Powiat jarosławski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy współczesnego powiatu. Zobacz też: powiat jarosławski w II Rzeczypospolitej.

Powiat jarosławski

powiat
Baszta, pozostałość zamku w Pruchniku
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
TERC	1804
Siedziba	Jarosław
Starosta	Kamil Dziukiewicz
Powierzchnia	1029,15 km²
Populacja (31.12.2023) • liczba ludności	116 192[1]
• gęstość	113 os./km²
Urbanizacja	37,74%
Tablice rejestracyjne	RJA
Adres urzędu: ul. Jana Pawła II 17 37-500 Jarosław
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 2 Liczba gmin miejsko-wiejskich 1 Liczba gmin wiejskich 8
Położenie na mapie województwa
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat jarosławski – powiat w Polsce (województwo podkarpackie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Jarosław. Powiat położony jest we wschodniej części województwa podkarpackiego, w Przemyskiem^[2].

Graniczy z rejonem jaworowskim obwodu lwowskiego .

Historycznie należy do ziemi przemyskiej Rusi Czerwonej, na granicy z ziemią bełską (powiat lubaczowski).

W całości pokrywa się z urzędem rejonowym w Jarosławiu 1996–1998 w woj. przemyskim 1975-1998.

Około 116 tys. ludności, a jego powierzchnia stanowi 5,8% powierzchni województwa.

Znajduje się wśród 21 powiatów ziemskich województwa podkarpackiego na miejscach:

• Ludność – 4. miejsce
• Powierzchnia – 6. miejsce
• Gęstość zaludnienia – 11. miejsce

W latach 1856–1866 i 1954–1961 na terenie obecnych powiatów: jarosławskiego, przemyskiego i lubaczowskiego istniał powiat radymniański z siedzibą w Radymnie.

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejskie: Jarosław, Radymno
• gminy miejsko-wiejskie: Pruchnik
• gminy wiejskie: Chłopice, Jarosław, Laszki, Pawłosiów, Radymno, Rokietnica, Roźwienica, Wiązownica
• miasta: Jarosław, Pruchnik^[3], Radymno

• Przewodnicząca Rady Powiatu – Grażyna Strzelec
  • Wiceprzewodniczący Rady Powiatu – Tomasz Kulesza
  • Wiceprzewodnicząca Rady Powiatu – Magdalena Rożek

• Starosta Powiatu – Kamil Dziukiewicz
  • Wicestarosta Powiatu – Krzysztof Cebulak
  • Członek Zarządu – Barbara Stawarz
  • Etatowy Członek Zarządu - Andrzej Wyczawski
  • Członek Zarządu – Marcin Zaborniak

Liczba ludności (dane z 30 grudzień 2014):

• Piramida wieku mieszkańców powiatu jarosławskiego w 2014 roku^[4].

Stan: na 31 grudnia 2014 rok
Źródła: Główny Urząd Statystyczny

• Kościół rzymskokatolicki: 63 parafie
• Kościół greckokatolicki: 2 parafie
• Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny: 2 parafie
• Kościół Zielonoświątkowy: zbór
• Świadkowie Jehowy: dwa zbory^[5]
• Świecki Ruch Misyjny „Epifania”: zbór

Region jarosławski leży niemal w całości we wschodniej części Kotliny Sandomierskiej i tylko jego południowe krańce sięgają pasma pierwszych wzniesień Pogórza Karpackiego, tzw. Pogórzem Dynowskim. Rozległy obszar Kotliny Sandomierskiej dzieli się na szereg mezoregionów. Omawiany teren mieści się na Podgórzu Rzeszowskim i Płaskowyżu Tarnogrodzkim, przedzielonym Doliną Dolnego Sanu. Podgórze Rzeszowskie, zwane niekiedy Podgórzem Jarosławskim, obejmuje południowo-zachodnią część regionu. Tworzy je obszar łagodnych wzniesień stanowiący teren przejściowy pomiędzy Kotliną Sandomierską a Pogórzem Dynowskim, ciągnący się szerokim łukiem od Rzeszowa, aż po Przemyśl. Podgórze Rzeszowskie zbudowane jest z kilku pasm wzniesień, których wysokość wzrasta od północy ku południowi. W okolicach Jarosławia wzniesienia mają wysokość 210–240 m n.p.m., na linii Pruchnik–Rokietnica osiągają wysokość 240–280 m n.p.m. W tej części rzeźba Podgórza jest bardziej urozmaicona, wysokości względne są znacznie większe, a nachylenie stoków bardziej strome. W wielu miejscach wzniesienia poprzecinane są charakterystycznymi dla obszarów lessowych głębokimi wąwozami (parowami), zw. wądołami. Rozłożyste wyniosłości rozdzielają doliny kilku rzeczek i licznych strumieni, największe z nich to Mleczka oraz Łęg Rokietnicki. Próg Podgórza podnosi się stromą krawędzią 20–30 m ponad płaską dolinę Sanu, co uwidacznia się szczególnie w okolicach Jarosławia. Na wschód od doliny Sanu, aż po wał Roztocza, rozpościera się Płaskowyż Tarnogrodzki. Powierzchnię tego mezoregionu kształtują obszerne faliste płaskowyże (wysoczyzny) wyniesione 220–280 m n.p.m., przy wysokościach względnych sięgających 30–60 m oraz rozległe obniżenia. Wysokość Płaskowyżu podnosi się stopniowo w kierunku wschodnim. Dalej od doliny Sanu wysoczyzny stają się wyższe i bardziej wyraziste. Krajobraz urozmaicają piaszczyste wały i pagóry wydmowego pochodzenia, zwane górami, z którymi kontrastują często podmokłe doliny i obniżenia. Północną stroną Płaskowyżu przewija się rzeka Lubaczówka, meandrująca pośród płytkiej podmokłej doliny, wpadająca do Sanu w rejonie Manasterza. Przez część południową płynie rzeczka Szkło, uchodząca do Sanu nieopodal Wysocka.

