Niżny Nowogród – Wikipedia, wolna encyklopedia

Niżny Nowogród
Нижний Новгород
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Obwód

 niżnonowogrodzki

Burmistrz

Jurij Szałabajew

Powierzchnia

410,68[1] km²

Wysokość

200 m n.p.m.

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


1 244 254[2]
3029,74 os./km²

Nr kierunkowy

831

Kod pocztowy

603000 – 603999

Tablice rejestracyjne

52

Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej znajduje się punkt z opisem „Niżny Nowogród”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Niżny Nowogród”
Położenie na mapie obwodu niżnonowogrodzkiego
Mapa konturowa obwodu niżnonowogrodzkiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Niżny Nowogród”
Położenie na mapie Niżnego Nowogrodu
Mapa konturowa Niżnego Nowogrodu, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Niżny Nowogród”
Ziemia56°19′37″N 44°00′27″E/56,326944 44,007500
Strona internetowa
Plac Minina i Pożarskiego

Niżny Nowogród (ros. Нижний Новгород, Niżnij Nowgorod; w latach 1932–1990 Gorki) – miasto wydzielone w Rosji, stolica Nadwołżańskiego Okręgu Federalnego i obwodu niżnonowogrodzkiego, położone nad Wołgą, u ujścia Oki; wielki ośrodek przemysłowy w regionie Wołżańsko-Wiackim, port lotniczy.

Ośrodek przemysłowy, głównie samochodowy (GAZ), maszynowy, chemiczny, metalurgiczny, stoczniowy.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Założony został w 1221 jako gród obronny księstwa włodzimierskiego. Stał się dużym ośrodkiem handlowo-kulturowym. Od 1350 roku stał się stolicą księstwa suzdalsko-niżnonowogrodzkiego, w 1392 roku włączony został do państwa moskiewskiego. Na początku XVII w. stał się jednym z najbogatszych miast Rosji. W latach 1611–1613 był punktem oporu Rosjan w walce z Rzeczpospolitą w wojnie moskiewskiej. W 1777 roku stał się stolicą guberni, a od 1825 roku był siedzibą generała-gubernatora powołżskiego. W 1902 w mieście miała miejsce wielka demonstracja robotników przedstawiona w powieści Matka Maksyma Gorkiego. W grudniu 1905 r. w osiedlach robotniczych Sormowo i Kanawino doszło do zbrojnego powstania, którym kierowali niżnonowogrodzcy działacze bolszewiccy i mienszewiccy[3].

W roku 1917 był jednym z ośrodków bolszewików. W 1932 roku miasto zostało nazwane Gorki, dla uczczenia powrotu z Włoch do Moskwy na zaproszenie Józefa Stalina pisarza Maksyma Gorkiego. W 1936 roku miasto Gorki zostało stolicą obwodu.

Od 1929 roku zbudowano w mieście wielkie zakłady samochodowe GAZ – Gorkowskij Awtomobilnyj Zawod (po rosyjsku: Горьковский Автомобильный Завод) we współpracy z amerykańskim Fordem. Powstała nowa modelowa dzielnica mieszkaniowa oraz fabryka. Wielu amerykańskich robotników zgłosiło się do pracy w tych zakładach, kierując się swoimi lewicowymi sympatiami. Reakcja na kontrast ich wyobrażeń o ZSRR z rzeczywistością na miejscu oznaczała dla szeregu z nich zesłanie na Syberię.

Obok samochodów terenowych (jak znany w Polsce „gazik”) i ciężarówek, jednym z modeli samochodów wyprodukowanych przez GAZ był GAZ-M20 Pobieda, samochód na którego licencji rozpoczęto produkcję samochodów osobowych w FSO na Żeraniu w Warszawie pod nazwą Warszawa M20.

W 1930 roku w mieście rozpoczęto budowę jednych z największych w ZSRR zakładów lotniczych. W zakładach tych produkowano przede wszystkim samoloty biura konstrukcyjnego MiG. Obecnie zakłady noszą nazwę Zakłady Lotnicze Sokoł.

W czasie II wojny światowej do miasta ewakuowano fabryki z Kijowa i Leningradu, wraz z ich pracownikami. W ten sposób powstała m.in. fabryka motocykli GMZ – Gorkowskij Motocikletnyj Zawod (ros. Горьковский Мотоциклетный Завод).

W mieście w czasie II wojny światowej montowano ciężarówki przysyłane z USA w ramach pomocy land-lease. W czerwcu 1943 roku fabryka GAZ była bombardowana przez Luftwaffe.

Tamtejsza stocznia (obecna nazwa: AO Stocznia „Krasnoje Sormowo” – Niżnij Nowgorod) specjalizuje się m.in. w budowie okrętów podwodnych. Jednym z nich był wybudowany w 1954 r. dla marynarki ZSRR okręt podwodny S-265, w późniejszych latach służący w polskiej Marynarce Wojennej jako ORP „Orzeł”[4]. Stocznia ta budowała także atomowe okręty podwodne, np. okręty podwodne projektu 945[5].

W 1990 roku przywrócono tradycyjną nazwę miasta – Niżny Nowogród.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Cerkwie Niżnego Nowogrodu.
Panorama Niżnego Nowogrodu.
Panorama Niżnego Nowogrodu.

Nauka i oświata

[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajduje się Niżegorodzka Szkoła Teatralna im. Jewgienija Jewstigniejewa[8].

Transport

[edytuj | edytuj kod]
Most metra w Niżnym Nowogrodzie

W mieście znajduje się stacja kolejowa Dworzec Moskiewski oraz port lotniczy.

Miasto posiada metro, tramwaje, trolejbusy.

Działa także Kolej linowa Niżny Nowogród – Bor.

Ludzie urodzeni w mieście

[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ТИК Нижегородского района Нижнего Новгорода [online], nnov.izbirkom.ru [dostęp 2021-10-11] (ros.).
  2. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года [online], rosstat.gov.ru [dostęp 2021-10-11] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] (ros.).
  3. G. Nabatow, Нижегородская социал - демократия в 1905 - 1907 гг. [online] [zarchiwizowane z adresu 2008-04-18].
  4. Tadeusz Grzesikowski, Czesław Rudzki: ORP „Orzeł” [292]. [w:] Morza statki i okręty nr 5/1998 [on-line]. [dostęp 2015-10-13].
  5. Project 945 Sierra class Attack Submarine (Nuclear Powered). Federation of American Scientists. [dostęp 2015-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-08)].
  6. Нижегородский кремль [online], ngiamz.ru [dostęp 2018-07-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-22] (ros.).
  7. Нижегородская епархия [online], 19 lipca 2016 [dostęp 2016-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2007-04-26].
  8. Tieatralnyje uczebnyje zawiedienija. [w:] Bolszoja Sowietskoja Encykłopiedia [on-line]. [dostęp 2021-05-03]. (ros.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]