فهرست طایفه‌های لرستان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

ایلات و طوایف لرستان.[۱]عمدتا به سه بخش بختیاری و مینجایی و لک تقسیم می شود[۲] ایل‌های لر به‌طور کلی در تمام استان زندگی می‌کنند ،[۲] ایلات لک در شمال غرب استان،[۳] و ایلات بختیاری‌ در شرق و شمال شرق استان پراکنده اند.[۲]جمعیت استان را طایفه‌ها و تیره‌هایی از قوم ایرانی لر تشکیل می‌دهند.[۴]زبان مردم لرستان لری است[۵][۶][۷][۸][۹]طبق آمارگیری های میدانی حدود ۹۲٪درصد مردم استان را لرها تشکیل می دهند.[۱۰]پراکندگی طوایف لر از جنوب شهرهای بوشهر و شیراز شروع شده و در شمال به همدان و لرستان ایلام ختم می شود.[۱۱]

جغرافیا

شهرستان خرم آباد

شهرستان خرم آباد ترکیبی از ایلات و طوایف لر است[۱۲][۱۳]


سگوند

بالاگریوه

دیناروند

چگینی

طوايف چهارلنگ بختیاری

پاپی

کمالوند

حسنوند

بیرانوند

بهاروند

دریکوند

دالوند

قایدرحمت

ایل ساکی

یاراحمدی

شهرستان بروجرد

گودرزی

روزبهانی

شهرستان کوهدشت

ایلات و طوایف لر شهرستان کوهدشت به دو دسته لر مینجایی و لکی تقسیم می‌شوند.[۱۴]

ایلات لک شهرستان کوهدشت

ایتوند

اولادقباد

شاهیوند

میربگ

دراویش

کاکاوند

نورعالی

ایلات شمالی(مینجایی)کوهدشت

سوری

امرایی

عبدولی

قرعلیوند

بازوند

رشنو

چارقلا

خوشناموند

طولابی

ضرونی

کوشکی[۱۵]

زیودار

ایلات بختیاری کوهدشت

آدینه وند

گراوند

شیراوند

شهرستان دورود

طوایف شهرستان دورود عمدتا لرهای لر مینجایی(شمالی)و بختیاری می باشند.[۱۶]


چگنی

یاراحمدی

ساکی

حاجیوند

سالاروند

باجلوند

پولادوند

بالاگریوه

لشنی

بیرانوند

سگوند

شهرستان سلسله

یوسفوند

حسنوند

کولیوند

ترکاشوند

شهرستان دلفان

پراکندگی

قوم لر دارای تقسیم‌بندی‌های زیادی است که در مهم‌ترین و کلی‌ترین تقسیم‌بندی به دو شاخه لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شود.[۲] در برخی منابع مانند دانشنامه ایرانیکا، لک‌ها و لرها در یک دسته‌بندی قرار گرفته‌اند.[۲] مردم لر دارای پراکندگی در مناطق غرب و جنوب غربی ایران هستند. مناطق زیر طبق دانشنامه ایرانیکا مناطقی است که عشایر لر در آن ییلاق و قشلاق کرده یا یکجانشین شده‌اند.[۲][۱۷]

دسته محل سکونت
لرهای ممسنی در استان فارس: شهرستان‌ های ممسنی،رستم،بیضا،کازرون،کوه چنار،بخش ارژن(شیراز)،سپیدان[۱۸][۱۹]
لرهای حیات داوودی در شهرستان های گناوه،دهستان انگالی(بوشهر)شهرستان دیلم،شهرستان دشتستان،شهرستان هندیجان،ماهشهر[۲۰][۲۱]
لرهای بهمئی استان کهگیلویه و بویراحمد: دهدشت، چرام، باشت باوی بخش دیشموک، چاروسا

