Rdzawka północna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rdzawka północna

Turnagra tanagra[1]
(Schlegel, 1866)
Rdzawka północna z przodu, z tyłu rdzawka południowa (T. capensis)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	wilgowate
Podrodzina	rdzawki
Rodzaj	Turnagra
Gatunek	rdzawka północna
Synonimy
Otagon tanagra Schlegel, 1866
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
wymarły
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Rdzawka północna^[3] (Turnagra tanagra) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny wilgowatych (Oriolidae), podrodziny rdzawek (Turnagrinae). Występował na nowozelandzkiej Wyspie Północnej. Ostatni okaz odłowiono, zależnie od źródła, w 1887 lub 1902.

Po raz pierwszy gatunek opisał Hermann Schlegel w 1866 na łamach Nederlandsch Tijdschrift voor De Dierkunde. Nadał nowemu gatunkowi nazwę Otagon tanagra^[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza go w rodzaju Turnagra pod nazwą Turnagra tanagra. Niektórzy autorzy uznawali rdzawkę północną za podgatunek rdzawki południowej (T. capensis)^[5]. Spreparowane okazy są przechowywane w muzeach w Cambridge, Chicago, Leiden, Liverpoolu, Filadelfii, Tring i Wellington^[6][7].

Długość ciała wynosi około 28 cm. Rdzawki północne odróżniały się od południowych jaśniejszym upierzeniem i brakiem pasków na spodzie ciała. Głowa i grzbiet oliwkowobrązowe. Skrzydła i ogon rdzawe, na dwóch środkowych sterówkach widoczny oliwkowy nalot. Gardło białe, pierś i brzuch popielate, przy czym pierś ciemniejsza. Brzuch i pokrywy podogonowe mają żółtawy odcień. Boki ciała oliwkowobrązowe z żółtym nalotem. Dziób i nogi ciemnobrązowe, tęczówka żółta. Osobniki młodociane wyróżniały się rdzawą głową i przepaską na piersi^[7].

Rdzawki północne zasiedlały Wyspę Północną (Nowa Zelandia)^[6][5][7].

Rdzawka północna jest mniej poznanym gatunkiem niż rdzawka południowa. Przyczynić się do tego mogło późne jej opisanie i niepodanie miejsca odłowienia holotypu. Większość informacji o ekologii i zachowaniu rdzawek północnych dostarczył Walter Buller (1887–1888), który w 1869 opisał rdzawkę północną (ignorując pierwszy opis Schlegla). Wiadomo, że ptaki zamieszkiwały lasy, przebywały głównie w podszycie. Żywiły się bezkręgowcami i jagodami. W. P. Mead (1950) odnotował, że rdzawki północne były ciekawskie i uległe. Wspomniał, że po zabiciu dzikiej świni przylatywały zainteresowane na miejsce, odlatywały, gdy tylko zostały zauważone, ale jeszcze kilkukrotnie powracały popatrzeć. Odzywały się płaczliwym gwizdem pio-pio, stąd angielska nazwa rdzawek (Piopio). Brak informacji o rozrodzie^[7].

IUCN uznaje rdzawkę północną za gatunek wymarły (EX, Extinct)^[6]. Prawdopodobnie wymarły po 1955; jedno niepotwierdzone doniesienie pochodzi z marca 1970. Kiedy na Nową Zelandię przybyli Europejczycy, rdzawki północne były jeszcze pospolite. Wkrótce ich populacja zaczęła się przetrzebiać i ptaki te do 1892 niemal zniknęły. Ostatnie okazy pozyskano w 1887. Możliwe obserwacje miały miejsce w 1938, 1946, 1952 i 1955. Ostatnia z niepotwierdzonych obserwacji zdarzyła się w marcu 1970, kiedy to miano zaobserwować dorosłego ptaka karmiącego młode. Prawdopodobnie rdzawki północne wymarły z tych samych przyczyn, co południowe – do wymarcia przyczyniło się wylesianie wyspy oraz drapieżnictwo ze strony wprowadzonych na wyspy zdziczałych psów, kotów, szczurów i łasic^[7].

• 10 amazing birds that have gone extinct. BirdLife International, 24 stycznia 2017. [dostęp 2017-03-26].