French
DeutschMinisterstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
 Pałac Potockich, siedziba główna ministerstwa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia | 5 grudnia 1918[a] |
| Minister | |
| Sekretarz stanu | |
| Adres | |
| ul. Krakowskie Przedmieście 15 00-071 Warszawa | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
 52°14′32,932″N 21°00′49,306″E/52,242481 21,013696 | |
| Strona internetowa | |
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) – urząd administracji rządowej w Polsce, obsługujący Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego[1], właściwego do spraw jednego działu administracji rządowej – kultura i dziedzictwo narodowe[2].
Od 1949 siedzibą ministerstwa jest pałac Potockich[3]. Dodatkowo ministerstwo dysponuje kilkoma innymi obiektami, gdzie ulokowana jest część biur i departamentów.
Kierownictwo
[edytuj | edytuj kod]- Hanna Wróblewska (bezpartyjna) – minister kultury i dziedzictwa narodowego od 13 maja 2024[4]
- Bożena Żelazowska (PSL) – sekretarz stanu i Generalna Konserwator Zabytków od 14 grudnia 2023[5]
- Andrzej Wyrobiec (PO) – podsekretarz stanu od 14 grudnia 2023[5]
- Marta Cienkowska (Polska 2050) – podsekretarz stanu od 20 grudnia 2023[6]
- Sławomir Rogowski – podsekretarz stanu od 5 sierpnia 2024[7]
- Dorota Żebrowska – dyrektor generalna[8]
Zadania
[edytuj | edytuj kod]Do głównych zadań ministerstwa należą między innymi[9]:
- opracowanie projektu budżetu państwa w części pozostającej w dyspozycji ministra
- opieka nad dziedzinami: teatr, muzyka, balet, opera, sztuka estradowa, sztuki plastyczne, literatura, muzealnictwo, kultura ludowa, edukacja kulturalna, amatorski ruch artystyczny, wymiana kulturalna z zagranicą
- opiniowanie projektów aktów prawnych oraz opracowywanie ich pod względem formalno-prawnym
- wykonywanie i koordynacja realizacji zadań wynikających z polityki rządu w zakresie ochrony zabytków
- inicjowanie działań na rzecz podtrzymania i upowszechniania tradycji narodowej i państwowej
- opieka i nadzór nad szkolnictwem artystycznym
- prowadzenie zadań z zakresu polityki audiowizualnej
- nadzór nad Naczelnym Dyrektorem Archiwów Państwowych.
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]
W skład ministerstwa wchodzą Gabinet Polityczny Ministra oraz następujące jednostki organizacyjne[10][11][12]:
- Departament Dziedzictwa Kulturowego
- Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Miejsc Pamięci
- Departament Finansowy
- Departament Funduszy i Spraw Europejskich
- Departament Legislacyjny
- Departament Mecenatu Państwa
- Departament Mediów i Sektorów Kreatywnych
- Departament Nadzoru Właścicielskiego
- Departament Narodowych Instytucji Kultury
- Departament Ochrony Zabytków
- Departament Prawa Autorskiego i Filmu
- Departament Szkolnictwa Artystycznego i Edukacji Kulturalnej
- Departament Współpracy z Zagranicą
- Biuro Audytu Wewnętrznego i Kontroli
- Biuro Dyrektora Generalnego
- Biuro Finansów i Księgowości
- Biuro Kadr i Szkolenia
- Biuro Ministra
- Centrum Informacyjne.
