Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2008 roku – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2008 roku odbyły się we wtorek 4 listopada 2008^[1]. Oficjalne dane ze 100% lokali wyborczych, ogłoszone 22 stycznia 2009, potwierdziły, że przeprowadzone głosowanie przyznało kandydatom na elektorów popierających Baracka Obamę i Josepha Bidena 365 mandatów w 538-mandatowym Kolegium Elektorskim wobec 173 mandatów dla elektorów Johna McCaina i Sary Palin. Pozostali kandydaci nie uzyskali głosów elektorskich. Podział ten odzwierciedla ordynację większościową z jednym zwycięzcą we wszystkich stanach USA z wyjątkiem stanów Maine i Nebraska^[2].

2004 ← 4 XI 2008 → 2012
Kandydat na prezydenta Partia polityczna Stan macierzysty Kandydat na wiceprezydenta Głosy elektorskie Stany Głosy powszechne Wyniki procentowe	Barack Obama Partia Demokratyczna Illinois Joe Biden 365 28 + DC + NE-02 69 456 897[3] 52,92%[3]	John McCain Partia Republikańska Arizona Sarah Palin 173 22 59 934 814[3] 45,66%[3]

Urzędujący prezydent, republikanin George W. Bush, zgodnie z konstytucją nie mógł ubiegać się o trzecią kadencję, zatem w łonie obu partii odbyła się otwarta walka o nominację, zwłaszcza iż urzędujący wiceprezydent Dick Cheney oznajmił, że nie będzie kandydować. Były to pierwsze od 1952 w pełni otwarte wybory, w których udziału nie wzięli urzędujący prezydent lub jego zastępca (ani też nie ubiegali się o nominację swych partii).

Lp.	Kandydat na prezydenta	Kandydat na wiceprezydenta	Logo kampanii	Partia	Hasło wyborcze
1.	John McCain	Sarah Palin		Partia Republikańska	Kraj jest najważniejszy (Country First)
2.	Barack Obama	Joe Biden		Partia Demokratyczna	Zmiana, w którą możemy wierzyć (Change we can believe in)

 Osobny artykuł: Prawybory prezydenckie Partii Demokratycznej w 2008 roku.

• 
  Barack Obama, młodszy senator z Illinois

• 
  Hillary Clinton, młodszy senator z Nowego Jorku
• 
  John Edwards, były senator z Karoliny Północnej i kandydat na wiceprezydenta w 2004
• 
  Bill Richardson, gubernator Nowego Meksyku
• 
  Dennis Kucinich, kongresmen z Ohio
• 
  Joe Biden, starszy senator z Delaware
• 
  Mike Gravel, były senator z Alaski
• 
  Christopher Dodd, starszy senator z Connecticut

 Osobny artykuł: Prawybory prezydenckie Partii Republikańskiej w 2008 roku.

• 
  John McCain, starszy senator z Arizony

• 
  Mitt Romney, były gubernator Massachusetts
• 
  Mike Huckabee, były gubernator Arkansas
• 
  Ron Paul, kongresmen z Teksasu
• 
  Rudy Giuliani, były burmistrz Nowego Jorku
• 
  Fred Thompson, były senator z Tennessee
• 
  Alan Keyes, były ambasador USA przy ONZ z Maryland
• 
  Duncan L. Hunter, kongresmen z Kalifornii

Lp.	Kandydat na prezydenta	Kandydat na wiceprezydenta	Partia	Liczba stanów	Wyniki[5]
3.	Ralph Nader radca prawny ze stanu Connecticut	Matt Gonzalez	Peace and Freedom	45+DC	738 475, tj. 0,56%
4.	Bob Barr były kongresmen ze stanu Georgia	Wayne A. Root	Partia Libertariańska	45	523 686, tj. 0,40%
5.	Chuck Baldwin były pastor z Florydy	Darrell Castle	Partia Konstytucyjna	37	199 314, tj. 0,15%
6.	Cynthia McKinney była kongresmenka ze stanu Georgia	Rosa Clemente	Partia Zielonych	31+DC	161 603, tj. 0,12%
7.	Alan Keyes były ambasador USA przy ONZ ze stanu Maryland	Wiley Drake, Senior	American Independent	3	47 694, tj. 0,04%
8.	Ron Paul kongresmen z Teksasu	Barry Goldwater, Junior	Louisiana Taxpayers	2	42 426, tj. 0,03%
9-24.	16 pozostałych kandydatów łącznie				33 598, tj. 0,03%
	dopisani przez wyborców łącznie				112 554, tj. 0,09%
	głosy skreślające wszystkich kandydatów				6 267, tj. 0,00%
	wszystkie głosy ważne łącznie				131 257 328, tj. 100%

