Szachowe turnieje pretendentów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Turnieje pretendentów FIDE stanowią trzeci i najwyższy szczebel eliminacji (po turniejach strefowych i międzystrefowych) wyłaniających przeciwnika dla mistrza i mistrzyni świata w szachach. Projekt turniejów pretendentów powstał na Kongresie FIDE w Winterthur w 1946 roku.

Turnieje pretendentów

[edytuj | edytuj kod]

W historii FIDE rozegrano dwanaście turniejów pretendentów (pięć w latach 1950–1962 oraz siedem w latach 1985 i 2013-2024), z których zwycięzca turnieju kwalifikował się bezpośrednio do meczu o mistrzostwo świata. Wyjątkiem był turniej z roku 1985, który jako jedyny stanowił pośrednią eliminację do meczów pretendentów (awansowało wówczas czterech zawodników). W latach 1965–1995 przeciwnika dla mistrza świata wyłaniano drogą meczów, rozgrywanych systemem pucharowym.

Formuła turniejów pretendentów zmieniała się wielokrotnie, natomiast od 2013 jest niezmieniona. Wszystkie turnieje rozegrano systemem kołowym (w formule jedno-, dwu- lub czterokołowej). Udział w turniejach pretendentów przysługiwał zawodnikom pokonanym w meczach o mistrzostwo świata oraz (w zależności od regulaminu danego cyklu) od 6 do 9 najlepszym szachistom z turnieju międzystrefowego. Wyjątkowo w roku 1953 dopuszczono również do startu zawodników, którzy w poprzedniej edycji zajęli w turnieju pretendentów miejsca od 2 do 5. Od 2013 r. uczestników wyłaniano również poprzez inne eliminacje (np. finaliści Pucharu Świata lub cyklu Grand Prix, jak również zawodnicy zakwalifikowani na podstawie list rankingowych).

Obsada turniejów wahała się od 8 do 16 zawodników.

Turniej dwukołowy, 18 rund
Dogrywka o I miejsce: D.Bronstein – I.Bolesławski 7½ – 6½

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Izaak Bolesławski 12
2 Dawid Bronstein 12
3 Wasilij Smysłow 10
4 Paul Keres
5 Argentyna Miguel Najdorf 9
6 Aleksandr Kotow
7 Szwecja Gideon Ståhlberg 8
8 Salomon Flohr 7
9 Węgry Andor Lilienthal 7
10 Węgry László Szabó 7

Turniej dwukołowy, 28 rund

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Wasilij Smysłow 18
2 Dawid Bronstein 16
3 Paul Keres 16
4 Stany Zjednoczone Samuel Reshevsky 16
5 Tigran Petrosjan 15
6 Jefim Geller 14½
7 Argentyna Miguel Najdorf 14½
8 Aleksandr Kotow 14
9 Mark Tajmanow 14
10 Jurij Awerbach 13½
11 Izaak Bolesławski 13½
12 Węgry László Szabó 13
13 Svetozar Gligorić 12½
14 Holandia Max Euwe 11½
15 Szwecja Gideon Ståhlberg 8

Turniej dwukołowy, 18 rund

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Wasilij Smysłow 11½
2 Paul Keres 10
3 Dawid Bronstein
4 Jefim Geller
5 Tigran Petrosjan
6 Boris Spasski
7 Węgry László Szabó
8 Czechosłowacja Miroslav Filip 8
9 Argentyna Óscar Panno 8
10 Argentyna Herman Pilnik 5

Rozegrany w trzech miastach: Bled, Zagrzeb i Belgrad
Turniej czterokołowy, 28 rund

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Michaił Tal 20
2 Paul Keres 18½
3 Tigran Petrosjan 15½
4 Wasilij Smysłow 15
5 Stany Zjednoczone Bobby Fischer 12½
6 Svetozar Gligorić 12½
7 Islandia Friðrik Ólafsson 10
8 Stany Zjednoczone Pál Benkő 8