Organ nadzorowany przez ministra[13]:
Jednostki organizacyjne podległe ministrowi lub przez niego nadzorowane[14]:
- Jednostki organizacyjne:
- Instytuty badawcze:
- Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraficznego
- Instytut Solidarności i Męstwa imienia Witolda Pileckiego[2]
- Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
- Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu
- Instytucje kultury:
- Biblioteka Narodowa
- Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych
- Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
- Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski
- Centrum Technologii Audiowizualnych
- Dom Pracy Twórczej w Radziejowicach
- Filharmonia Narodowa w Warszawie
- Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny
- Instytut Adama Mickiewicza
- Instytut Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność
- Instytut Książki
- Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
- Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie
- Muzeum Historii Polski w Warszawie
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- Muzeum Narodowe w Krakowie
- Muzeum Narodowe w Poznaniu
- Muzeum Narodowe w Warszawie
- Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
- Muzeum Stutthof w Sztutowie
- Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”
- Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
- Muzeum Zamkowe w Malborku
- Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
- Narodowe Centrum Kultury
- Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku
- Narodowy Instytut Fryderyka Chopina
- Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki
- Narodowy Instytut Dziedzictwa
- Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów
- Narodowy Instytut Muzyki i Tańca w Warszawie
- Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”
- Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
- Państwowe Muzeum na Majdanku w Lublinie
- Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu
- Państwowy Instytut Wydawniczy
- Polska Opera Królewska
- Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus
- Polskie Wydawnictwo Muzyczne
- Studio Filmowe „Kronika”
- Studio Filmowe „Kadr”
- Studio Filmowe „Tor”
- Studio Filmowe „Zebra”
- Studio Filmów Rysunkowych
- Studio Miniatur Filmowych
- Teatr Narodowy
- Teatr Wielki – Opera Narodowa
- Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych
- Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki
- Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej
- Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
- Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma
- Instytucje kultury współprowadzone przez ministra i wpisane do rejestru prowadzonego przez ministra:
- Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach
- Europejskie Centrum Filmowe Camerimage w Toruniu[15]
- Muzeum Pamięć i Tożsamość im. św. Jana Pawła II w Toruniu[16]
- Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego
- Muzeum Narodowe w Kielcach
- Muzeum Narodowe we Wrocławiu
- Muzeum Historii Żydów Polskich Polin
- Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej
- Zamek Piastów Śląskich w Brzegu
- Muzeum Sztuki w Łodzi
- Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
- Muzeum – Zamek w Łańcucie
- Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku
- Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie
- Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach
- Instytucje kultury współprowadzone przez ministra i wpisane do rejestrów prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego:
- Centralne Muzeum Jeńców Wojennych
- Centrum Paderewskiego w Kąśnej Dolnej
- Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu
- EC1 Łódź – Miasto Kultury w Łodzi
- Europejskie Centrum Solidarności
- Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie
- Filharmonia Podkarpacka im. Artura Malawskiego w Rzeszowie
- Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy
- Filharmonia Zielonogórska im. Tadeusza Bairda w Zielonej Górze
- Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach
- Muzeum Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej
- Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
- Muzeum Narodowe w Lublinie
- Muzeum Narodowe w Gdańsku
- Muzeum Narodowe w Szczecinie
- Muzeum Śląskie w Katowicach
- Muzeum PRL-u (w organizacji)
- Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce
- Narodowe Forum Muzyki
- Opera i Filharmonia Podlaska – Europejskie Centrum Sztuki w Białymstoku
- Opera Nova – Państwowa Opera w Bydgoszczy
- Opera Wrocławska
- Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach
- Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice”
- Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
- Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Mazowsze im. Tadeusza Sygietyńskiego
- Teatr Wybrzeże w Gdańsku
- Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie
- Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie
- Teatr Polski we Wrocławiu
- Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu
- Teatr Wierszalin w Supraślu
- Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich – Centrum Sztuki Jidysz
- Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny w Koszęcinie
- Uczelnie, szkoły artystyczne oraz inne jednostki systemu oświaty:
- Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
- Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
- Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach
- Akademia Muzyczna w Krakowie
- Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi
- Akademia Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu
- Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu
- Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie
- Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
- Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach
- Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowiee
- Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi
- Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
- Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
- Akademia Sztuki w Szczecinie
- Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie
- Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu
- Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie
- Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi
- Centrum Edukacji Artystycznej w Warszawie
- Publiczne i niepubliczne szkoły i placówki artystyczne
- Placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom szkół artystycznych w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania
Odznaczenia ministra
[edytuj | edytuj kod]- Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – złoty, srebrny i brązowy
- Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”
- Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”
- Odznaka „Za opiekę nad zabytkami” – złota, srebrna[17]
Historia
[edytuj | edytuj kod]W rządzie tymczasowym Rady Regencyjnej Ministrowi Oświaty i Wyznań powierzono m.in. opiekę nad literaturą i sztuką, nad archiwami, bibliotekami publicznymi, czytelniami, teatrami i muzeami[18]. Ministerstwo Sztuki i Kultury zostało utworzone 5 grudnia 1918[19], zlikwidowane ustawą z 17 lutego 1922 z powodów oszczędnościowych i racjonalizatorskich[20][21]. Szeroki konsensus[22] roztoczył wokół tezy, że nie ma kultury bez edukacji. Zadania resortu kultury przejęło zatem Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (do 1931 działał w nim Departament Sztuki, kierowany przez pewien czas przez Juliana Fałata, potem w MWRiOP istniał już tylko wydział).
