله را ببینید. (ابزارهایی نظیر ترجمهٔ محتوا و به ویکی‌فا خلاصه ویرایش و پیوند میان‌زبانی مناسب را به‌طور خودکار تولید می‌کنند.) پس از ترجمه، الگوی {{صفحه ترجمه‌شده|en|Saka}} باید به صفحهٔ بحث افزوده شود. برای راهنمایی‌های بیشتر ویکی‌پدیا:ترجمه را ببینید.

سکا (پارسی باستان: 𐎿𐎣𐎠) اصطلاحی در فارسی و سانسکریت برای قوم سکاها بوده که قبایلی از ایرانیان شرقی بیابان‌گرد در استپ‌های اوراسیا بودند. مردمانی در ناحیهٔ تاشکند، فرغانه، کاشغر، نشیمن داشتند که در منابع چینی به آن سسه (Sse) گفته می‌شد، در منابع فارسی و هندی به آنان سکا یا شاکا گفته می‌شد، یونانی‌ها به آن‌ها ساکای می‌گفتند. آن‌ها در واقع «سکاهای آسیایی» بودند. آن‌ها شاخه‌ای از خانوادهٔ بزرگ سکایی-سرمتی بودند و ایرانیان بیابان‌گردی در استپ‌های شمال غربی بودند.^[۱]

برخی از طوایف سکایی به درون پهنه مرکزی ایران روی آورده بودند و در کنارهٔ برخی مکانهای با طوایف ماد و پارس همسایه شدند. این تیره‌های سکایی «به‌صورت قبیله‌ای در ارتفاعات بالای جیحون نیز سکنی داشتند». این طایفه‌های سکایی در جنوب شرقی ایران نیز در منطقه‌ای به نام «زرنگ» و «زرنج» حضور داشتند و فرماندهی آن ناحیه را نیز در دست داشتند. زرنگ به دلیل بودن سکاها «سکستان» (سگستان، سجستان، سیستان امروزی) نیز نام داشت.^[۲]

آن دسته از سکاهای داخل فلات ایران، مانند سیستان و… در مقابل هجوم و ورود ترکان، به فلات ایران تا مدتها سدّ محکمی در شرق ناحیهٔ اصلی ایران ایجاد کرده بودند و در برابر تجاوزات آنها به حدود شرقی ایران پایداری داشته‌اند که در بخش پهلوانی شاهنامه (یعنی داستانهای مربوط به رستم) نیز این موضوع منعکس است. برخی احتمال داده‌اند که خاندان سام و زال و رستم مذکور در شاهنامه فردوسی درواقع همان سکاهای سکنی گزیده در پهنه ایران هستند که در ساتراپ «زرنگا» نیز زندگی می‌کرده‌اند.^[۳][۴]

• فرهنگ‌های سکایی
• سکاها