محمد مختاری - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

محمّد مختاری
زاده	۱ اردیبهشت ۱۳۲۱ ۲۱ آوریل ۱۹۴۲ مشهد، ایران
درگذشته	۱۲ آذر ۱۳۷۷ ۳ دسامبر ۱۹۹۸ (۵۶ سال) تهران، ایران یکی از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای
آرامگاه	امامزاده طاهر (کرج)
پیشه	شاعر، نویسنده، مترجم، منتقد ادبی و نظریه‌پرداز ادبی، منتقد فرهنگی، منتقد سیاسی
ملیت	ایرانی
همسر(ها)	مریم حسین‌زاده[۱]

محمّد مختاری (۱ اردیبهشت ۱۳۲۱ – ۱۲ آذر ۱۳۷۷) شاعر، نویسنده، مترجم و منتقد چپ‌گرای ایرانی و از فعالان کانون نویسندگان ایران بود.^[۲]

مختاری در ۱ اردیبهشتِ ۱۳۲۱ در مشهد زاده شد و در ۱۲ آذر ۱۳۷۷ در ماجرای موسوم به قتل‌های زنجیره‌ای کشته شد. وی، چندین سال در بنیاد شاهنامه، فعالیت داشت. از اعضای کانون نویسندگان ایران و همچنین عضو هیئت دبیران آن بود. او در پاییز ۱۳۷۷ ترور شد. مختاری، آثاری در بررسی آثار شاعران معاصر از جمله نیما یوشیج و منوچهر آتشی دارد. وی از دوستان دیرین محمد بیابانی، شاعر، نویسنده، منتقد ادبی و اسطوره‌شناس اهل بوشهر نیز بود.^[۳] محمد مختاری برای نخستین‌بار، شعرهای پل سلان، شاعر آلمانی را به فارسی ترجمه کرد و درباره‌اش نوشت.^[۴]

محمد مختاری در روز پنج‌شنبه ۱۲ آذر ۱۳۷۷ پیش از غروب برای خرید از منزلش خارج شد و دیگر بازنگشت.^[۴] تیمی از اعضای وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران او را ربودند و به قتل رساندند. قتل او، محمدجعفر پوینده، داریوش فروهر و پروانه اسکندری، بخشی از ترورهای سیاسی بود که بعدها به قتل‌های زنجیره‌ای معروف شد و مقامات وقت وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌ای اعتراف کردند که این قتل‌ها به دست عوامل این وزارتخانه صورت گرفته‌است.^[۵]

سیدعلی خامنه‌ای، رهبر حکومت جمهوری اسلامی، در یک سخنرانی عمومی گفت:

«محمد مختاری و محمدجعفر پوینده نویسندگانی شناخته‌شده نبودند که جمهوری اسلامی بخواهد برخوردی با آن‌ها بکند.»

وی مدعی شد که قتل‌ها با سناریویی خارجی برای ضربه‌زدن به نظام جمهوری اسلامی انجام گرفتند.^[۱]

از مختاری دو فرزند به نام‌های سیاوش و سهراب به‌جا ماند که حاصل ازدواج وی با مریم حسین‌زاده است.^[۵]

• پنجاه و هفت. تهران: شباهنگ، ۱۳۵۷.
• ب‍ر ش‍ان‍ه ف‍لات. ت‍ه‍ران: توس، ۱۳۵۶.
• در وهم سندباد: (مجموعه شعر). تهران: انتشارات پیوند، ۱۳۵۸.
• س‍ح‍اب‍ی خ‍اک‍س‍ت‍ری (۱۳۶۵–۱۳۷۰) و پ‍ان‍زده ش‍ع‍ر از خ‍ی‍اب‍ان ب‍زرگ (۱۳۶۵–۱۳۶۸). ت‍ه‍ران: ت‍وس، ۱۳۷۸. شابک ‎۹۶۴-۳۱۵-۵۲۲-۶
• قصیده‌های هاویه. تهران: آرمان، ۱۳۵۶.
• آرای‍ش درون‍ی (ی‍ک ش‍ع‍ر ب‍ل‍ن‍د). ت‍ه‍ران: ت‍وس، ۱۳۷۸. شابک ‎۹۶۴-۳۱۵-۵۲۱-۸
• م‍ن‍ظوم‍ه ای‍ران‍ی. ت‍ه‍ران: ق‍طره، ۱۳۶۹.
• وزن دن‍ی‍ا: م‍ج‍م‍وع‍ه اش‍ع‍ار. ت‍ه‍ران: ت‍وس، ۱۳۷۸. شابک ‎۹۶۴-۳۱۵-۵۲۳-۴
• مجموعه‌اشعار محمد مختاری. مشهد: بوتیمار، ۱۳۹۵. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۴۰۴-۲۸۲-۶