Turniej czterokołowy, 28 rund
M.Tal wycofał się po 21 rundach

Miejsce Zawodnicy Punkty
1 Tigran Petrosjan 17½
2 Jefim Geller 17
3 Paul Keres 17
4 Stany Zjednoczone Bobby Fischer 14
5 Wiktor Korcznoj 13½
6 Stany Zjednoczone Pál Benkő 12
7 Czechosłowacja Miroslav Filip 7
8 Michaił Tal 7

Turniej kołowy, 15 rund
W meczu dodatkowym pomiędzy J. Timmanem a M. Talem padł remis 3 – 3, dający awans Timmanowi lepszą punktacją dodatkową.

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Artur Jusupow 2600 9
2 Rafael Waganian 2625 9
3 Andriej Sokołow 2555 9
4 Holandia Jan Timman 2640
5 Michaił Tal 2565
6 Boris Spasski 2590 8
7 Ołeksandr Bielawski 2640 8
8 Wasilij Smysłow 2595
9 Aleksander Czernin 2560
10 Stany Zjednoczone Yasser Seirawan 2570 7
11 Anglia Nigel Short 2575 7
12 Węgry Lajos Portisch 2625 7
13 Szwajcaria Wiktor Korcznoj 2630
14 Węgry Zoltán Ribli 2605
15 Kuba Jesus Nogueiras 2545 6
16 Kanada Kevin Spraggett 2550 5

Turniej dwukołowy, 14 rund
W turnieju zwyciężyli Magnus Carlsen i Władimir Kramnik, jednak prawo do gry z mistrzem świata Viswanathanem Anandem zdobył Carlsen, który miał lepszą punktacją dodatkową (odniósł więcej zwycięstw – 5 [Kramnik – 4])[1].

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Norwegia Magnus Carlsen 2872
2 Rosja Władimir Kramnik 2810
3 Rosja Piotr Swidler 2747 8
4 Armenia Lewon Aronian 2809 8
5 Rosja Aleksander Griszczuk 2764
6 Izrael Boris Gelfand 2740
7 Ukraina Wasyl Iwanczuk 2757 6
8 Azerbejdżan Tejmur Radżabow 2793 4

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Indie Viswanathan Anand 2770
2 Rosja Siergiej Kariakin 2766
3 Rosja Władimir Kramnik 2787 7
4 Azerbejdżan Szachrijar Mammedjarow 2757 7
5 Rosja Dmitrij Andriejkin 2709 7
6 Armenia Lewon Aronian 2830
7 Rosja Piotr Swidler 2758
8 Bułgaria Weselin Topałow 2785 6

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Rosja Siergiej Kariakin 2760
2 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2794
3 Indie Viswanathan Anand 2762
4 Rosja Piotr Swidler 2757 7
5 Armenia Lewon Aronian 2786 7
6 Holandia Anisz Giri 2793 7
7 Stany Zjednoczone Hikaru Nakamura 2790 7
8 Bułgaria Weselin Topałow 2780

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2784 9
2 Azerbejdżan Szachrijar Mammedjarow 2809 8
3 Rosja Siergiej Kariakin 2763 8
4 Ding Liren 2769
5 Rosja Władimir Kramnik 2800
6 Rosja Aleksandr Griszczuk 2767
7 Stany Zjednoczone Wesley So 2799 6
8 Armenia Lewon Aronian 2794

Turniej dwukołowy, 14 rund[2][3]
Ze względu na pandemię COVID-19, turniej został wstrzymany od marca 2020 do kwietnia 2021[4][5][6].

