Historia przedsiębiorstwa zaczyna się 3 grudnia 1896 roku, kiedy to Heinrich Erhardt założył Fahrzeugfabrik Eisenach (FFE) w Eisenach. Początkowo zakład zajmował się produkcją rowerów i broni. Dwa lata później fabryka rozpoczęła produkcję samochodów na licencji francuskiego Decauville(inne języki). Przedsiębiorstwo było trzecim co do wielkości producentem samochodów w Niemczech, po Daimler-Motoren-Gesellschaft i Benz & Cie. Syn Heinricha Erhardta – Gustav rozwinął fabrykę, która pod koniec XIX wieku zatrudniała już 1300 pracowników[1].
W 1903 roku rodzina Ehrhardtów wycofała się z prowadzenia przedsiębiorstwa z powodu problemów i wygaśnięcia licencji Decauville’a. Rok później przedsiębiorstwo zaczęło wytwarzać samochody pod nową nazwą Dixi(inne języki). Głównym inżynierem został Willi Seck. Topowy model U 35 z 65-konnym silnikiem produkowano od 1907 roku, wkrótce przeszedł modernizację, w wyniku której znacznie poprawiono jego osiągi (prędkość maksymalna 85 km/h).
Podczas I wojny światowej fabryka produkowała ciężarówki i broń. W czasie wojny zniszczono wyposażenie zakładu. W 1919 roku produkcję samochodów wznowiono. Trudności finansowe zmusiły przedsiębiorstwo do mariażu z Gothaer Waggonfabrik AG. Spadek koniunktury spowodował zmianę profilu produkcji. Nastawiono się na wytwarzanie małych samochodów. W 1927 roku rozpoczęto produkcję modelu DA-1 3/15, na licencji brytyjskiegoAustin 7[1].
W listopadzie 1928 roku zakład i prawa do marki Dixi wykupiło BMW. Fahrzeugfabrik Eisenach stała się kolebką osobowych samochodów BMW. Po zakończeniu produkcji BMW Dixi, nazwa Dixi wkrótce zniknęła z samochodów z Eisenach, a samą fabrykę przemianowano na BMW-Werk Eisenach. Niebawem rozpoczęto produkcję zmodernizowanej wersji samochodu BMW Dixi o nazwie BMW 3/15. Do 1931 roku wyprodukowano 25 000 egzemplarzy tego samochodu w wersjach od DA 1 do DA 4 (DA – niem.Deutsche Ausführung – produkcja niemiecka). Rok później rozpoczęto produkcję nowego modelu BMW 3/20 AM-1 z niezależnym zawieszeniem wszystkich kół i silnikiem o pojemności skokowej 788 cm³.
W 1933 roku BMW rozpoczęło w Eisenach produkcję automobili z 6-cylindrowymi silnikami. Pierwszym z nich był model 303, a następnie 315, 319, 327 oraz eleganckie sportowe coupéBMW 328. Łącznie wytworzono 62 864 egzemplarzy nowej serii modeli.
W 1942 roku z powodu wybuchu II wojny światowej wstrzymano seryjną produkcję samochodów. Fabryka BMW w Eisenach rozpoczęła produkcję motocykli dla Wehrmachtu i silników samolotowych dla Luftwaffe. W wyniku działań wojennych fabryka została zniszczona w blisko 60 procentach[2].
Produkcję samochodów wznowiono w 1945 roku. Były to zmodyfikowane przedwojenne BMW340(inne języki), 321, 326. Wkrótce zmieniono oznaczenie samochodów opuszczających fabrykę, odtąd nosiły one nazwę EMW (Eisenacher Motorenwerk dla odróżnienia od BMW – Bayerische Motoren Werke). Powstawały kolejne modele BMW / EMW 327-1, 327-2, 327-3 i BMW / EMW 340, 340-1, 340-2. Tak długo jak fabryką zarządzali sowieci BMW nie mogło dochodzić swoich praw co do marki i znaku handlowego.
