Jerzy Modrakowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jerzy Leopold Modrakowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 kwietnia 1875
Bydgoszcz

Data i miejsce śmierci

14 czerwca 1945
Wrocław

Zawód, zajęcie

farmakolog, rektor UW

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941)

Jerzy Leopold Modrakowski (ur. 3 kwietnia 1875 w Bydgoszczy, zm. 14 czerwca 1945 we Wrocławiu) – polski lekarz-farmakolog, profesor i rektor Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Grób Jerzego Modrakowskiego na Cmentarzu Powązkowskim

Urodził się w polskiej, zniemczonej[1] rodzinie kupieckiej Władysława i Serafny z Ciastowskich. Uczył się w gimnazjum we Wrocławiu. W 1893 roku rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. W trakcie studiów, które ukończył w 1898 roku, przez rok studiował w Monachium. Uzupełniał wiedzę na uczelniach w Strasburgu, Grazu i Berlinie, w którym to mieście obronił pracę doktorską w 1898 roku.

Po powrocie do Polski pracował jako asystent w katedrze farmakologii na Uniwersytecie Lwowskim. Tamże został docentem farmakologii od 1 listopada 1905 roku, a tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał 10 lipca 1912 roku[2]. W czasie pracy we Lwowie zaczął pisać prace naukowe po polsku[3].

Tuż przed I wojną światową wydał książkę „Doświadczalne badania rentgenologiczne wpływu morfiny na kanał pokarmowy”. Na początku wojny wyjechał do Bazylei. Na tamtejszym uniwersytecie objął katedrę i klinikę chorób wewnętrznych (pracował na tym stanowisku w latach 1914–1915).

Od 1 grudnia 1917 roku wykładał farmakologię na odrodzonym Uniwersytecie Warszawskim i jednocześnie tworzył Zakład Farmakologii Eksperymentalnej, który otwarto w 1918 roku. Składało się nań, jak informował dokument z epoki: „16 pracowni, 1 strych, 26 ubikacyj i 1 żabiarnia”[3]. Został kierownikiem Katedry Farmakologii, a 1 kwietnia 1919 roku profesorem zwyczajnym.

W 1920 roku służył w Wojsku Polskim, zapewne w szpitalach wojskowych[3]. Zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy. W 1934 roku, jako oficer pospolitego ruszenia, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa-Miasto III z przydziałem mobilizacyjnym do Kadry Zapasowej 1 Szpitala Okręgowego w Warszawie[4].

W roku akademickim 1926/27 został dziekanem Wydziału Lekarskiego UW. Niedługo po tym został przyjęty w poczet członków Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a w 1930 roku do Polskiej Akademii Umiejętności (jako członek korespondent, a od 1934 roku był członkiem rzeczywistym). W 1937 roku był polskim delegatem jako członek ekspert w Międzynarodowej Komisji ds. Narkotyków przy Lidze Narodów.

W 1936 roku został rektorem Akademii Stomatologicznej, a w 1939 roku wybrano go na rektora Uniwersytetu Warszawskiego. Jego kadencja miała się zacząć 1 października 1939 roku.

We wrześniu 1939 w pomieszczeniach Wydziału Lekarskiego UW działał szpital polowy. Po kapitulacji stolicy Modrakowski jesienią 1939 roku kilkakrotnie w prywatnych mieszkaniach organizował zebrania władz uczelni. Wspólnie z innymi rektorami warszawskich uczelni zwrócił się do władz okupacyjnych o zezwolenie na przeprowadzenie egzaminów końcowych dla tych studentów, którym do skończenia studiów brakowało tylko tego ostatniego egzaminu. Niemcy zgodzili się, choć tylko na niektórych wydziałach i z wykluczeniem Żydów. Wydano 529 dyplomów magisterskich[3].

Ostateczne zarządzenie w tej sprawie Niemcy wydali 14 września 1940 roku: nakazano zamknięcie wszystkich wyższych uczelni i zakazano używania tytułu rektora.

Modrakowskiemu, jako profesorowi z dyplomami z Wrocławia, Monachium i Berlina, proponowano współpracę, ale odmówił. Brał udział w konspiracyjnym nauczaniu[5]. Był wykładowcą Prywatnej Szkoły Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego doc. Jana Zaorskiego, która była konspiracyjną formą tajnego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego[6].

W dwudziestoleciu międzywojennym należał do Stowarzyszenia Mieszkaniowego Spółdzielczego Profesorów Uniwersytetu Warszawskiego. Mieszkał w profesorskim domu Spółdzielni przy ul. Sewerynów 6 w Warszawie. Dom ten spalił się w 1939 roku[1]. Powstanie warszawskie zastało go w Warszawie. Był aresztowany i przymusowo zatrudniony w niemieckim szpitalu. Po powstaniu został wywieziony do obozu do Wrocławia, gdzie po chorobie i operacji zmarł. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 32 wprost-3-25)[7].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był trzykrotnie żonaty:

  • pierwszą żoną była Eleonora z Martinów, z którą Modrakowski miał syna George’a,
  • drugą żoną była Maria Ludmiła z Kuczkiewiczów (1896–1965), znana śpiewaczka i pedagog, matka Andrzeja Stanisława Modrakowskiego (1924–2007). Drugim mężem Marii był Tadeusz Gustaw Jackowski (1889–1972), dyplomata, ambasador Polski w Belgii i Luksemburgu,
  • z Romaną z Lentzów (1904–1971) Modrakowski miał 2 dzieci: Jadwigę Serafinę zamężną Skibę (ur. 1931) i Stanisława Jerzego (1938–1945). Romana Lentz była córką znanego malarza Stanisława Lentza[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Oral History Archives – Jadwiga Serafina Modrakowska-Skiba. [dostęp 2012-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)].
  2. Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 497–498. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984.
  3. a b c d e Robert Gawkowski: Jerzy Modrakowski – Rektor bez Uniwersytetu. UW, kwiecień 2012, 2 (57) [dostęp 2012-07-19].
  4. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 301, 737.
  5. Irena Ćwiertnia-Sitowska: Studia medyczne w latach 1941–1949. [dostęp 2012-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-21)].
  6. Stanisław Chodynicki, Paweł Radziejewski: Tajne nauczanie w czasie II wojny światowej i białostoccy lekarze. umb.edu.pl. [dostęp 2018-12-18].
  7. Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW LENTZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-20].
  8. M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
  9. Jerzy Modrakowski w Wielkiej genealogii Minakowskiego. [dostęp 2012-07-19].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]