French
DeutschJózef Tejchma – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 14 lipca 1927 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 13 grudnia 2021 |
| Wiceprezes Rady Ministrów | |
| Okres | od 29 marca 1972 |
| Przynależność polityczna | |
| Minister kultury i sztuki | |
| Okres | od 8 października 1980 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister oświaty i wychowania | |
| Okres | od 8 lutego 1979 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister kultury i sztuki | |
| Okres | od 16 lutego 1974 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | Janusz Wilhelmi (p.o.) |
| Odznaczenia | |
             | |
Józef Tejchma (ur. 14 lipca 1927 w Markowej, zm. 13 grudnia 2021 w Warszawie[1]) – polski działacz ruchu młodzieżowego, polityk komunistyczny.
Członek Biura Politycznego KC PZPR (1968–1980), dwukrotnie minister kultury i sztuki (1974–1978, 1980–1982), minister oświaty i wychowania (1979–1980), wiceprezes Rady Ministrów (1972–1979), poseł na Sejm PRL II, III, IV, V, VI i VII kadencji (1958–1980), ambasador PRL w Szwajcarii (1980), Grecji i na Cyprze (1984–1988). Budowniczy Polski Ludowej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Ludwika i Zofii[2]. W latach 1945–1948 działał w Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. W 1951 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[2]. Następnie działacz-instruktor Zarządu Głównego Związku Młodzieży Polskiej, pełnomocnik zarządu głównego i przewodniczący organizacji ZMP w Nowej Hucie (w latach 1951–1954). W latach 1954–1955 zastępca kierownika wydziału organizacyjnego zarządu głównego ZMP. W 1957 współzałożyciel Związku Młodzieży Wiejskiej i w okresie 1957–1963 przewodniczący zarządu głównego ZMW[2]. W 1958 ukończył Wyższą Szkołę Nauk Społecznych przy KC PZPR (kierunek historia).
Od 1959 był zastępcą członka, a od 1964 członkiem Komitetu Centralnego PZPR. W latach 1963–1964 kierownik wydziału rolnego KC PZPR, następnie w okresie 1964–1972 sekretarz KC, jednocześnie w latach 1968–1980 członek Biura Politycznego KC PZPR. Był typowany na następcę Władysława Gomułki na stanowisku I sekretarza KC. Od listopada 1968 do grudnia 1970 jako sekretarz Komitetu Centralnego PZPR odpowiadał za oświatę[3].
Od 29 marca 1972 do 8 lutego 1979 wiceprezes Rady Ministrów w rządzie Piotra Jaroszewicza i kolejnym pod jego przewodnictwem. Od 16 lutego 1974 do 26 stycznia 1978 i od 8 października 1980 do 9 października 1982 minister kultury i sztuki, a od 8 lutego 1979 do 2 kwietnia 1980 był ministrem oświaty i wychowania.
Poseł na Sejm PRL II, III, IV, V, VI i VII kadencji (1958–1980). Przewodniczący Klubu Poselskiego PZPR w latach 1970–1972. W latach 1971–1983 wiceprzewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu.
W 1982 wszedł w skład Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Wincentego Witosa w Warszawie, który został odsłonięty w 1985[4].
W 1980 ambasador PRL w Szwajcarii, w latach 1984–1988 ambasador PRL w Grecji i na Cyprze.
Ordery i odznaczenia (lista niepełna)
[edytuj | edytuj kod]- Order Budowniczych Polski Ludowej (1977)[5]
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1969)[6]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (1955)[7][8]
- Srebrny Krzyż Zasługi (1954)[9]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[10]
- Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)[11]
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973)[12]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)[13]
- Odznaka honorowa „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1960)[14]
- Odznaka „Zasłużony dla województwa rzeszowskiego” (1972)[15]
- Odznaka „Budowniczy Nowej Huty” (1959)[16]
- Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia)
- Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR, 1975)[17]
- Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” (ZSRR, 1969)[18]
- Medal 90-lecia urodzin Georgi Dymitrowa (Bułgaria, 1972)[19]
- Medal 50-lecia Komunistycznej Partii Czechosłowacji (Czechosłowacja, 1971)[20]
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Mieszkał w Warszawie. Był żonaty z Alicją Wiktorią Tejchmą z domu Denkowską (1931–1987), redaktor naczelną miesięcznika „Problemy”. Mieli dwie córki[21].
Zmarł 13 grudnia 2021. 28 grudnia został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[22] (kwatera C 39, rząd 8, grób 9)[23].
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]Autor ponad 100 artykułów publicystycznych na temat rolnictwa, wychowania młodzieży, kultury i polityki oraz kilku książek o charakterze wspomnieniowym.
- Wielkość i dramat Władysława Gomułki, [w:] „Polityka”, nr 48, 26 listopada 1983
- Z notatnika aktywisty ZMP, Wydawnictwo Iskry, 1955
- Polityka i kultura (wybór artykułów), Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981
- Kulisy dymisji: z dzienników ministra kultury 1974–1977, Oficyna Cracovia, 1991
- Pożegnanie z władzą, CB Agencja Wydawnicza, Warszawa 1997
- Odszedł Gomułka, przyszedł Gierek. Notatki z lat 1971–1973, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006
- Pożegnania, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2011
- Dialog z przeszłością otwartą na przyszłość, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2014
- Stary świadek nowej historii Polski, Wydawca Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego oraz Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2015
- Bunt przeciw starości, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2017
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nie żyje Józef Tejchma. Były minister kultury miał 94 lata. onet.pl, 14 grudnia 2021.
- ↑ a b c Informacje w BIP IPN.
- ↑ Z. Osiński, Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944–1989: uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010, s. 90.
- ↑ J. Sałkowski, T. Iwanowska, Na odsłonięcie pomnika Wincentego Witosa – a Polska winna trwać wiecznie, Warszawa 1985, s. 21.
- ↑ S. Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 26
- ↑ Wysokie odznaczenia dla rolników. „Nowiny”, s. 1, nr 235 z 8 września 1969.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 117, poz. 1538.
- ↑ Profil na stronie Biblioteki Sejmowej.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1453.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410.
- ↑ Medale 30-lecia dla czołowych działaczy partyjnych i państwowych [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1974, s. 1.
- ↑ Medale „Za Zasługi dla Obronności Kraju” dla członków rządu [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 241, 11 października 1973, s. 2.
- ↑ Nadzwyczajna sesja Sejmu [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22 lipca 1966, s. 1.
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, nr 9, 20 września 1960, s. 2.
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie, nr 7, 29 kwietnia 1972, s. 73.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej w m. Krakowie, nr 13, 5 września 1959, s. 7.
- ↑ Medale radzieckie dla polskich przywódców [w:] „Dziennik Bałtycki”, nr 106, 9–11 maja 1975, s. 1.
- ↑ E. Basiński, Polska-ZSRR. Kronika faktów i wydarzeń 1944–1971, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1973, s. 392.
- ↑ Medale Georgi Dymitrowa dla członków kierownictwa PZPR [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 266, 8 listopada 1972, s. 1.
- ↑ Medale 50-lecia KPCz dla kierowniczych działaczy PZPR [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 174, 24–25 lipca 1971, s. 2.
- ↑ J. Tejchma, Pożegnanie z władzą, CB Agencja Wydawnicza, Warszawa 1997.
- ↑ Nekrolog: Józef Tejchma.
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989.
.svg)