Wyniki

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Rosja Jan Niepomniaszczij 2774
2 Francja Maxime Vachier-Lagrave 2767 8
3 Holandia Anisz Giri 2763
4 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2842
5 Ding Liren 2805 7
6 Rosja Aleksandr Griszczuk 2777 7
7 Rosja Kirill Alekseenko 2698
8 Wang Hao 2762 5

Turniej dwukołowy, 14 rund[7]
Wyniki

Miejsce Zawodnicy Ranking Punkty
1 Rosja Jan Niepomniaszczij 2766
2 Ding Liren 2806 8
3 Azerbejdżan Teymur Rəcəbov 2753
4 Stany Zjednoczone Hikaru Nakamura 2760
5 Stany Zjednoczone Fabiano Caruana 2783
6 Francja Alireza Firouzja 2793 6
7 Polska Jan-Krzysztof Duda 2750
8 Węgry Richard Rapport 2764

Turnieje pretendentek

[edytuj | edytuj kod]

Turniej kołowy, 16 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Jelizawieta Bykowa 11½
2 Holandia Fenny Heemskerk 10½
3 Olga Ignatiewa 10½
4 Walentina Borisienko 10
5 Kira Zworykina 10
6 Edith Keller-Herrmann 10
7 Anglia Eileen Tranmer 9
8 Olga Rubcowa 8

Turniej kołowy, 20 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Olga Rubcowa 15
2 Łarisa Wolpert 14½
3 Edith Keller-Herrmann 14
4 Kira Zworykina 13½
5 Walentina Borisienko 13
6 Verica Nedeljković 12½
7 Milunka Lazarević 12
8 Bułgaria Antonia Iwanowa 11½
9 Holandia Fenny Heemskerk 10
10 Olga Ignatiewa

Turniej kołowy, 15 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Kira Zworykina 11½
2 Verica Nedeljković 10½
3 Łarisa Wolpert
4 Salme Rootare 9
5 Edith Keller-Herrmann 9
6 Milunka Lazarević 8
7 Węgry Éva Karakas
8 Walentina Borisienko 7
9 Olga Rubcowa
10 Czechosłowacja Květa Eretová 6

Turniej kołowy, 17 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Nona Gaprindaszwili 13
2 Walentina Borisienko 11
3 Kira Zworykina 10
4 Verica Nedeljković
5 Milunka Lazarević
6 Tatiana Zatułowska
7 Rumunia Alexandra Nicolau 9
8 Łarisa Wolpert 9
9 Węgry Éva Karakas 9
10 Rumunia Elisabeta Polihroniade 8
11 Polska Henryka Konarkowska 7

Turniej kołowy, 18 uczestniczek
Dogrywka o I miejsce: 1. A.Kusznir, 2. M.Lazarević, 3. T.Zatułowska

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Milunka Lazarević 12½
2 Ałła Kusznir 12½
3 Tatiana Zatułowska 12½
4 Kira Zworykina 11
5 Katarina Jovanović 11
6 Maaja Ranniku 10½
7 Walentina Borisienko 10
8 Polska Henryka Konarkowska 10
9 Verica Nedeljković 9
10 Czechosłowacja Květa Eretová

Turniej kołowy, 18 uczestniczek

Miejsce Zawodniczki Punkty
1 Ałła Kusznir 13½
2 Walentina Kozłowska 12½
3 Tatiana Zatułowska 12½
4 Tereza Štadler 12
5 Aleksandra Kisłowa 11
6 Verica Nedeljković 10½
7 Nana Aleksandria 10
8 Milunka Lazarević 10
9 Rumunia Alexandra Nicolau 10
10 Waltraud Nowarra 8

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Jelena Achmyłowska 2305
2 Nana Aleksandria 2310 9
3 Marta Lityńska 2275 8
4 Szwecja Pia Cramling 2400 7
5 Lidia Siemionowa 2260 7
6 Polska Agnieszka Brustman 2220
7 Irina Lewitina 2340 6
8 Wu Mingqian 2145 3

Turniej dwukołowy, 14 rund
Dogrywka o I miejsce: N.Ioseliani – J.Achmyłowska 3 – 2

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Nana Ioseliani 2455 10
2 Jelena Achmyłowska 2400 10
3 Irina Lewitina 2355 8
4 Marta Lityńska 2415 8
5 Nana Aleksandria 2415
6 Polska Agnieszka Brustman 2395
7 Nona Gaprindaszwili 2485
8 Ketevan Arachamia 2420