استان خوزستان:آغاجاری،رامهرمز،هندیجان،ماهشهر،امیدیه، بهبهان، رامهرمز، باغملک، جایزان هفتکل، نیمی از ایذه، اهواز [۲۲] استان چهارمحال و بختیاری: بروجن ، فلارد استان اصفهان:شهرستان سمیرم استان بوشهر : بندر گناوه، بندر دیلم بهمنی بوشهر، دشتستان جم، کنگان، عسلویه استان فارس: شیراز، لامرد، پاسارگاد، سپیدان، کامفیروز

لرهای بختیاری استان خوزستان: اندیکا، لالی، مسجدسلیمان، شوشتر، ایذه و دزفول.گتوند،دزپارت،آبادان،اهواز،ماهشهر،هندیجان،هفتگل،شوش،اندیمشک.[۲۳]


استان چهارمحال و بختیاری:تمام استان بجز شهرستان سامان ، فلارد ، بروجن

استان لرستان: شهرستان های الیگودرز دورود وازنا.

استان اصفهان: شهرستان فریدن فریدونشهر شهر گلپایگان شهر خوانسار شهر مبارکه شهر سمیرم،فولادشهر،شاهين شهر

لرهای شمالی استان‌ لرستان،تمام استان به جز ازنا و الیگودرز.

استان همدان:شهرستان های تویسرکان،نهاوند،ملایر[۲۴]

استان مرکزی:شهرستان های خنداب و شازند،خمین،محلات،[۲۵]

استان ایلام:شهرستان های دره شهر،دهلران،آبدانان،بدره،شهرمهران[۲۶]

استان خوزستان:شهرستان های،شوش اندیمشک دزفول و اهواز

استان کرمانشاه:شهرستان کنگاور

استان گیلان:لوشان

استان تهران:مناطق زندگی ایل هداوند

لرهای شول استان فارس؛شهرستان سپیدان،ممسنی،بیضا،شیراز،اقلید،آباده[۲۷]
لرهای لیراوی استان فارس:شهرستان کازرون فراشبند و ممسنی

استان خوزستان:شوشتر،ماهشهر

استان بوشهر:شهرستان های،بندردیلم،بندرگناوه،دهستان انگالی،دشتستان[۲۸][۲۹]

لرستان تاریخی

لُرستان (به لری: لورسو) به معنی سکونتگاه مردم لر[۳][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳] واژه‌ای است که به سرزمین‌های لرنشین اطلاق می‌گردد و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. حدود لرستان از برخی مناطق دشت‌های شرقی عراق آغاز و تا غرب و جنوب غرب ایران گسترده‌است. حدود سرزمین لرستان در طول دوران دچار دگرگونی شده‌است.[۳][۳۰][۳۱] گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بختیاری، لرهای کهگیلویه ، لرهای بهمئی و لرهای بویراحمدی را هم شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه هر ایل را با نام همان ایل نام گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد.[۳] این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد.[۳] امروزه لرستان نام یکی از استان‌های غربی ایران است.

ایلات لر

ولادیمیر مینورسکی خاورشناس و ایران‌شناس روسی، طایفه‌های بالاگریوه را به عنوان لرهای اصیل معرفی می‌کند.[۳] مینورسکی لرها را به چهار دسته کلی تقسیم می‌کند که عبارتند از:

  • ممسنی ‌ها
  • لرهای کهگیلویه
  • طوایف بختیاری
  • طوایف لرستان


زند

طایفه زند، از شاخه‌های لرهای شمالی به شمار می‌آمدند که در میانه زاگرس و دشت‌های همدان به روش دامداری می‌زیستند.[۳۴]در اکثریت منابع از زند به عنوان ایلی لر نام برده شده[۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴]دهخدا زند را ایلی لر معرفی می‌کند[۴۵]همچنین در کتب درسی جمهوری اسلامی ایران هم به لر بودن زندها اشاره شده‌است.[۴۶] البته برخی به اشتباه این طایفه را کرد معرفی‌کرده‌اند. [۴۷][۴۸][۴۹][۵۰] خوانین زند که سلسلهٔ زندیه را تشکیل دادند، خود را لر معرفی می‌کردند.[۵۱]