Powiat jarosławski położony jest niemal w całości w strefie klimatycznej nizinnej, tylko część południowo-zachodnia pozostaje w zasięgu klimatu podgórskiego. Z reguły występują tu długie i upalne lata, ciepłe i słoneczne jesienie oraz niezbyt ostre zimy. W okolicy Jarosławia średnie dobowe temperatury powietrza w okresie lata wynoszą +17, +18 °C (lipiec, sierpień), podczas zimy −5, −3 °C (styczeń, luty). Okres wegetacyjny jest tu stosunkowo długi, przeciętnie trwa 224 dni w roku – od 29 marca do 9 listopada. Na okres ten przypada około 86% dni pogodnych. Roczna suma opadów wynosi w Jarosławiu około 620 mm, na południowo-zachodnim krańcach dawnego powiatu osiąga 750 mm. Stosunkowo najmniejsze opady występują w okresie zimy, największe podczas miesięcy letnich (lipiec – sierpień). Czas zalegania pokrywy śnieżnej wynosi średnio dla całego obszaru około 70 dni – nieco dłuższy jest w okolicach podgórskich. Przy normalnych warunkach zimowych średnia grubość pokrywy śnieżnej sięga 10–30 cm. W poszczególnych częściach powiatu występuje nieznaczne lokalne zróżnicowanie klimatyczne wynikające z położenia i ukształtowania terenu, stopnia zalesienia i kierunku wiatrów. Najkorzystniejsze warunki klimatyczne istnieją w południowo-zachodniej części regionu.

Powiat jarosławski jest powiatem rolniczo-przemysłowym, z przemysłem skoncentrowanym przede wszystkim w Jarosławiu. Teren powiatu obfituje w surowce mineralne: bogate złoża gazu ziemnego, surowce ilaste, wapienne i kruszywa. Posiada również znaczne zasoby wód podziemnych i powierzchniowych oraz wody mineralne.

• A4E40 Autostrada A4 (E40): granica państwa – Jędrzychowice – Wrocław – Katowice – Kraków – Rzeszów – KorczowaKorczowa – granica państwa
• 77 Droga krajowa nr 77: Lipnik – Sandomierz – Nisko – Jarosław – Przemyśl
• 94 Droga krajowa nr 94: Zgorzelec – Legnica – Wrocław – Opole – Bytom – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Jarosław – Korczowa
• 865 Droga wojewódzka nr 865: Jarosław – Bełżec
• 867 Droga wojewódzka nr 867: Sieniawa – gmina Wiązownica – Oleszyce – Lubaczów – Hrebenne
• 870 Droga wojewódzka nr 870: Sieniawa – SzówskoSzówsko
• 880 Droga wojewódzka nr 880: Jarosław – PruchnikPruchnik
• 881 Droga wojewódzka nr 881: Sokołów Małopolski – Łańcut – Kańczuga – PruchnikPruchnik – Żurawica

• Mieczysław Kasprzak (1999–2001) (PSL)
• Franciszek Strzępek (2001–2002) (PSL)
• Tomasz Oronowicz (2002–2006) (PSL)
• Tadeusz Chrzan (2006–2010) (PiS)
• Jerzy Batycki (2010–2014) (PSL)
• Tadeusz Chrzan (2014–2019) (PiS)
• Stanisław Kłopot (2019–2024) (PiS)
• Kamil Dziukiewicz (od 2024) (PiS)

• powiat przemyski
• powiat przeworski
• powiat lubaczowski

• Powiat radymniański

• Powiat jarosławski pod względem kulturalnym i oświatowym (1909) w bibliotece Polona