Stanisław Sojka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: inne znaczenia.

Stanisław Sojka

Imię i nazwisko	Stanisław Joachim Sojka
Data i miejsce urodzenia	26 kwietnia 1959 Żory
Instrumenty	fortepian, gitara
Gatunki	jazz, pop, piosenka literacka
Wydawnictwo	PolJazz, Polskie Nagrania „Muza”, Helicon, RCA, Polton, Zic Zac, PR Katowice, ESA, Pomaton EMI, Sadowsky Music Group, EMI Music Poland, Universal Music Polska, Agora S.A.
Powiązania	Haiku Fristajl, Svora
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Stanisław Joachim Sojka, występujący także jako Soyka i Stanisław Soyka (ur. 26 kwietnia 1959 w Żorach^[1]) – polski wokalista jazzowy i popowy, pianista, gitarzysta, skrzypek, kompozytor, aranżer.

Zaczął występować już w wieku siedmiu lat, kiedy to śpiewał w sopranach w chórze kościelnym. Będąc uczniem klasy skrzypiec w Podstawowej Szkole Muzycznej I stopnia w Gliwicach, w wieku 14 lat został kościelnym organistą. Naukę kontynuował w Liceum Muzycznym w Katowicach, po czym studiował na Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach, na kierunku aranżacji i kompozycji. W czasie studiów był wokalistą uczelnianego big-bandu Puls, z którym dokonał kilku nagrań dla Polskiego Radia w Katowicach^[2].

Pod koniec lat 70. współpracował z jazzowym zespołem Extra Ball. Dyrektor wytwórni płytowej PolJazz zaproponował mu prestiżowy koncert, który miał być jednocześnie zarejestrowany na potrzeby jego pierwszej płyty. W ten sposób Sojka solowo zadebiutował na scenie w listopadzie 1978, recitalem w Filharmonii Narodowej w Warszawie, w ramach cyklu „Jazz w Filharmonii”. Przedstawił wówczas własne interpretacje standardów jazzowych, soulowych, r&b, a także polskich pieśni ludowych i kolęd. W następnym roku koncert ukazał się na jego pierwszej płycie Don't You Cry. Ponadto zdobył wtedy I nagrodę na Lubelskich Spotkaniach Wokalistów Jazzowych. W tym samym roku zaczął nagrywać popowe nagrania, m.in. zaśpiewał cover przeboju „You’re the One That I Want” w duecie z Anną Jantar

W 1980 wystąpił w śpiewogrze Katarzyny Gärtner „Pozłacany warkocz” u boku Maryli Rodowicz i Andrzeja Zauchy. Doczekał się wtedy także pierwszego solowego hitu, „Śliczna różdżkareczka”. W 1981 wydał swój drugi album pt. Blublula, który został okrzyknięty przez dziennikarzy najlepszym jazzowym albumem roku i osiągnął status złotej płyty. Wspólnie z triem Wojciecha Karolaka zaprezentował własne interpretacje kolejnych standardów jazzowych i soulowych. Przebywający wówczas na festiwalu Jazz Jamboree krytyk jazzowy Willis Conover, okrzyknął Sojkę „najlepiej strzeżonym sekretem polskiej muzyki”. Wokalista zaczął występować w całej Europie. Początkowo z triem Karolaka i Michałem Urbaniakiem rezydował w popularnym jazzowym klubie Quasimodo w Berlinie Zachodnim. W 1982 wystąpił na międzynarodowych festiwalach jazzowych w Norymberdze i Stambule. W tym samym roku Sojka nagrał przebój Grażyny Łobaszewskiej „Czas nas uczy pogody”. W 1984 wystąpił jako support przed koncertem koncertu Raya Charlesa we Francji. W latach 1983–1988 co rok był wybierany przez czytelników magazynu „Jazz Forum” najlepszym wokalistą jazzowym. W tym samym okresie nagrywał kolejne popowe piosenki dla Polskiego Radia, ale tym razem już własne kompozycje. Nagrania te zebrano na jednej płycie, wydanej dopiero w 1989.