بیرانوند

ایل بیرانوند یکی از ایلات لر و از طوایف پیشکوه است.[۵۲][۵۳]سکندر امان الهی بهاروند بیرانوندهارا لک می داند[۵۴] تمرکز سکونت بیرانوندها در غرب و جنوب غرب ایران است.[۵۵] ایل به دو دسته آلاهینان و دشانیان تقسیم می‌شود.[۵۶]
هنری راولینسون خاستگاه باجلوندها (سگوندها) و بیرانوندها را موصل عراق می‌داند و معتقد است بیرانوندها و باجلوندها در قرن دوازدهم یعنی در اواخر صفویه یا در زمان افشاریه از نواحی موصل به لرستان آمدند.[۵۷]درستی این روایت معلوم نیست زیرا تیمور تیمور گورکانی که در لشکرکشی های خود به لرستان با طایفه بیرانوند برخورد می کند و آن هارا از شمار طوایف لر پیشکوه به حساب می آورد.[۵۸]



باجولوند

باجُولْوَنْد (باجَلان)، بزرگ ایل یا اتحادیه ای از پنج طایفه لُرِ ،یاراحمد، آروان، دالوند، قایدرحمت و سگوند که عمدتاً در بخش زاغه‌شهرستان خرم آباد و بخشی نیز در قسمتی از سیلاخورِ عُلیا در نزدیکی شهر بروجرد و ناحیه میانْآبِ دزفول و اطراف شوش ساکن شده‌اند و گروهی نیز چادرنشین مانده اند.[۵۹] دانشنامه ایرانیکا آن‌ها را کرد دانسته‌است.[۶۰][۶۱]

ایل بالاگریوه

طایفه‌های بالاگریوه یکی از ایلات لرستان محسوب می‌شود. این ایل متشکل از طوایف و ایلاتی همچون دیرکوند ، بهاروند ، میر، قلاوند ، جودکی ، رشنو و چند طایفه دیگر است.[۳] بالاگریوه نزد مردم لرستان دو معنی متفاوت می‌دهد، معنای اول همان معنای جغرافیای است. معنای دیگر بالاگریوه مردمانی لر زبان هستند که به گویشی خاص از زبان لری سخن می‌گویند، این گویش لری بالاگریوه‌ای نام دارد.[۶۲][۶۳][۶۴][۶۵] [۶۶][۶۷][۶۸][۶۹][۷۰][۶۸][۶۸]

ایل چِگِنی

چگنی یا چگینی یکی از ایلات لر ساکن در لرستان است. برخی آن را کردتبار و برخی لرتبار معرفی کرده‌اند. [۷۱][۷۲][۷۳] شاخه‌ای از این ایل ساکن استان قزوین[۷۲][۷۴] و شهرستان رودبار (استان گیلان)[۷۵] و شاخه‌ای دیگر کرکوک و سلیمانیه عراق سکونت دارند.[۷۲] عده‌ای نیز ساکن استان فارس، استان بوشهر، استان هرمزگان و استان خوزستان در جنوب ایران هستند.[۷۲]

ایل ترکاشوند

ترکاشوند نام یکی از ایلات لُر[۷۶][۷۷][۷۸] ساکن در لرستان، همدان، کرمانشاه و نواحی اطراف است.[۷۹] دانشنامه ایرانیکا ترکاشوندها را با اصالتی لُرتبار معرفی می‌کند.

ایل امرائی

امرائی یکی از ایلات لر ساکن در لرستان، خوزستان، کرمانشاه و همدان است، و بیشتر جمعیت این امرائی در شهرستان های رومشکان و کوهدشت ساکن هستند.

