James Watson – Wikipedia, wolna encyklopedia

James Dewey Watson

James Watson (2012)
Państwo działania	Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	6 kwietnia 1928 Chicago
profesor
Specjalność: genetyka, biochemia
Alma Mater	Uniwersytet Chicagowski, Uniwersytet Indiany
Uczelnia	Uniwersytet Harvarda
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny Medal Copleya
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

James Dewey Watson (ur. 6 kwietnia 1928 w Chicago) – amerykański genetyk i biochemik. Laureat Nagrody Nobla.

Po ukończeniu szkoły średniej w wieku 15 lat został studentem Uniwersytetu Chicagowskiego, gdzie 4 lata później zdobył stopień licencjata z zoologii. Następnie odbył podyplomowe studia na Uniwersytecie Indiany w Bloomington, zakończone zdobyciem stopnia doktora w 1950 (w wieku 22 lat). Opiekunem naukowym Watsona był Salvador Luria, przyszły noblista z 1969. Po uzyskaniu doktoratu przeniósł się do Europy, najpierw pracując przez rok na Uniwersytecie Kopenhaskim, gdzie współpracował z biochemikiem Hermanem Kalckarem i z mikrobiologiem Ole Maaløe, a następnie w 1951 przeniósł się do Clare College na Uniwersytecie Cambridge, gdzie jego najbliższym współpracownikiem był późniejszy współlaureat Nagrody Nobla, Francis Crick.

W latach 1956–1976 pracował na Uniwersytecie Harvarda, a od roku 1958 był profesorem tego uniwersytetu^[1] . Od 1968 dyrektor, następnie w latach 1994–2003 prezes, a ostatecznie do przejścia na emeryturę w 2007 kanclerz Cold Spring Harbor Laboratory w Nowym Jorku. Członek m.in. Narodowej Akademii Nauk w Waszyngtonie. Laureat Medalu Copleya.

James Watson jest znany ze swoich prowokacyjnych i kontrowersyjnych wypowiedzi. W filmie dokumentalnym zrealizowanym w 2003 roku z okazji 50. rocznicy opracowania struktury DNA znalazła się jego wypowiedź określająca głupotę jako chorobę genetyczną, którą należy leczyć^[2].

14 października 2007 The Sunday Times opublikował wywiad z Watsonem, w którym wyraził on wątpliwości, co do rozwoju Afryki, stwierdzając, że polityka społeczna w tej kwestii opiera się na przekonaniu, iż przedstawiciele rasy czarnej dorównują inteligencją przedstawicielom rasy białej. Tymczasem badania pokazują, że jest inaczej^[3][4]. Po tej wypowiedzi rada Cold Spring Harbor Laboratory zawiesiła go w obowiązkach dyrektora, a Science Museum w Londynie i Uniwersytet Edynburski odwołały jego wykłady, które miał wygłosić na ich zaproszenia. Watson przeprosił za swoje wypowiedzi, mówiąc, że nie może sobie wyobrazić, jak mógłby coś takiego powiedzieć^[5]. 25 października 2007 złożył rezygnację z funkcji dyrektora instytutu i przeszedł na emeryturę^[6].

W 2014 roku Watson jako pierwszy w historii laureat nagrody Nobla zdecydował się sprzedać swoje wyróżnienie w domu aukcyjnym Christie’s^[7].

W marcu 1953, mając 25 lat, wraz z Francisem Crickiem oraz Maurice’em Wilkinsem i Rosalind Franklin z King’s College London, opracował w Laboratorium Cavendisha model budowy przestrzennej podwójnej helisy DNA, za co, wraz z Crickiem i Wilkinsem, otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za rok 1962.

James Watson był jednym z pomysłodawców i został pierwszym szefem programu The Human Genome Project, który miał za zadanie zsekwencjonowanie całego genomu człowieka.

31 maja 2007 roku James Watson otrzymał od firmy 454 Life Sciences Corporation (a także naukowców z Human Genome Sequencing Center i Baylor College of Medicine) pełny zapis własnego genomu. W tym samym roku, jako drugi człowiek na świecie, Watson opublikował go online, aby zamanifestować wsparcie dla rozwoju spersonalizowanej medycyny, która pozwoli skuteczniej leczyć i zapobiegać chorobom^[8][9].

W wieku 85 lat James Watson przedstawił hipotezę sugerującą, że cukrzyca, otępienie, choroby układu krążenia i niektóre postacie nowotworów związane są z produkowaniem w organizmie niedostatecznych ilości reaktywnych form tlenu^[10].

Autor wielu książek naukowych, w tym popularnej, acz kontrowersyjnej pozycji autobiograficznej pt. Podwójna helisa (1968).

Jest ateistą^[11].

• Molecular structure of Nucleic Acids

• Clare College Alumni: James D Watson. [dostęp 2017-05-14]. (ang.).
• James Watson Biographical. [dostęp 2020-08-24]. (ang.).
• Beata Tarnowska: Nagrody Nobla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13393-7. Brak numerów stron w książce
• James D. Watson, Biologia molekularna genu (1965, 2 wyd. pol., PWN, Warszawa 1975)
• James D. Watson, Podwójna spirala: relacja naoczna o wykryciu struktury DNA (1968, wyd. pol., Wiedza Powszechna, Warszawa 1975).
• James DJ.D. Watson James DJ.D., DNA pasją mojego życia, JarosławJ. Cieśla (tłum.), Warszawa: Amber, 2001, ISBN 83-7245-812-X, OCLC 749539322 . Brak numerów stron w książce
• James D. Watson oraz Andrew Berry, DNA: tajemnica życia, Warszawa 2005, ISBN 83-7414-007-0.

• J.D. Watson, F.H.C. Crick. Molecular structure of nucleic acids: a structure for deoxyribose nucleic acid. „Nature”. 171, s. 737–738, 1953. DOI: 10.1038/171737a0. (ang.). 
• (ang.) Tygodnik Nature świętuje 50 lat DNA
• James Watson – Biografia. nobelprize.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-01-09)].