W 1983 wydał album ze standardami Duke’a Ellingtona Soyka Sings Ellington oraz płytę Matko, która nas znasz... z muzyką religijną. W 1985 ukazał się album W piwnicy na Wójtowskiej z koncertem, na którym zaśpiewał następne covery jazzowe i soulowe. Stworzył swój własny, bardzo charakterystyczny styl kompozycji oraz wykonania ze specyficznym synkopowanym frazowaniem w grze fortepianowej^[2].

W 1984 został wokalistą efemerycznej formacji Svora, z którą nagrał trzy piosenki dla Polskiego Radia: „Dokąd idziesz”, „Co ty na to” oraz „Madame schizofrenia”. W tym samym roku wziął udział w nagraniu pierwszej solowej płyty Tadeusza Nalepy. W 1985 śpiewał w kolejnej efemerycznej grupie WooBooDoo, z którą wylansował dwa przeboje: „Atak na głowę” oraz „Nie wiem”.

W 1986 podpisał dwuletni kontrakt płytowy z zachodnioniemieckim oddziałem wytwórni RCA i nagrał tam swój pierwszy popowy i jedyny międzynarodowy album, zatytułowany po prostu Stanisław Sojka. W jego powstawaniu uczestniczył m.in. światowej sławy producent muzyczny Harold Faltermeyer, z którym wspólnie przygotowali także utwór „The Spirit of the West”, wykorzystany w kampanii reklamowej papierosów West. Sama płyta przepadła na rynkach zagranicznych, ale na początku 1987 przyniosła Sojce popularność w Polsce, za sprawą przeboju „Love Is Crazy”.

W 1988, po powrocie z Niemiec, nagrał tytułową piosenkę do filmu Piłkarski poker. W tym samym roku założył duet z gitarzystą jazzowej formacji Tie Break, Januszem „Yaniną” Iwańskim. Razem występowali aż do zawieszenia działalności w 1995. W 1989 ukazała się płyta Radioaktywny, na której zebrano radiowe nagrania Sojki, dokonane na przestrzeni lat 1983–1988, w tym przebój „Absolutnie nic”. Większość tego repertuaru zaprezentował pięć lat później w wersji koncertowej na płycie Live, nagranej z Yaniną.

Na przełomie dekad uczestniczył też gościnnie w sesjach nagraniowych płyt zespołów Maanam i De Mono oraz Kayah, Izabeli Trojanowskiej i Urszuli, śpiewając w chórkach i grając na fortepianie. W tym czasie został też laureatem nagrody im. Krzysztofa Komedy w 1989 oraz Nagrody Artystycznej Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego w 1990. Skomponował także muzykę do kilku krótkometrażowych filmów^[2].

W 1990 zaczął występować pod nazwiskiem Soyka i wylansował przeboje „Cud niepamięci” i „Play It Again”, zapowiadające jego album pt. Acoustic. Współproducentem płyty był Dieter Meier z zespołu Yello. Album, wydany w 1991, odniósł nie tylko ogromny sukces zarówno artystyczny, zostając uznanym przez dziennikarzy za najlepszy album roku, jak i komercyjny, przynosząc jeszcze hity „Tak jak w kinie” i „Hard to Part”. Płyta wyprzedziła również światową modę na koncerty „bez prądu”, zapoczątkowaną w 1991 przez MTV.

Na początku 1991 wylansował przebój „Tolerancja (na miły Bóg)”, który powstał z okazji koncertu „Tolerancja” na rzecz chorych na AIDS, zorganizowany w lutym 1991 w Warszawie. Sojka był jednym z jego inicjatorów i udało mu się zaprosić takie legendy muzyki, jak Czesław Niemen, Marek Grechuta, Kora, Tomasz Stańko i Krzysztof Penderecki. Jednak na płycie piosenka ta ukazała się dopiero rok później, gdy trafiła na następny autorski album artysty, Neopositive. Tym samym powtórzył on komercyjny sukces swojego poprzednika, lansując dodatkowo przebój „Kiedy jesteś taka bliska”. Zanim jednak ukazał się album Neopositive, w 1991 ukazała się kaseta, a w następnym także płyta, ze świątecznym materiałem Kolędy polskie. W 1991 Sojka ponadto skomponował piosenkę „Wszystko co złe omija mnie” Grażynie Łobaszewskiej, za co otrzymał I nagrodę w konkursie „Premiery” 28. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. W tym samym roku ukazał się jeszcze zbiór wierszy artysty – „Fracha”. W 1992 Sojka został uhonorowany tytułem krajowej „Gwiazdy roku” w plebiscycie czytelników młodzieżowego magazynu „Popcorn”, a na międzynarodowym festiwalu piosenki w Sopocie zdobył nagrodę główną, czyli Bursztynowego Słowika.