Pozostali kandydaci:

• Jonathan E. Allen (HeartQuake ‘08 Party)
• Gene C. Amondson (Prohibition Party)
• Jeffrey Boss (Vote Here Party)
• Roger Calero (Socialist Workers Party)
• Richard Duncan (niezależny)
• James Harris (Florida Socialist Workers Party)
• Charles Jay (Boston Tea Party)
• Gloria La Riva (Party for Socialism and Liberation)
• Bradford Lyttle (U.S. Pacificist Party)
• Frank E. McEnulty (niezależny)
• Brian Moore (Socialist Party USA)
• George Phillies (Libertarian Party of New Hampshire)
• John J. Polachek (New Party)
• Thomas R. Stevens (Objectivist Party)
• Jeffrey J. Wamboldt (niezależny)
• Ted Weill (Reform Party)

Około 21.05 czasu lokalnego w Phoenix, w stanie Arizona, John McCain w towarzystwie Sary Palin i ich obojga rodzin wygłosił tradycyjne przemówienie przegranego kandydata, składając gratulacje Barackowi Obamie. Tylko 5 minut wcześniej zakończono głosowanie w Kalifornii, największym stanie wygranym przez Obamę. Barack Obama wygrał wcześniej m.in. w kluczowych miejscach, tj. w dwóch dużych (Floryda, Ohio), trzech średnich (Karolina Północna, Wirginia, Indiana) i trzech małych stanach (Kolorado, Iowa, New Hampshire), co przeważyło szalę całych wyborów.

Stany Zjednoczone zaprosiły przedstawicieli Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) OBWE do obserwacji przebiegu wyborów. W misji wzięło udział ok. 100 obserwatorów^[6].

Formalny wybór prezydenta i wiceprezydenta został dokonany w poniedziałek 15 grudnia 2008 głosami wybranych 4 listopada 2008 elektorów. Wówczas każdy z 538 elektorów w każdym ze stanów zagłosował pisemnie na dwie osoby (prezydenta i wiceprezydenta). Głosy te przekazane zostały do Senatu, po czym w czwartek 8 stycznia 2009 przewodniczący Senatu (tj. urzędujący wiceprezydent) w obecności Senatu i Izby Reprezentantów zarządził ich przeliczenie i ogłosił wynik wyborów na urzędy prezydenta i wiceprezydenta kolejnej kadencji. Warunkiem koniecznym było uzyskanie bezwzględniej większości, tj. przynajmniej 270 głosów. W innym przypadku to posłowie z Izby Reprezentantów głosując pisemnie dokonaliby wyboru prezydenta (zaś Senat wiceprezydenta).

Głosowanie elektorów jest swego rodzaju ceremonią. Elektorzy tylko w wyjątkowych sytuacjach głosowali dotychczas niezgodnie z głosami obywateli, którzy ich wybierają i nigdy nie zmieniło to wyniku wyborów. System elektorski w odróżnieniu od głosowania bezpośredniego wywodzi się z historii i podziału politycznego Stanów Zjednoczonych. Odzwierciedla on zaprojektowanie systemu demokracji w republice w taki sposób, aby ani małe stany ani duże stany nie przeważały nad sobą nawzajem.

Prezydent i wiceprezydent zostali zaprzysiężeni w południe 20 stycznia 2009 w Waszyngtonie.

• Dominik Kasprzak – Prezydent Stanów Zjednoczonych. Historia i specyfika amerykańskiego systemu wyborczego
• Oficjalne wyniki wszystkich 24 kandydatów