W 1944 w ramach Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (tymczasowy organ władzy na obszarze wyzwolonym spod okupacji niemieckiej) kierownikiem Resortu Kultury i Sztuki został Wincenty Rzymowski. Ostatniego dnia grudnia powołano Rząd Tymczasowy RP, a ministrem kultury i sztuki był w nim Rzymowski. 2 maja 1945 zastąpił go Edmund Zalewski. 28 czerwca powołano Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, wkrótce potem uznany przez społeczność międzynarodową za pełnoprawny polski rząd. Ministrem kultury i sztuki był w nim Władysław Kowalski.
Urząd pod obecną nazwą Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego utworzony został 26 października 1999, z mocą od dnia 10 listopada 1999[23]. Od 20 października 2001 do 31 października 2005 funkcjonowało pod nazwą Ministerstwo Kultury[24][25]. 1 marca 2021 weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 lutego 2021 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu[26], które utworzyło Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w wyniku przekształcenia dotychczasowego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz likwidacji Ministerstwa Sportu dokonanej w tym samym dniu na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 lutego 2021 r. w sprawie zniesienia Ministerstwa Sportu[27]. Ministerstwo zostało przywrócone 26 października 2021[28].
Lista ministrów kultury i dziedzictwa narodowego
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zlikwidowane 14 lutego 1922.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ M.P. z 2010 r. nr 66, poz. 847.
- ↑ a b Dz.U. z 2024 r. poz. 740.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Stanisław Herbst (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 457.
- ↑ Zmiany w rządzie Tuska. Andrzej Duda powołał nowych ministrów [online], wiadomosci.radiozet.pl [dostęp 2024-05-13] (pol.).
- ↑ a b Bartłomiej Sienkiewicz rozpoczął misję w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Portal Gov.pl [online], gov.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ Kierownictwo MKiDN w pełnym składzie - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2023-12-20] (pol.).
- ↑ Sławomir Rogowski nowym wiceministrem kultury i dziedzictwa narodowego [online], gov.pl [dostęp 2024-08-05] (pol.).
- ↑ Dorota Żebrowska - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Portal Gov.pl [online], gov.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ 3PO Paweł Żurek, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego • Organizacje [online], Eurodesk Polska [dostęp 2023-01-19] (pol.).
- ↑ M.P. z 2021 r. poz. 1019.
- ↑ M.P. z 2021 r. poz. 1205.
- ↑ M.P. z 2024 r. poz. 724.
- ↑ Dz.U. z 2024 r. poz. 740.
- ↑ M.P. z 2018 r. poz. 264.
- ↑ Magdalena Winiarska: ECFC ma dyrektora. torun.pl, 2020-01-09. [dostęp 2024-02-28].
- ↑ Muzeum „Pamięć i Tożsamość” im. św. Jana Pawła II w Toruniu. luxveritatis.pl. [dostęp 2024-02-28].
- ↑ MKiDN – Odznaka Za opiekę nad zabytkami. [dostęp 2019-01-14].
- ↑ Dekret Rady Regencyjnej o tymczasowej organizacji Władz Naczelnych w Królestwie Polskiem. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-02-01].
- ↑ Dekret o utworzeniu Ministerstwa Sztuki i Kultury (Dz.U. z 1918 r. nr 19, poz. 52).
- ↑ interia.pl: 14 lutego 1922 r. Likwidacja resortu kultury. [dostęp 2017-02-15].
- ↑ Ustawa z dnia 17 lutego 1922 r. o zniesieniu Ministerstwa Sztuki i Kultury (Dz.U. z 1922 r. nr 14, poz. 128).
- ↑ Jedynym istotnym środowiskiem, które oprotestowało likwidację MSiK, była PPS.
- ↑ Dz.U. z 1999 r. nr 91, poz. 1014, z późn. zm.
- ↑ Dz.U. z 2001 r. nr 122, poz. 1329.
- ↑ Dz.U. z 2005 r. nr 220, poz. 1885.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 lutego 2021 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu (Dz.U. z 2021 r. poz. 360)
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 lutego 2021 r. w sprawie zniesienia Ministerstwa Sportu (Dz.U. z 2021 r. poz. 359)
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 października 2021 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1931)
Kontrola autorytatywna (ministerstwo kultury):