ایلات لک

دانشنامه ایرانیکا در توصیف طوایف لک ساکن در لرستان ایل‌های سلسله، دلفان، بیرانوند و ایل طرهان را لک زبان و از مردم کرد معرفی می‌کند.[۸۰]ولی ایرانیکا در مقاله دیگر لک ها را لر شمرده است.[۸۱]لک های پیشکوه(لرستان) قویا خود را لر می دانند.[۸۲][۸۳] از دیگر طوایف لک ساکن در لرستان می‌توان به باجلان‌ها اشاره کرد. باجلان‌ها به غیر از ایران در شمال شرقی عراق نیز زندگی می‌کنند.[۸۴][۸۵]

باجلان

باجلان یکی از ایلات لک ساکن در استان لرستان، خوزستان و ایلام هستند.[۸۶][۸۷] سکندر امان‌الهی بهاروند باجلان‌ها را یک ایل لک[۸۸] و پیر اوبرلینگ و دانشنامه ایرانیکا آنها را یک ایل کرد معرفی می‌کند.[۸۹][۶۱][۹۰] ایل باجلوند در لرستان اتحادیه‌ای است از پنج طایفه عمده لر است. این طوایف عبارتند از:[۸۵][۹۱]

سلسله

ایل سلسله یکی از ایل‌های پیشکوه و از طوایف لک ایران ساکن شمال استان لرستان است. سلسله از اتحاد سه طایفه حسنوند، کولیوند و یوسفوند تشکیل شده‌است.[۹۲]

دلفان

ایل دلفان یکی از ایلات لک ساکن در لرستان، ایلام و کرمانشاه است.[۷۱] ایل از نه طایفه تشکیل شده که عبارتند از میروک، ایوتوند، اولادقباد، نورعلی، کاکاوند، سنجابی، فلک‌الدین، چواری و کرمعلی.[۹۳][۹۴]

طرهان

ایل طرهان یکی از بزرگترین و اصیل ترین طوایف لرستان می باشد که همیشه در حکومت لرستان تاثیر گذار بوده اند و بیشتر مواقع حاکم لرستان بوده اند که گویش آنها هم لر و هم لک می باشد ساکن غرب استان لرستان بخش مرکزی کوهدشت و رومشگان و کوهنانی و بخش طرهان جدید و کشماهیر و درب گنبد می باشند و بخش‌هایی از استان ایلام است و شهرستان اندیمشک. طرهان شامل شامل طوایف امرایی، سوری، عبدولی، آزادبخت، کوشکی، آدینه‌وند و گراوند و طوایف دیگر می باشند که بزرگان زیادی در بخش طرحان (کوهدشت) وجود داشته اند که خاندان نظرعلی خان (امیراشرف )(نظرعلی شاه )غضنفری و فرزندش علی محمد خان غضنفری(امیر اعظم) است و امان الله خان غضنفری (سردار) و فرزندش علی رضا خان غضنفری سرآمد بودند.[۹۵]

بختیاری‌ها

بختیاری‌ها گروهی از مردم لر که در استان چهارمحال و بختیاری، خوزستان، لرستان و اصفهان زندگی می‌کنند.[۹۶][۲][۹۷] بختیاری در یک دسته‌بندی کلی به دو دسته هفت لنگ و چهارلنگ تقسیم می‌شوند که هر کدام از اتحاد چند طایفه تشکیل شده‌است.[۹۸] بختیاری های لرستان عمدتا از طوایف چهارلنگ می باشند،لری بختیاری یکی از گویش های لری است مناطق شرق استان از جمله مناطق الیگودرز و ازنا و بخش‌هایی از مناطق دورود به این گویش سخن می‌گویند.[۹۹]

چهار لنگ

چهارلنگ از اتحاد پنج طایفه محمود صالح، ممی وند، کیان ارثی، زلکی و موگویی تشکیل شده‌است.[۱۰۰]



ایل میوند:یکی از ۵ باب چهار لنگ بختیاری است که در استان لرستان زندگی میکنند.ایل بزرگ میوند به پنج طایفه بزرگ تقسیم میشود: پولادوند(فولادوند) حاجیوند عبدالوند عیسوند بساک که در بخش زز و ماهروی الیگودرز،بخش بربرود الیگودرز،بخش پاچه لک ازنا،بخش جاپلق ازنا و بخش ژان دورود زندگی میکنند. گرمسیر ایل میوند در استان خوزستان شهر های دزفول،اندیمشک و گتوند است.