Rok 1993 przyniósł kolejną koncertową płytę Sojki i Yaniny, Live. Rok później wydał album pt. Radical Graża, który przyniósł mu przebój „Fa na na na”. Muzą albumu była aktorka Grażyna Trela, z którą w tym czasie Sojka związał się w życiu prywatnym (poznał ją w 1991 roku) i dla której porzucił swoją ciężarną żonę Iwonę i dwóch małych synów^[3]. W 1995 wziął udział w nagraniu jej inspirowanej muzyką reggae debiutanckiej płyty, firmowanej przez nią jako Graża T.^[2] Po zainaugurowaniu w 1995 nagród polskiego przemysłu muzycznego Fryderyk Sojkę już podczas pierwszej edycji wyróżniono statuetką dla najlepszego wokalisty 1994.

Również w 1995 wydał dwa albumy. Pierwszy, retrospekcja. koncert. Kraków, był albumem koncertowym, ale zawierał dodatkowo dwa premierowe nagrania studyjne, w tym hit „Są na tym świecie rzeczy”. Był to ostatni album firmowany z Yaniną. Na drugim Sojka przedstawił swoje nowe muzyczne oblicze, bo związane z nurtem muzyki poetyckiej. Nagrał album Sonety Shakespeare, na który skomponował muzykę do wybranych sonetów Williama Shakespeare’a i zaśpiewał je w języku polskim. Płytę promował przebój „Im mocniej cię kocham, tym na pozór słabiej”. Jeden egzemplarz osobiście podarował w 1996 goszczącej w Polsce angielskiej królowej Elżbiecie II. Za album był nominowany do Fryderyków jako wokalista roku i za najlepszy album z muzyką poetycką. Cztery lata po polskiej wersji, ukazała się również anglojęzyczna wersja tego albumu, Soyka Sings Shakespeare's Sonnets. W 1997 wystąpił z utworem „Uciekaj moje serce” w koncercie „Zielono mi” w hołdzie Agnieszce Osieckiej podczas 35. KFPP w Opolu^[4].

W międzyczasie, w 1998 wydał kolejny album z popowym materiałem – Nr 17, który przyniósł przeboje „Nie ma drugiej takiej” oraz „Tango Memento Vitae”. W 1999 otrzymał za niego kolejną nominację do Fryderyka, dla najlepszego wokalisty roku. Jeden z promujących go koncertów został wydany w 2006 na pierwszej w karierze artysty płycie DVD, Koncert w klubie Blue Note. W 1999 ukazała się także składanka jego największych przebojów, Złota kolekcja – Cud niepamięci, wyróżniona „Złotą Płytą”. W 2004 doczekała się drugiej części, Złota kolekcja, Vol. 2 – Życie to krótki sen. W 1999 nagrał z Grzegorzem Turnauem piosenkę „Soplicowo”, do filmu Pan Tadeusz, która wydłużyła listę jego przebojów.

W 2000 jako pianista wspólnie z trębaczem Andrzejem Przybielskim wydał instrumentalny album Sztuka błądzenia^[5]. W 2001 zwrócił się ku muzyce religijnej i wydał płytę Polskie pieśni wielkopostne. W 2003 postanowił uczcić 25-lecie pontyfikatu Jana Pawła II i wydał płytę z utworami, które skomponował do jego poematu Tryptyk rzymski. Wystąpił nawet w Watykanie na koncercie z okazji imienin papieża, śpiewając przed nim część z nich. Album z tym materiałem został nagrodzony statuetką Fryderyk za najlepszy album 2003 z muzyką poetycką i zdobył status złotej płyty. W międzyczasie przygotował ponadto popowy album Soykanova, wydany w 2002, który zaowocował przebojem „Życie to krótki sen”. Sojka sięgnął na nim również po poezję Leopolda Staffa, Bolesława Leśmiana oraz Federico Garcii Lorki.

