French
DeutschJózef Boguski – Wikipedia, wolna encyklopedia
.jpg) | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 7 września 1853 |
| Data i miejsce śmierci | 18 kwietnia 1933 |
| Profesor nauk chemicznych | |
| Profesura | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
 | |
Józef Jerzy Boguski (ur. 7 września 1853 w Warszawie, zm. 18 kwietnia 1933 tamże) – polski chemik, profesor Politechniki Warszawskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Henryka Daniela, kupca, publicysty, powstańca styczniowego, oraz Izabelli Łucji z Kłossowiczów. Był bratem ciotecznym Marii Skłodowskiej-Curie. W 1871 r. ukończył rządowe gimnazjum realne[1]. Wstąpił na Wydział Matematyki i Fizyki Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, po ukończeniu którego w 1875 uzyskał stopień kandydata nauk przyrodniczych[1][2]. W 1876 r. został asystentem D. Mendelejewa w pracowni chemicznej Uniwersytetu Petersburskiego, przy Katedrze Chemii Nieorganicznej. W 1878 r. powrócił do Warszawy. W latach 1883–1984 wykładał chemię w rządowej szkole realnej. Nauczał chemii i fizyki w szkole realnej Jana Pankiewicza (do 1896) oraz w innych szkołach prywatnych, m.in. w Średniej Szkole Mechaniczno-Technicznej M. Mittego (1895–1905).
W 1899 r. uzyskał stopień magistra na uniwersytecie w Kazaniu. Był wykładowcą Uniwersytetu Latającego. W latach 1900–1905 i 1908–1914 wykładał w Instytucie Politechnicznym im. Cara Mikołaja II w Warszawie.
Po wybuchu I wojny światowej, w 1915 przeniósł się do Moskwy. W 1916 w Mińsku pracował w Związku Ziemiańskim i w Czerwonym Krzyżu, działając w pracowni chemiczno-bakteriologicznej. Ponadto kierował polskim gimnazjum w Mińsku Litewskim, a także brał udział w zakładaniu Polskiej Macierzy Szkolnej. W 1917 przeniósł się do Niżnego Nowgorodu i został mianowany profesorem nadzwyczajnym technologii chemicznej Instytutu Politechnicznego[1].
W 1918 r. powrócił do Warszawy i podjął pracę w Ministerstwie Spraw Wojskowych w dziale obrony przeciwgazowej oraz zorganizował pracownię chemiczną Departamentu Artylerii[1]. W 1920 r. został mianowany profesorem honorowym technologii chemicznej na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej[3]. Wykładowca chemii nieorganicznej na Wydziale Przyrodniczym (1912–1918) oraz chemii na Wydziale Technicznym (1909–1916) Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. W latach 1906–1914 był także członkiem TKN[4].
Przeprowadził pionierskie badania z kinetyki chemicznej. Podał tzw. „Regułę Boguskiego”, dotyczącą szybkości rozpuszczania się substancji stałych w cieczach.
W 1926 r. Uniwersytet Jagielloński oraz Politechnika Warszawska[5] przyznały mu tytuł doktora honoris causa. Dekretem z 2 maja 1922 r. został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[6].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 161-6-5)[3][7].
Członkostwa
[edytuj | edytuj kod]- Akademia Nauk Technicznych (członek)
- Polskie Towarzystwo Chemiczne (członek honorowy)
- Towarzystwo Naukowe Warszawskie (współzałożyciel i członek)[3]
- Towarzystwo Fotograficzne Warszawskie (współzałożyciel, członek Zarządu, członek honorowy)[8]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Marcin Dolecki, Boguski Józef Jerzy [online], Giganci Nauki [dostęp 2024-03-02] (pol.).
- ↑ Биографический словарь профессоров и преподавателей Императорского С.-Петербургского университета за истекшую третью четверть века его существования, 1869—1894. T. 1. Санкт-Петербург: Типография и литография Б. М. Вольфа, 1896, s. 67–68.
- ↑ a b c Elżbieta Borysowicz: Wykaz zmarłych Profesorów Politechniki Warszawskiej pochowanych na Powązkach w Warszawie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2015, s. 13–14. ISBN 978-83-7814-461-8. [dostęp 2024-03-02].
- ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906–1916, oprac. Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s. 95, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna.
- ↑ Doktorzy honoris causa PW. pw.edu.pl. [dostęp 2011-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 stycznia 2012)].
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 22.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: FELIKS BOGUSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10].
- ↑ Wacław Żdżarski – Historia fotografii warszawskiej. Wydawca – Państwowe Wydawnictwo Naukowe (1974).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Prace Józefa Boguskiego dostępne w Sieci (Katalog HINT).
- Andrzej Śródka, Uczeni polscy XIX–XX stulecia, tom I: A–G, Warszawa 1994, s. 174–176 (z fotografią).
Literatura dodatkowa
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Estreicher: Boguski Józef. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 201–202. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.