ایل زلقی(زلکی):ایل زلقی یکی دیگر از ایلات بختیاری است که عمده جمعیت آن در استان لرستان زندگی میکنند.این ایل به ۴ طایفه و ۴۸تیره تقسیم میشود: ۱_دوزنی ۲_هزارسی ۳_جاوند ۴_چارطافه که در شرق استان لرستان به ویژه شهرستان الیگودرز،بخش زلقی(بشارت)الیگودرز،بخش بربرود الیگودرز،تعدادی از آنها در استان اصفهان شهرستان بویین میاندشت،همچنین تعدادی از آنها در بخش جاپلق ازنا زندگی میکنند. گرمسیر ایل زلکی بیشتر در شهرهای دزفول،گتوند و شوشتر استان خوزستان است.

ایل موگوئی:اکثر جمعیت ایل موگوئی در شهرهای بویین میاندشت و فریدون شهر اصفهان است،اما تعدادی از آنها نیز در شهرستان الیگودرز ، بخش بربرودالیگودرز و برخی از آنها در شهرستان ازنا زندگی میکنند.


طایفه آسترکی:طایفه آسترکی طایفه ای از باب دورکی هفت لنگ است که با طایفه سرلک هم پیمان است.که در لرستان به ویژه شهرستان الیگودرز و روستای اطراف آن زندگی میکنند.علاوه بر این طایفه آسترکی در چند روستا حد فاصل الیگودرز تا خمین،چند روستا در منطقه جاپلق ازنا،و تعدادی از آنها در دشت سیلاخور دورود به سر میبرند.تعداد کمی از آسترکی ها در شهرستان فریدونشهر اصفهان و استان چهارمحال و بختیاری وجود دارند.گرمسیرات طایفه آسترکی شهرهای لالی،مسجد سلیمان و گتوند است.

  • سلگی
  • پیرحیاتی

سادات

سادات ساکن مناطق لرنشین از نظر آداب و رسوم تفاوتی با لرها ندارند بلکه عمده‌ترین وجه تمایز آنها تبار آنها است. سادات ساکن در مناطق لرنشین معمولاً فاقد عمامه‌اند و زنان آنان همانند زنان لر لباس می‌پوشند. سادات لرستان از چند تیره به شرح زیر تشکیل شده‌اند:[۱۰۱]

  • نام
    • شاهنشاهی‌وند
    • طاهروند
    • قاسم‌وند
    • خلفوند
    • ندروند
    • شهرخوند
    • مرتضی‌وند
    • جزایری
    • طباطبایی
    • حیات‌الغیب
    • چم‌داوید
  • مکان سکونت
    • خرم‌آباد، حومه خرم‌آباد
    • خرم‌آباد، تجره، چنگایی
    • خرم‌آباد
    • خرم‌آباد، سیلاخور
    • خرم‌آباد
    • خرم‌آباد، در بین طوایف جودکی ومیر
    • دزفول و تعدادی در بین طایفه قلاوند
    • خرم‌آباد
    • بروجرد
    • چگنی
    • چگنی

لوتی‌ها

لوتی‌ها اصالت لر ندارند و گروهی از کولی‌ها هستند که از مناطق مختلف به ایران مهاجرت کرده‌اند. آنها در بین طوایف لر پراکنده شدن و هر تیره به یکی از طوایف لر وابسته گردید،برخی از این لوتی ها دارای چشم و موهای رنگی می باشند.[۱۰۲]