W 2004 nagrał płytę z wybranymi przez siebie miłosnymi standardami, zatytułowaną Soyka Sings Love Songs. Był to pierwszy album, na którym Sojka jedynie zaśpiewał. Promowała go nowa wersja „Odkąd jesteś” Marka Grechuty. W 2005 zaangażował się politycznie, wspierając kampanię wyborczą partii Prawo i Sprawiedliwość poprzez uczestnictwo w cyklu koncertów „Wiosna Polaków”. W 2007 zaczął koncertować z nowo powstałą formacją Soyka Sextet Plus.

W 2008 powrócił na rynek z premierowymi nagraniami, gościnnie zrealizowanymi na potrzeby płyt innych artystów i wybranymi na pierwsze single promujące. Przedstawiły one zupełnie nowe muzyczne oblicze artysty. Singiel „Duże miasto” był nagraniem hip-hopowym rapera Gorzkiego, nagranym z udziałem innych raperów, Teki, Craiga G. i Jerome’a XL. Z Gorzkim artysta nagrał także utwór „Zwycięstwo”, w którym rapował ponadto Bizarre ze składu D12. Na singlu wydano ponadto utwór „Waluta”, utrzymany w konwencji reggae, a nagrany z Krakowskim, czyli producentem Piotrem Krakowskim z zespołu Milkshop. W tym samym roku Sojka wydał aż trzy wydawnictwa podsumowujące jego dotychczasową, trzydziestoletnią karierę: album koncertowy Solo Recital, wydany także na płycie DVD, oraz szesnastopłytowy box z niemal kompletną dyskografią Rocznik 59, zawierający jego wszystkie albumy studyjne z wyjątkiem jazzowych.

W 2008 dostał pierwszą kinową rolę, zagrał policjanta w polsko-japońskim filmie Doroty Kędzierzawskiej Jutro będzie lepiej. Premiera filmu odbyła się dopiero w maju 2010, podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

W kwietniu 2009 na szczecińskim festiwalu „Kontrapunkt” odbyła się premiera radiowej sztuki teatralnej autorstwa Krzysztofa Czeczota Jeszcze się spotkamy młodsi, do której Sojka skomponował muzykę. Otrzymał za to nagrodę za najlepszą oryginalną muzykę podczas Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie. Natomiast w maju w łódzkim Klubie Wytwórnia oficjalnie zainaugurowano cykl o nazwie „Wytwórnia Kina Niemego”, łączący pokazy filmów niemych z muzyką na żywo. Wśród zaproszonych gości znalazł się Sojka, który muzycznie zilustrował nakręcony 80 lat wcześniej film Szlakiem hańby.

3 maja 2009 został odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W tym samym roku uczcił jubileusz 30-lecia solowej działalności artystycznej dwoma koncertami: 3 kwietnia we wrocławskim Teatrze Muzycznym Capitol i 17 czerwca w warszawskim Centrum Promocji Kultury. Również w 2009 ukazał się pierwszy od pięciu lat premierowy album Sojki pt. Studio Wąchock, firmowany z formacją Sextet Plus. Gościnnie zaśpiewały na nim Paulina i Natalia Przybysz z zespołu Sistars. Obok autorskich utworów artysta zaśpiewał na niej także wiersze Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta i Leopolda Staffa oraz ukraińsko-białoruską piosenkę ludową. Płytę promował przebój „Każdy kochać się chce”. Za ten album Sojka został nominowany do Fryderyków jako wokalista roku i za najlepszy album z muzyką poetycką.

Równolegle z premierą tej płyty Sojka wystąpił z zespołem Kwintet Plus jako gwiazda koncertu galowego konkursu „Pamiętajmy o Osieckiej”, w którym amatorzy i profesjonaliści śpiewali piosenki z tekstami Agnieszki Osieckiej. Artysta skomponował na tę okazję muzykę do jej dziewięciu, mniej znanych tekstów. Repertuar ten wypełnił rok później jego następny album, ...Tylko brać – Osiecka znana i nieznana. Zapoczątkował on cykl albumów stanowiących hołd Sojki dla twórczości wybranych poetów czy artystów.