Turniej kołowy
Dogrywka o I miejsce: Xie Jun – A.Marić 4½ – 2½

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Xie Jun 2360
2 Alisa Marić 2305
3 Alisa Gallamowa 2370 4
4 Nana Ioseliani 2480 4
5 Nona Gaprindaszwili 2435
6 Stany Zjednoczone Jelena Donaldson 2430 3
7 Ketino Kachiani 2330
8 Czechosłowacja Eliska Klimova 2340 2

Turniej dwukołowy, 16 rund
Finałowy mecz kandydatek: N.Ioseliani – Z.Polgar 6 – 6, Ioseliani awansowała w wyniku losowania.

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Węgry Zsuzsa Polgár 2540 12½
2 Gruzja Nana Ioseliani 2445
3 Gruzja Maja Cziburdanidze 2505
4 Alisa Marić 2390 8
5 Qin Kanying 2315 8
6 Stany Zjednoczone Irina Lewitina 2415
7 Peng Zhaoqin 2370 6
8 Gruzja Nona Gaprindaszwili 2435 6
9 Wang Pin 2370 6

Turniej dwukołowy, 16 rund
Dogrywka o I miejsce: Z.Polgar – M.Cziburdanidze 5½ – 1½

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Węgry Zsuzsa Polgár 2550 10½
2 Gruzja Maja Cziburdanidze 2520 10½
3 Szwecja Pia Cramling 2525
4 Rosja Alisa Gallamowa 2475 8
5 Alisa Marić 2400 8
6 Peng Zhaoqin 2370
7 Gruzja Nana Ioseliani 2435 7
8 Rumunia Cristina-Adela Foişor 2405 7
9 Gruzja Ketevan Arachamia 2450 5

Turniej dwukołowy, 18 rund
Ketino Kachiani wycofała się po 10 rundach

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Rosja Alisa Gallamowa 2445 13½
2 Xie Jun 2495 12½
3 Gruzja Nana Ioseliani 2520 11
4 Gruzja Maja Cziburdanidze 2525 11
5 Holandia Peng Zhaoqin 2400 9
6 Alisa Marić 2460 9
7 Gruzja Ketevan Arachamia 2430 9
8 Szwecja Pia Cramling 2520
9 Gruzja Nino Gurieli 2370 5
10 Gruzja Ketino Kachiani 2415

Turniej dwukołowy, 14 rund

Miejsce Zawodniczki Ranking Punkty
1 Rosja Aleksandra Goriaczkina 2522
2 Ukraina Anna Muzyczuk 2539 8
3 Tan Zhongyi 2513 7
4 Rosja Kateryna Łahno 2554 7
5 Ukraina Marija Muzyczuk 2563
6 Gruzja Nana Dzagnidze 2510
7 Rosja Aleksandra Kostieniuk 2546 6
8 Rosja Walentina Gunina 2506

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Candidates 2013 – leaders lose, Carlsen qualifies
  2. Peter Doggers (PeterDoggers), Turniej Kandydatów FIDE 2021: Informacje o turnieju [online], Chess.com, 14 lutego 2020 [dostęp 2024-04-05] (pol.).
  3. About [online], en.candidates-2020.com [dostęp 2024-04-05].
  4. Dates for the Candidates and the 44th Chess Olympiad announced [online], www.fide.com [dostęp 2024-04-05] (ang.).
  5. Breaking News: FIDE stops the Candidates Tournament! [online], Chess News, 26 marca 2020 [dostęp 2024-04-05] (ang.).
  6. FIDE resumes the Candidates Tournament [online], www.fide.com [dostęp 2024-04-05] (ang.).
  7. Chess com Team (CHESScom), Turniej Kandydatów FIDE 2022: Wszystkie niezbędne informacje [online], Chess.com, 28 marca 2022 [dostęp 2024-04-05] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]