  • تیره
    • للکه
    • بیساوند
    • کنار
    • حیدر
    • شمسه
    • یادگاری
    • مراسل
    • شامری
    • روز بن
  • وابسته به طایفه (تحت سرپرستی و حمایت)
    • چگنی
    • خرم‌آباد، کرگاه
    • قلاوند
    • جودکی – میر
    • پاپی - سگوند
    • طوایف سلسله
    • طوایف طرحان و رومشکان
    • میر
    • بیرانوند

پانویس

  1. «ایلات، طوایف و توزیع جغرافیایی». سازمان امور عشایر ایران. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۵.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ ۲٫۶ "AŠĀYER" (به انگلیسی). دانشنامه ایرانیکا. Archived from the original on 15 April 2013. Retrieved 20 April 2020.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ پشتدار، علی‌محمد (۱۳۷۶). لرها و لرستان از دیدگاه ولادیمیر مینورسکی. علوم انسانی، «ایران شناخت». ص. ۱۶۷. دریافت‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۲۰.
  4. «جایگاه یک شهر». پايگاه خبري یافته (لرستان). ۲۰۱۹-۰۳-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۰۶.
  5. «معرفی استان لرستان دادگستری استان».[پیوند مرده]
  6. «استان لرستان - ویکی فقه». fa.wikifeqh.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۰۶.
  7. «معرفی استان - شهرهای استان لرستان». www.tebyan-lorestan.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۹.
  8. «لرستان-معرفی استان». lorestan.inso.gov.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۹.
  9. «معرفی استان لرستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۹ مارس ۲۰۲۳.
  10.  شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۸۵۹/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان لرستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۶۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۵۸ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی).
  11. پژوهشی درباره پراکندگی جغرافیایی قوم لر،سکندرامان الهی بهاروند(ص۱۷۸).
  12. «خرم آباد | دائرةالمعارف بزرگ اسلامی | مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی». www.cgie.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۴.
  13. «باجَلان از طوایف لر خرم آباد». rasekhoon.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۷.
  14. «طوايف و جمعيت طرهان». پایگاه فرهنگی اجتماعی تژگاه. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۴.
  15. «طایفه کوشکی؛برگ اول طرهان». پایگاه فرهنگی اجتماعی تژگاه. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۴.
  16. «دورود | مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی». www.cgie.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۷.
  17. "BAḴTĪĀRĪ TRIBE" (به انگلیسی). دانشنامه ایرانیکا. Archived from the original on 15 April 2013. Retrieved 14 September 2014.
  18. «Luri language». DBpedia. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۲۰.
  19. فرهنگ جغرافیایی ایران،حسینعلی رزم آرا،جلد۷،(ص۱۰۱).
  20. https://rch.ac.ir/article/Details/8226. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  21. https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/news/587722/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)[پیوند مرده]
  22. «شهرستان گناوه - ویکی‌شهید». wikishahid.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۰.
  23. www.irna.ir https://www.irna.ir/amp/82215630/. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۱۶. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  24. «About: Luri language». dbpedia.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۸.
  25. «آشنایی با جغرافیا و زبان لرهای استان مرکزی و اراک - درگاه اینترنتی استان مرکزی». ۲۰۱۸-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۱۶.
  26. کیانوش, زهراکار (2013-01-01). "همگرایی و تغییر زبانی در زبان لری و اهمیت واژه گزینی در احیاء، حفظ و گسترش آن (با تاکید بر گویش فئیلی)" (2). {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  27. «https://www.sid.ir/FileServer/JF/70213801818». www.sid.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۱۶. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  28. khabardena.ir (۱۳۹۹/۰۹/۱۲ - ۲۲:۵۰). «تاریخ پر شکوه طایفه لیراوی». fa. دریافت‌شده در 2023-04-29. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)[پیوند مرده]