W 2011 został jednym z kompozytorów w Teatrze im. L. Solskiego w Tarnowie^[6]. W marcu tego samego roku wystąpił jako główna gwiazda II edycji Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Poetyckiej „Nastroje” w Katowicach. W kwietniu w Szczecinie premierę miało widowisko Jesteś tym, kim będziesz jutro – Pasja Szczecińska, do którego muzykę napisał Sojka. To utwór pasyjny powstały w oparciu o teksty Romana Brandstaettera, polskiego poety o żydowskich korzeniach. Ich adaptacją i reżyserią koncertu zajął się Krzysztof Czeczot. Oprócz Sojki, jego zespołu i kwartetu smyczkowego Altra Volta, wystąpili w nim także Jerzy Trela, Danuta Stenka i Kamila Baar.

We wrześniu 2010 zebrał na albumie ...Tylko brać – Osiecka znana i nieznana utwory zaprezentowane rok wcześniej podczas galowego koncertu konkursu „Pamiętajmy o Osieckiej”, na który specjalnie skomponował muzykę do rzadkich tekstów tytułowej bohaterki. Album promowany był utworem „Tango Warszawo”. Materiał uzupełniły znane już wcześniej z innych wykonań kompozycje Andrzeja Zielińskiego z grupy Skaldowie oraz księdza Franciszka Leśniaka. Za album został uhonorowany złotą płytę oraz uzyskał nominacje do Fryderyków jako wokalistę roku i za najlepszy album z muzyką poetycką.

Do końca tego samego roku wziął udział w nagraniu dwóch charytatywnych wydawnictw. Pierwszym był album Cudowny świat, dedykowany pamięci profesora Zbigniewa Religi. Miał on na celu wsparcie projektu „Z Sercem dla Serca”, zmierzającego do budowy sztucznej komory serca dla dzieci. Sojka przygotował tu własną interpretację przeboju Marka Grechuty „Dni, których nie znamy”. Pozostałe przeróbki znanych hitów wykonali obok niego: Marek Piekarczyk, Maciej Maleńczuk, Mieczysław Szcześniak, Andrzej Piaseczny, Krzysztof Kiljański, Janusz Radek, Małgorzata Walewska, Łukasz Zagrobelny, Kasia Wilk oraz aktorki Stanisława Celińska i Małgorzata Kożuchowska. Wszyscy wspólnie zaśpiewali ponadto ulubiony standard prof. Religi, „What A Wonderful World” Louisa Armstronga. Drugim wydawnictwem był minialbum Idą Święta 4 – Akcja Charytatywna Trójki, wspierający Fundusz Edukacyjny dla Rodzinnych Domów Dziecka. Sojka nagrał tu wspólnie z Antoniną Krzysztoń utwór „Matka Boża na osiołku”. W projekcie wzięli też udział Wojciech Waglewski, Muniek Staszczyk, Adam Nowak, Grzegorz Turnau, Aga Zaryan, Magda Umer oraz tradycyjnie dziennikarze radiowej Trójki.

W kwietniu 2011 wydał album W blasku światła, z muzyką do poematów Jana Pawła II, nagrany wspólnie z Andrzejem Piasecznym. Muzykę obok Sojki skomponował też Seweryn Krajewski^[7]. A już w maju ukazał się album przygotowany z okazji uchwalonego przez Sejm RP Roku Miłosza. Sojka skomponował muzykę i zaśpiewał wybrane przez siebie wiersze polskiego noblisty, Czesława Miłosza, na płycie Stanisław Soyka śpiewa 7 wierszy Czesława Miłosza, w listopadzie uzupełnionej o dwa kolejne utwory. Promował ją przebój „Na cześć księdza Baki”, nagrany w duecie z Czesławem Mozilem. W czerwcu został uhonorowany nagrodą Grand Prix 48. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu za całokształt twórczości^[4], a także odsłonił swoją gwiazdę w opolskiej Alei Gwiazd. W sierpniu wziął udział w nagraniu charytatywnej piosenki „Mama Afryka”, wspólnie z Beatą Kozidrak, Mieczysławem Szcześniakiem, Anną Marią Jopek, Arturem Gadowskim, Majką Jeżowską i Anną Jurksztowicz. Utwór wspomógł akcję pomocy UNICEF i Polskiej Akcji Humanitarnej dla głodujących w Somalii^[8].