W 1952 roku Związek Radziecki przekazał fabrykę władzom powstałej trzy lata wcześniej Niemieckiej Republice Demokratycznej. W imieniu państwa zarząd nad przedsiębiorstwem objęło Ludowe Stowarzyszenie Przemysłowe Zakładów Samochodowych, czyli Industrieverband Fahrzeugbau (w skrócie IFA). BMW zażądało zmiany loga EMW, które niczym nie odbiegało od znaku przedsiębiorstwa z Monachium. Ostatecznie przedsiębiorstwo w Eisenach musiało zmienić swój znak handlowy (charakterystyczną dla BMW niebiesko-białą szachownicę wewnątrz okręgu zastąpiono biało-czerwoną), zdecydowano także o zmianie nazwy przedsiębiorstwa na Eisenacher Motorenwerk (EMW). W 1953 roku EMW wystawiało nawet swój zespół w Formule 1 – pierwszym kierowcą był Niemiec – Edgar Barth[3].
W rok później ostatecznie zmieniono nazwę przedsiębiorstwa na VEB Automobilwerk Eisenach w skrócie AWE. Początkowo wytwarzano stare modele DKW z trzycylindrowymi dwusuwowymi silnikami – IFA F9. Równolegle, aż do roku 1955, produkowano przedwojenne modele BMW.
W 1956 roku pojawiła się pierwsza seria nowych Wartburgów. Początkowo był to typ 311, potem dołączył do niego model 312. Konstrukcja i dwusuwowe silniki obu pojazdów bazowały na modelu IFA F9. Kolejny model Wartburga 353 był już o wiele nowocześniejszy. Planowano nawet produkcję 4-suwowych silników, jednak zgodnie z wolą państwowych prominentów musiano zrezygnować z tego zamiaru. Ostatecznie dopiero w 1988 roku rozpoczęto w Wartburgach montaż czterosuwowych jednostek napędowych (Wartburg 1.3). Produkcję Wartburgów zakończono trzy lata później.
Dodatkowo AWE zajmowała się także produkcją motocykli. Produkowano model ze sztywną ramą EMW R 35(inne języki), zastąpiony R35/2 z amortyzowanym widelcem przednim, ostatecznie zastąpiony R35/3 z resorowanym także zawieszeniem tylnym[4].
Zjednoczenie Niemiec oznaczało upadek przedsiębiorstwa w Eisenach. Automobilwerk Eisenach, który nie był w stanie konkurować na rynku ze względu na przestarzałą konstrukcję swojego głównego produktu – Wartburga, w 1991 roku został przejęty i zamknięty przez Treuhandanstalt (instytucja państwowa odpowiedzialna za prywatyzację przedsiębiorstw w byłej NRD). Wielu pracowników znalazło zatrudnienie w nowo powstałych w Eisenach zakładach koncernu Opla. W części dawnej fabryki AWE stworzono muzeum motoryzacji Automobilbaumuseum Eisenach[4].
Produkcja samochodów fabryki w Eisenach w latach 1898–1991
↑ abWernerW.ReicheWernerW., Meilensteine aus Eisenach. Ein Jahrhundert Automobilgeschichte, MichaelM.Stück, wyd. 1. Aufl, Stuttgart: Schrader, 2003, ISBN 3-613-87260-9, OCLC54610617. Brak numerów stron w książce
↑Till Lorenzen: BMW als Flugmotorenhersteller 1926–1940. Staatliche Lenkungsmaßnahmen und unternehmerische Handlungsspielräume. Oldenbourg, München 2008, ISBN 978-3-486-58155-3 (Zugleich Dissertation an der Universität Konstanz).
↑BMW Eisenach wurde Volkseigentum. In: Kraftfahrzeugtechnik. 6/1952, S. 193.
↑ abcdN.N., MFB Eisenacher-Verlagsgesellschaft, Verein „Freunde des Automobilbaues der Region Eisenach”, StadtZeit, Januarheft, Eisenach 2000, 24–27.
French
Deutsch