  29. «شهرستان گناوه - ویکی‌شهید». wikishahid.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۰.
  30. ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ "Lorestān" (به انگلیسی). دانشنامه بریتانیکا. Archived from the original on 11 September 2014. Retrieved 11 September 2014.
  31. ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ "LURISTAN iv. The Origin of Nomadism" (به انگلیسی). دانشنامه ایرانیکا. Archived from the original on 11 September 2014. Retrieved 11 September 2014.
  32. بختیاری، تاریخ بختیاری، ۶۲.
  33. «لرستان». لغت‌نامه دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ اكتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۲ اکتبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در |تاریخ بایگانی= را بررسی کنید (کمک)
  34. «کریم‌خان زند چگونه به موقوفات توجه نشان می‌داد». www.cgie.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۱۸.
  35. سفرنامه مسعود میرزا ظل السلطان (ص۹۷).
  36. تاریخ ایران از دوران باستان تا قرن هجدهم،نیکول پیگولوسکایا و چهار ایرانشناس دیگر،ترجمه کریم کشاورز(ص۶۱۴).
  37. سفرنامه کارستن نیبور(ص۱۶۸).
  38. مسافرت به ارمنستان و ایران،پ.آ.ژوبر.ترجمه محمودهدایت(ص۱۳۵).
  39. تاریخ ایران از باستان تا امروز،داماندایو،ترجمه کیخسروکشاورزی(ص۲۹۹).
  40. پژوهشی درباره قوم لر و پراکندگی جغرافیایی لرها در ایران،سکندر امان الهی بهاروند،چاپ دوم(ص۴۴و۵۵).
  41. کریم خان زند،عبدالحسین نوائی،(ص۳۵).
  42. مردم شناسی ایران ،هنری فیلد،ترجمه عبدالله‌ فریار(ص۱۳۳).
  43. «کریم‌خان زند امپراتور هند را که به انگلستان امتیاز داده بود تقبیح کرد». روزنامه جهان صنعت. ۲۰۲۰-۰۳-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۱۸.
  44. ERPx.ir؛ فرازمند، محمد صالح (۲۰۲۲-۰۳-۲۹). «سلسله زندیه». موسسه فرهنگی آموزشی هدایت میزان. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۱۸.
  45. «معنی زند | لغت‌نامه دهخدا». vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۱۸.
  46. تاریخ ۳ دوازدهم انسانی(ص۱۹).
  47. "ʿAŠĀYER (tribes in Iran) – Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org (به انگلیسی). After a short period of rule by the Kurdish (or Lor) clan of Zand in the second half of the 12th/18th century, the government of Iran fell into the hands of the another set of Qizilbāš chiefs, those of the Ašāqabāš section of the Qajar tribe.
  48. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام iranica-perry وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  49. ...the bulk of the evidence points to their being one of the northern Lur or Lak tribes, who may originally have been immigrants of Kurdish origin., Peter Avery, William Bayne Fisher, Gavin Hambly, Charles Melville (ed.), The Cambridge History of Iran: From Nadir Shah to the Islamic Republic, Cambridge University Press, 1991, ISBN 978-0-521-20095-0, p. 64.
  50. گرانت واتسن، رابرت. تاریخ ایران. امیرکبیر. ص. ۴۵.
  51. صدر کشاورز، محمدعلی (۱۳۶۹). عقاب کمازان. تهران: چاپ خوشه. ص. صفحه ۴۵ و ۶۸.
  52. مردم شناسی ایران،هنری فیلد،(ص۲۱۷و۲۱۸).
  53.  جغرافیای سیاسی کیهان،مسعود کیهان(ص۶۶و۶۷).
  54. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۶۳.
  55. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۳۲.
  56. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۶۴.
  57. راولینسون، هنری لرزیک (۱۳۶۲). سفرنامه راولینسون: گذر از ذهاب به خوزستان. ترجمهٔ سکندر امان‌اللهی بهاروند. تهران. ص. ۱۵۲.
  58. منم تیمور جهان گشا،تیمور گورکانی،ترجمه ذبیح الله منصوری(ص۲۱۷).
  59. «باجولوند دانشنامه جهان اسلام».
  60. "BĀJALĀN – Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org (به انگلیسی). Archived from the original on 6 February 2019. Retrieved 16 March 2013.