W kwietniu 2012 wydał album Stanisław Soyka w hołdzie Mistrzowi, zawierający własne interpretacje wybranych utworów Czesława Niemena. Przygotowania do tego projektu trwały 12 lat, a nagranie zaledwie pięć dni. Album promował utwór „Wiem, że nie wrócisz”, nagrany z jego udziałem^[9]. W maju znalazł się w prestiżowej dziesiątce gwiazd koncertu Top na festiwalu TOPtrendy, gdzie występowali wykonawcy odnoszący w minionym roku największy sukces komercyjny^[10]. W lutym 2013 na rynek trafił koncertowy album z płytami CD i DVD Stanisław Soyka w hołdzie Mistrzowi – Live, z repertuarem ostatniej płyty^[11]. W kwietniu ukazała się dwupłytowa kolekcja największych przebojów artysty, wydana w cyklu „Poeci polskiej piosenki”, zatytułowana Absolutnie nic.... Również w 2013 wziął udział w nagraniu piosenki „Orzeł może” promującej akcję promocyjną radiowej Trójki^[12].

W 2014 ponownie sięgnął po twórczość Bolesława Leśmiana i wspólnie z Adamem Strugiem nagrał album Strug. Leśmian. Soyka, wydany w maju. Kompozycje do wierszy stworzył Strug, a Sojka opracował je na fortepian i zaśpiewał z nim w duecie. Płytę promował utwór „Tam na rzece”^[13]. W tym samym czasie artysta wziął udział w muzycznym projekcie Pusz Pawła Osickiego z zespołu Pogodno, który przygotował alternatywne aranżacje polskich pieśni powstańczych i legionowych. W czerwcu ukazały się one na albumie Pąki białych róż, wydanym nakładem Muzeum Powstania Warszawskiego^[14]. W sierpniu 2014 podczas międzynarodowego Sopot Festival Sojka otrzymał statuetkę Bursztynowy Słowik za całokształt twórczości^[15].

W 2015 na albumie Swing Revisited zaprezentował własne interpretacje swingowych standardów z lat 30. i 40. XX wieku, głównie Duke’a Ellingtona. Album został wydany w kwietniu, a w wersji rozszerzonej w listopadzie. Płyta została nagrana ze szwedzko-duńską orkiestrą bigbandową Rogera Berga, a promował ją cover „Let The Good Times Roll” z repertuaru Louisa Jordana. Album uzyskał status platynowej płyty^[16]. W sierpniu wydał dwupłytowy album Shakespeare a cappella, nagrany wspólnie z zespołem wokalnym Cracow Singers śpiewającym w 16-głosowej harmonii, na którym przypomniał swoje kompozycje do sonetów Williama Shakespeare’a, tym razem w nowej aranżacji a cappella. Sonety zostały nagrane zarówno w oryginalnym angielskim języku, jak też w języku polskim^[17]. W tym samym roku Sojka wziął udział w nagraniu koncertowego albumu Krzysztof Kobyliński Ethnojazz Orchestra KK Pearls, Aukso & Moś, Soyka – live, który ukazał się we wrześniu^[18].

Wiosną 2017 jako skrzypek wydał album Action Direct Tales z wiodącym udziałem Buby Badjie Kuateha (ur. 1982), wirtuozem kory z Gambii, którego poznał podczas wspólnych muzykowań na ulicy Francuskiej w Warszawie.

Stanisław Sojka rozwiódł się ze swoją żoną Iwoną, z którą ma czterech synów. Jego obecną żoną jest Ewa Żmijewska-Sojka.

 Zobacz więcej w artykule Haiku Fristajl, w sekcji Dyskografia.

• Oficjalna Strona Stanisława Sojki