• ت‍راس، وی‍ک‍ت‍ور. م‍ای‍اک‍وف‍س‍ک‍ی. ت‍ه‍ران: ک‍ه‍ک‍ش‍ان: دف‍ت‍ر وی‍راس‍ت‍ه، ۱۳۷۶. شابک ‎۹۶۴-۶۱۷۹-۰۸-۸
• ک‍ی‍ن‍گ، م‍اری‍ن. م‍اری‍ن‍ا ت‍س‍وت‍ای‍وا. ت‍ه‍ران: ک‍ه‍ک‍ش‍ان: دف‍ت‍ر وی‍راس‍ت‍ه، ۱۳۷۳.
• درای‍ور، س‍ام. آن‍ا آخ‍م‍ات‍ووا. ت‍ه‍ران: ک‍ه‍ک‍ش‍ان: دف‍ت‍ر وی‍راس‍ت‍ه، ۱۳۷۵.

• اس‍طوره زال: ت‍ب‍ل‍ور ت‍ض‍اد و وح‍دت در ح‍م‍اس‍ه م‍ل‍ی. ت‍ه‍ران: ن‍ش‍ر آگ‍ه، ۱۳۶۹.
• ان‍س‍ان در ش‍ع‍ر م‍ع‍اص‍ر، ی‍ا، (درک ح‍ض‍ور دی‍گ‍ری): ب‍ا ت‍ح‍ل‍ی‍ل ش‍ع‍ر ن‍ی‍م‍ا، ش‍ام‍ل‍و، اخ‍وان، ف‍رخ‍زاد. ت‍ه‍ران: ت‍وس، ۱۳۷۸. شابک ‎۹۶۴-۳۱۵-۳۷۸-۹
• ت‍م‍ری‍ن م‍دارا: (ب‍ی‍س‍ت م‍ق‍ال‍ه در ب‍ازخ‍وان‍ی ف‍ره‍ن‍گ و…). ت‍ه‍ران: وی‍س‍ت‍ار، ۱۳۷۷. شابک ‎۹۶۴-۵۵۰۷-۱۷-۰
• چ‍ش‍م م‍رک‍ب (ن‍وان‍دی‍ش‍ی از ن‍گ‍اه ش‍ع‍ر م‍ع‍اص‍ر). ت‍ه‍ران: ت‍وس، ۱۳۷۸. شابک ‎۹۶۴-۳۱۵-۵۱۸-۸
• ح‍م‍اس‍ه در رم‍ز و راز م‍ل‍ی. ت‍ه‍ران: ن‍ش‍ر ق‍طره، ۱۳۶۸.
• زاده اضطراب جهان (۱۵۰ شعر از ۱۲ شاعر اروپایی). تهران: سمر، ۱۳۷۱.
• م‍ن‍وچ‍ه‍ر آت‍ش‍ی. ت‍ه‍ران: ت‍وس، ۱۳۷۸. شابک ‎۹۶۴-۳۱۵-۵۲۰-X
• ه‍ف‍ت‍اد س‍ال ع‍اش‍ق‍ان‍ه: ت‍ح‍ل‍ی‍ل‍ی از ذه‍ن‍ی‍ت غ‍ن‍ای‍ی م‍ع‍اص‍ر و گ‍زی‍نهٔ ش‍ع‍ر ۲۰۰ ش‍اع‍ر ۱۳۷۰–۱۳۰۰. ت‍ه‍ران: ت‍ی‍راژه، ۱۳۷۷. شابک ‎۹۶۴-۹۰۸۳۶-۵-۸

• مراسم یادبود محمد مختاری و محمدجعفر پوینده برگزار می‌شود، خبرنگاران صلح^{[پیوند مرده]}
• محمد مختاری؛ نویسنده مقتول
• خبرگزاری ایسنا^{[پیوند مرده]}
• پنجمین جشنوارهٔ سینمای ایران در تبعید - پاریس (پیوند آرشیو)، ایرج ادیب زاده، رادیو زمانه ۲ فروردین ۱۳۸۶

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به محمد مختاری در ویکی‌گفتاورد موجود است.

• بازخوانی پرونده قتل‌های زنجیره‌ای
• بازماندگان پرونده قتل‌های زنجیره‌ای^{[پیوند مرده]}
• واکنش یونسکو به خبر ترور مختاری
• گزارشی از مراسم یادبود در سال ۱۳۸۴
• مصاحبه عنایت فانی با سهراب مختاری پسر محمد مختاری پیرامون مرگ پدرش بی بی‌سی فارسی، ۲۸ شهریور ۱۳۸۹
• گزارشی تصویری از زندگی یکی از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای (محمد مختاری)
• گشتی در دنیای شعر محمد مختاری | مهدی مرعشی (شاعر واژه‌های نجات)