  61. ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ پیر اوبرلینگ (۱۶ ژوئن ۲۰۰۶). «KURDISH TRIBES». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۲۰.
  62. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۵۵.
  63. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۴۹.
  64. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۵۱.
  65. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۵۱.
  66. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۵۳.
  67. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۵۴.
  68. ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ ۶۸٫۲ سگوند، اردشیر (۱۳۷۸). نگاهی ژرف‌تر به ایل پاپی. کیهان فرهنگی. ص. ۵۸ تا ۶۱. دریافت‌شده در ۱۳ خرداد ۱۳۹۲.
  69. «پاپی». لغتنامه دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۱۳.
  70. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۵۵.
  71. ۷۱٫۰ ۷۱٫۱ «چگنی». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۲۱.
  72. ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ ۷۲٫۲ ۷۲٫۳ پیر ابرلینگ (۱۵ دسامبر ۱۹۹۰). «ČEGĪNĪ». دانشنامه ایرانیکا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۵.
  73. محمدرضا والی زاده معجزی. «تاریخ ایلات و طوایف لرستان». اردیبهشت. از پارامتر ناشناخته |عده ای در روستای همیانه و چندین روستا دشت سیلاخور روستانشانی= صرف‌نظر شد (کمک); پارامتر |پیوند= ناموجود یا خالی (کمک)
  74. «چگینی». لغتنامه دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۵.
  75. «چگنی». دائرة المعارف بزرگ اسلامی. آذر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۴۰۱-۱۰-۲۸.
  76. «دانشنامه جهان اسلام - بنیاد دائرة المعارف اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت». lib.eshia.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۵.
  77. «ترکاشوند». ویکی شیعه. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۵.
  78. «ترکاشوند - ویکی فقه». fa.wikifeqh.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۵.
  79. معصومه ابراهیمی. «ترکاشوند». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۱.
  80. «KURDISH TRIBES». دانشنامه ایرانیکا. ۱۶ ژوئن ۲۰۰۴. دریافت‌شده در ۳ فوریه ۲۰۱۵.
  81. «KARIM KHAN ZAND». Encyclopædia Iranica. ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ مارس ۲۰۱۶.
  82. «ص۲۹۷».
  83. گراوند, رامیه; دوستان, غلامحسین کریمی; غلامی, وحید; ورزنده, امید (1400-03-31). "بررسی دستگاه واجی گویش لکی کوهدشت". دوفصلنامه زبانشناسی گویشهای ایرانی (به Farsi). 5 (2). {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link)
  84. «باجلان». ایرانیکا. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ فوریه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۹ فروردین ۱۳۹۰.
  85. ۸۵٫۰ ۸۵٫۱ «باجُولْوَنْد (باجَلان)». دانشنامه جهان اسلام. دریافت‌شده در ۹ فروردین ۱۳۹۰.
  86. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۲۲۷.
  87. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۲۲۸.
  88. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۲۲۶.
  89. پیر اوبرلینگ (۱۵ دسامبر ۱۹۸۸). «BĀJALĀN». دانشنامه ایرانیکا. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ فوریه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۲۰.
  90. «باجلان های کرد».
  91. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۶۰.
  92. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۶۸.
  93. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۶۵ تا ۱۶۷.
  94. «کولیوندها در کجا‌ی تاریخ ایستاده‌اند ؟ | پایگاه خبری تحلیلی نسیم دلفان». ۲۰۱۳-۰۲-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۱۰.
  95. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۵۸ تا ۱۶۰.
  96. بختیاری، تاریخ بختیاری، ۶۲.
  97. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۲۲۴.
  98. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۸۶.
  99. «معرفی استان لرستان».[پیوند مرده]
  100. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۸۷ تا ۱۹۴.
  101. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۷۰.
  102. امان‌الهی بهاروند، قوم لر، ۱۷۲.

منابع

جستارهای وابسته

پیوند به بیرون